Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2012

Η αναγκαιότητα ανάπτυξης του συνεργατισμού διαμέσου της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

του Κώστα Νικολάου

     «Η Σύνοδος Κορυφής των λαών και η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Αειφόρο Ανάπτυξη Rio +20 πραγματοποιήθηκε σε μια στιγμή κρίσης του πολιτισμού που εκφράζεται με μια ποικιλία κρίσεων: διατροφική, οικολογική, ενεργειακή, οικονομική, κοινωνική και πολιτικής εκπροσώπησης. Και δεν είναι με την ίδια σκέψη και το ίδιο κοινωνικό μοντέλο που δημιούργησαν αυτές τις κρίσεις, που θα βγούμε από αυτήν! Η υποτιθέμενη πράσινη οικονομία, έτσι όπως αυτή παρουσιάστηκε από τις κυβερνήσεις και τις πολυεθνικές δεν είναι παρά μια επέκταση αυτού του μοντέλου διαμέσου της εμπορευματοποίησης των κοινών αγαθών, ως νέα οδός επέκτασης του καπιταλισμού σε κρίση, ενώ η αλληλέγγυα οικονομία επιτρέπει να χειραφετηθούμε. Σε όλες τις ηπείρους, σε κοινότητες, περιφέρειες και χώρες υπάρχουν ήδη κοινωνικές και οικονομικές πρωτοβουλίες σε πολλούς τομείς δραστηριοτήτων που αποδεικνύουν τη συγκεκριμένη και ζωντανή δυνατότητα άλλων μοντέλων ανάπτυξης, οργάνωσης της οικονομίας και των κοινωνιών, όπου η ζωή, o πλουραλισμός, η αυτοδιαχείριση, η περιβαλλοντική και κοινωνική δικαιοσύνη ορίζουν μια αλληλέγγυα οικονομία διαφοροποιημένη από την καπιταλιστική οικονομία. Η αλληλέγγυα οικονομία είναι ένα κοινωνικό κίνημα που, μαζί με άλλα, συμβάλλει στην εδραίωση μιας πραγματικής οικονομικής και πολιτικής δημοκρατίας» αναφέρεται – μεταξύ άλλων – στη διακήρυξη, που εκδόθηκε από το Διηπειρωτικό Δίκτυο Προώθησης της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (Réseau Intercontinental de Promotion de l’Économie Social Solidaire - RIPESS) τον Ιούνιο 2012 στο Rio de Janeiro και έχουν υπογράψει περισσότερες από 370 συλλογικότητες από τις 5 ηπείρους (RIPESS, 2012).
     Η κρίση επηρεάζει όλους τους τομείς της αειφορίας (κοινωνία, οικονομία και περιβάλλον). Κατά τη διάρκεια της σημερινής φάσης της οικονομικής κρίσης, όλοι οι τομείς της παραγωγής και της κατανάλωσης έχουν πληγεί από την οικονομική ύφεση. Υπάρχουν άμεσες και μακροπρόθεσμες θετικές και αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις της κρίσης. Φαινομενικά, η μείωση της παραγωγής και της κατανάλωσης θα οδηγήσει αυτόματα σε ένα χαμηλότερο επίπεδο της ρύπανσης. Από την άλλη πλευρά, το πρόβλημα της ρύπανσης μπορεί να γίνει χειρότερο κατά τη διάρκεια της κρίσης, διότι η προστασία του περιβάλλοντος φαίνεται να αποτελεί χαμηλότερη προτεραιότητα και η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι πλέον μια «επιλογή» (Barbu, 2010, Berghäll & Perrels, 2010, Klare, 2008).
     Στο κείμενο αυτό εξετάζονται συνοπτικά, το κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο της κρίσης, η ανάδυση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας ως εναλλακτικής διεξόδου και η σημασία της εκπαίδευσης στο συνεργατισμό. Εξετάζονται επίσης, μερικά κοινά χαρακτηριστικά και μέθοδοι της συνεταιριστικής και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, παραδείγματα εφαρμογής συνεργατισμού στην περιβαλλοντική εκπαίδευση και τέλος, η ανάγκη υποστήριξης και περαιτέρω ανάπτυξης του συνεργατισμού διαμέσου της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.


Τρίτη 2 Οκτωβρίου 2012

Ακρίβεια, κρίση και αλληλέγγυοι κοινωνικοί καταναλωτικοί συνεταιρισμοί


του Κώστα Νικολάου

Πάμε σαν άλλοτε .....

«Φρούτα και λαχανικά, που τα αγοράζουν οι μεσάζοντες από τον παραγωγό λίγα λεπτά του ευρώ, πουλιούνται στον καταναλωτή 2,3 ή και 4 ευρώ, αποφέρουν δηλαδή κέρδη της τάξεως των 500% έως 900%. Παρόμοια ασυδοσία στην κερδοφορία μονάχα με τη μαύρη αγορά της Κατοχής μπορεί να συγκριθεί ..... και η άλλη Αντίσταση μη θαρρείτε πως άρχισε με τα ντουφέκια .... Η Αντίσταση άρχισε αυθόρμητα και αθόρυβα, με πράξεις καθόλου ηρωικές, αλλά απολύτως αποτελεσματικές. Το πρώτο μέλημά της ήταν η αντιμετώπιση του λιμού, που στοίχισε στον ελληνικό λαό χιλιάδες νεκρούς. Οργανώθηκαν παντού, σε σχολεία, σε εργοστάσια σε γειτονιές, συσσίτια, συγκροτήθηκαν ομοίως καταναλωτικοί συνεταιρισμοί, που φέρνανε τρόφιμα απ’ ευθείας από τους παραγωγούς, παρακάμπτοντας τους μεσάζοντες και τους μαυραγορίτες .... Είναι χαρακτηριστικό πως η Εθνική Αλληλεγγύη ιδρύθηκε στις 28 Μαΐου 1941, τρεις μήνες πριν ιδρυθεί ο βασικός κορμός της Αντίστασης, το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο. Και αναρωτιέμαι. Ξεχάσαμε τι κάναμε τότε; Γιατί δεν οργανώνονται καταναλωτικοί συνεταιρισμοί σε κάθε γειτονιά, σε κάθε υπηρεσία, σε κάθε εργοστάσιο; Συνεταιρισμοί που θα έρχονται σε άμεση επαφή με τους παραγωγούς και θα αγοράζουν τα προϊόντα τους σε πολύ καλύτερες τιμές για αυτούς, αλλά απείρως χαμηλότερες για τους καταναλωτές. Το ζητούμενο είναι σήμερα να αναπτυχθεί η κοινωνική αλληλεγγύη, όχι όμως φιλανθρωπικές οργανώσεις. Δεν μπαίνει θέμα φιλανθρωπίας και ελεημοσύνης, αλλά θέμα κοινωνικής αλληλεγγύης και αντίστασης. Έτσι πρέπει να το δούμε» [1].
Είναι κορυφαίας σημασίας σήμερα να υπογραμμίσουμε ότι μια από τις πρώτες δράσεις που ανέλαβε το ΕΑΜ διαμέσου της οργάνωσης «Εθνική Αλληλεγγύη», ήταν η ανακούφιση του λιμοκτονούντος πληθυσμού και με το σύνθημα «Κανείς άλλος Έλληνας να μην πεθάνει από την πείνα» δημιούργησε δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης στην ύπαιθρο και στις πόλεις. Οι συνεργατικές μορφές (συνεταιρισμοί παραγωγών ή καταναλωτών κ.ά.) ιεραρχούνται σε περίοπτη θέση μέσα στις αντιστασιακές διακηρύξεις. Οι συνεταιρισμοί προβάλλονται ως οι καταλληλότεροι θεσμοί, εφόσον εφαρμόζονται οι αρχές της ελεύθερης, συλλογικής και δημοκρατικής οργάνωσης και δράσης. Στην Πράξη 60 της ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) με τίτλο «Προσωρινές διατάξεις για τη σύσταση και λειτουργία των Συνεταιρισμών», γίνεται λόγος για «διεύρυνση του σκοπού τους», «απεριόριστη δυνατότητα της σύνδεσης των συνεταιρισμών σε δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες οικονομικές οργανώσεις», «δημοκρατική λειτουργία» κλπ και ανάγονται οι συνεταιρισμοί σε εκπαιδευτήρια δημοκρατίας [2].
            Έχοντας αυτές τις παρακαταθήκες, ποια είναι η σημερινή πραγματικότητα και τι μπορούμε να κάνουμε;

Δευτέρα 3 Σεπτεμβρίου 2012

Η παγκοσμιοποίηση της αλληλεγγύης


Μανιφέστο του Ευρωπαϊκού Δικτύου Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, Βαρκελώνη 2011


   Lima 1997, Québec 2001, Dakar 2005, Luxembourg 2009 είναι οι συναντήσεις που σηματοδοτούν τη διεθνή δικτύωση της κοινωνικής οικονομίας. Η διαδικασία αυτή κάνει τώρα μια στάση λίγες μέρες στη Βαρκελώνη (το Τριαντάφυλλο της Φωτιάς, όπως ονομαζόταν στο εργατικό κίνημα των αρχών του 20ου αιώνα) για να γεννηθεί το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προώθησης της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (RIPESS EUROPE Réseau Intercontinental de Promotion de l’ Économie Sociale et Solidaire. Europe).
   Είναι έτσι, που συγκεντρωμένοι σε αυτήν την πόλη, εμείς όλοι, εκπρόσωποι των δικτύων του Βελγίου, Καταλονίας, Γαλλίας, Ισπανίας, Ουγγαρίας, Ιταλίας, Λουξεμβούργου, Πορτογαλίας, Ρουμανίας, Γερμανίας, διακηρύσσουμε ότι μετά από τρεις ημέρες εργασίας και γόνιμων ανταλλαγών, στις 8, 9 και 10 Σεπτεμβρίου 2011, δημιουργήσαμε το Δίκτυο RIPESS EUROPE, το εξοπλίσαμε με καταστατικό και εκλέξαμε τα πρόσωπα που θα μας εκπροσωπούν στη Συντονιστική Επιτροπή για τα επόμενα δύο χρόνια.
   Η δημιουργία του Ευρωπαϊκού Δικτύου RIPESS είναι μια ευκαιρία υπενθύμισης ότι έχουμε πίσω μας ένα μακρύ μονοπάτι αγώνων και εμπειριών που σημάδεψαν την κοινωνική και πολιτική ιστορία της Ευρώπης. Κάθε φορά που στο μικρότερο χωριό της γηραιάς ηπείρου, οι άνδρες και οι γυναίκες συναντήθηκαν και έδωσαν μια συλλογική και απελευθερωτική απάντηση για να καλύψουν τις ανάγκες τους, έκαναν να προοδεύσει η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία. Οι συνεταιρισμοί, ενώσεις αλληλοβοήθειας, ενώσεις πίστωσης και αντίστασης, συνδικάτα, αλλά εξίσου και τα λαϊκά πανεπιστήμια και κύκλοι, εγκυκλοπαιδικά κέντρα, εργατικές βιβλιοθήκες, χορωδίες και θεατρικές ομάδες, ... έχουν σχηματίσει σταδιακά μια κοινωνική και πολιτιστική κληρονομιά, που είμαστε παιδιά της και την ίδια στιγμή αισθανόμαστε οι συνεχιστές των ιδανικών τους.
   Η δημιουργία του Δικτύου RIPESS EUROPE είναι μια ευκαιρία για να επισημανθεί ότι το μοντέλο της σημερινής πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης χαρακτηρίζεται από την απληστία, τον ανταγωνισμό και τον ατομικισμό, και τη βία κατά των προσώπων. Αντίθετα, η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία θέλει να υπερβεί τις επιπτώσεις της τρέχουσας κρίσης και να προωθήσει τρόπους οργάνωσης από το τοπικό έως το παγκόσμιο, που προάγουν την ελευθερία. Αρνούμαστε (απορρίπτουμε) τις αιτίες και τις συνέπειες της τρέχουσας κρίσης. Αυτή βασίζεται στην κερδοσκοπία των ανεξέλεγκτων χρηματοοικονομικών ροών και σε ένα άγριο οικονομικό μοντέλο που φτωχαίνει και αποκλείει έναν αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων και εδαφών, καταστρέφοντας την πολιτιστική και φυσική κληρονομιά ολόκληρου του κόσμου.

Η Οικονομία που χρειαζόμαστε


Διακήρυξη του κινήματος της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στο Rio +20


(Η διακήρυξη αυτή εκδόθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο του Διηπειρωτικού Δικτύου Προώθησης της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (Réseau Intercontinental de Promotion de l’Économie Social Solidaire - RIPESS) τον Ιούνιο του 2012 στο Rio de Janeiro.)

   Η Σύνοδος Κορυφής των λαών και η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Αειφόρο Ανάπτυξη Rio +20 πραγματοποιήθηκε σε μια στιγμή κρίσης του πολιτισμού που εκφράζεται με μια ποικιλία κρίσεων: διατροφική, οικολογική, ενεργειακή, οικονομική, κοινωνική και πολιτικής εκπροσώπησης. Και δεν είναι με την ίδια σκέψη και το ίδιο κοινωνικό μοντέλο που δημιούργησαν αυτές τις κρίσεις, που θα βγούμε από αυτήν!
   Η υποτιθέμενη πράσινη οικονομία, έτσι όπως αυτή παρουσιάστηκε από τις κυβερνήσεις και τις πολυεθνικές δεν είναι παρά μια επέκταση αυτού του μοντέλου διαμέσου της εμπορευματοποίησης των κοινών αγαθών, ως νέα οδός επέκτασης του καπιταλισμού σε κρίση, ενώ η αλληλέγγυα οικονομία επιτρέπει να χειραφετηθούμε.
   Σε όλες τις ηπείρους, σε κοινότητες, περιφέρειες και χώρες υπάρχουν ήδη κοινωνικές και οικονομικές πρωτοβουλίες σε πολλούς τομείς δραστηριοτήτων που αποδεικνύουν τη συγκεκριμένη και ζωντανή δυνατότητα άλλων μοντέλων ανάπτυξης, οργάνωσης της οικονομίας και των κοινωνιών, όπου η ζωή, o πλουραλισμός, η αυτοδιαχείριση, η περιβαλλοντική και κοινωνική δικαιοσύνη ορίζουν μια αλληλέγγυα οικονομία διαφοροποιημένη από την καπιταλιστική οικονομία. Η αλληλέγγυα οικονομία είναι ένα κοινωνικό κίνημα που, μαζί με άλλα, συμβάλλει στην εδραίωση μιας πραγματικής οικονομικής και πολιτικής δημοκρατίας.

Τετάρτη 18 Ιουλίου 2012

Πρόταση για την κοινωνική, ολοκληρωμένη και αποκεντρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων


Η Πρωτοβουλία για την Κοινωνική Διαχείριση των Απορριμμάτων* διοργάνωσε εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη, κατά την οποία παρουσιάσθηκε δημόσια η πρόταση για την κοινωνική, ολοκληρωμένη και αποκεντρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων.
   Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 11 Ιουλίου 2012 στον αύλειο χώρο του Δημαρχείου Θεσσαλονίκης.
   Την πρόταση παρουσίασαν με εισηγήσεις, ο Κώστας Νικολάου, Δρ Χημικός Περιβαλλοντολόγος, εκ μέρους της Πρωτοβουλίας για την Κοινωνική Διαχείριση των Απορριμμάτων της Θεσσαλονίκης και ο Τάσος Κεφαλάς, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, εκ μέρους της Πρωτοβουλίας Συνεννόησης για τη Διαχείριση των Απορριμμάτων της Αθήνας.
   Ακολούθησε συζήτηση με τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση, στην οποία παραβρίσκονταν εκπρόσωποι φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης, εκπαίδευσης, επιμελητηρίων, συλλόγων, σωματείων, συλλογικοτήτων και πολίτες.
   Τα κείμενα των εισηγήσεων, καθώς και μια περαιτέρω τεκμηρίωση της πρότασης παρουσιάζονται παρακάτω.

Δευτέρα 16 Ιουλίου 2012

Ένας χρόνος αγώνα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση και για να περάσει το νερό της Θεσσαλονίκης στα χέρια των πολιτών


H Κίνηση 136 διοργάνωσε εκδήλωση την Τρίτη 3 Ιουλίου 2012 στον αύλειο χώρο του δημαρχείου Θεσσαλονίκης. Εκ μέρους της Κ136, έγινε αναφορά από τον Κώστα Νικολάου, στον ένα χρόνο αγώνα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση και για να περάσει το νερό της Θεσσαλονίκης στα χέρια των πολιτών. Ακολούθησε προσκεκλημένη παρέμβαση του Λεωνίδα Βατικιώτη, Καθηγητή στο Πάντειο Πανεπιστήμο και συνδημιουργού των ντοκυμαντέρ Debtocracy και Catastroika, καθώς και του Κώστα Μαριόγλου, Προέδρου του σωματείου εργαζομένων της ΕΥΑΘ. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με συναυλία, στην οποία συμμετείχαν αφιλοκερδώς οι: Γιώργος Καζαντζής, Βαγγέλης Κοντόπουλος, Γιάννης Μήτσης, Ευγένιος Δερμιτάσογλου, Κώστας Πρατσινάκης, Μάκης Αϊβάζογλου, Άγγελος Μουρβάτης, Αντώνης Μουσαδές, Αλεξία Χρυσομάλλη και οι ΣαBach.
     Το κείμενο της Κ136 για τον ένα χρόνο αγώνα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση και για να περάσει το νερό της Θεσσαλονίκης στα χέρια των πολιτών παρουσιάζεται παρακάτω.

Δευτέρα 28 Μαΐου 2012

Ανοικτή συζήτηση για την ενότητα της αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων στη σημερινή συγκυρία


Εκδήλωση με τίτλο «Ανοικτή συζήτηση για την ενότητα της αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων στη σημερινή συγκυρία» πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 24 Μαΐου 2012 στο Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, διοργανωμένη από τα “Διαλεκτικά”.

  Πρόκειται για διάλογο «από τα κάτω», που αφορά όλους τους πολίτες που αγωνίζονται μέσα και γύρω από τις γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ, της ΔΗΜΑΡ, των Οικολόγων-Πράσινων, της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και των συλλογικοτήτων, που δραστηριοποιούνται κατά του νεοφιλελευθερισμού, κατά της ιδιωτικοποίησης των κοινωνικών αγαθών - των φυσικών πόρων – των στρατηγικών τομέων της οικονομίας, κατά της πολιτικής της λιτότητας, κατά της αφαίρεσης δημοκρατικών - εργασιακών - ανθρώπινων δικαιωμάτων, υπέρ της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας και της άμεσης δημοκρατίας. Αφορά όλους τους πολίτες, που αγωνίζονται καθημερινά για μια κοινωνία δίκαιη και αλληλέγγυα.
   Εισηγητές ήταν:
- Αλέξανδρος Γεωργόπουλος, Καθηγητής Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΑΠΘ
- Τάσος Κουράκης, Αν. Καθηγητής Γενετικής ΑΠΘ
- Σπύρος Μαρκέτος, Επίκ. Καθηγητής Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ
- Παύλος Παπαδόπουλος, Οικονομολόγος, Διδάκτωρ ΠαΜακ
και συντονιστής:
- Κώστας Νικολάου, Δρ. Περιβαλλοντολόγος, Καθηγητής-Σύμβουλος ΕΑΠ.

Ακολουθούν βιντεοσκοπημένες οι εισηγήσεις και όλες οι παρεμβάσεις των συμμετεχόντων στη συζήτηση.

Κυριακή 20 Μαΐου 2012

Η κυρίαρχη αντίθεση και τα διασπαστικά διλήμματα στη σημερινή συγκυρία της κρίσης


του Κώστα Νικολάου

Μια καταιγίδα από διλήμματα επιχειρεί να αποπροσανατολίσει, να προκαλέσει σύγχυση, να διασπάσει, να φοβίσει και τελικά να ωθήσει σε συντηρητικές επιλογές τους πολίτες: Μέσα ή έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση; Μέσα ή έξω από το ευρώ; Ευρωπαϊστές ή αντιευρωπαϊστές; Μνημονιακοί ή αντιμνημονιακοί; Περισσότερο ή λιγότερο κράτος; Μεταρρυθμίσεις ή όχι μεταρρυθμίσεις; Υπευθυνότητα ή λαϊκισμός;
   Με τη συστηματική και συνεχή διοχέτευση αυτών των διλημμάτων σε συνδυασμό με την πολιτική του «σοκ και δέος» (προωθούμενη ταυτόχρονα από παράγοντες στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας) επιχειρήθηκε η κατασκευή της συναίνεσης των πολιτών στο νεοφιλελευθερισμό. Στις εκλογές της 6ης Μαΐου 2012 το κατασκεύασμα της συναίνεσης κατέρρευσε. Επιχειρήθηκε στη συνέχεια ο πολιτικός εγκλωβισμός (με κυβερνητική συστέγαση απόλυτα αντικρουόμενων πολιτικών) των δυνάμεων που αντιμάχονται τον νεοφιλελευθερισμό. Κι αυτό το εγχείρημα απέτυχε. Και οδηγηθήκαμε αναγκαστικά σε δεύτερο γύρο εκλογικής αναμέτρησης στις 17 Ιουνίου 2012.
   Ποιά όμως είναι πραγματικά η κυρίαρχη αντίθεση στην κοινωνία, που εκφράζεται πολιτικά στις εκλογές, ενώ παράλληλα επιχειρείται να αποσιωπηθεί διαμέσου της ανάδειξης άλλων διλημμάτων;

Σάββατο 28 Απριλίου 2012

Διακήρυξη του Εναλλακτικού Παγκόσμιου Φόρουμ για το Νερό, Μασσαλία, 2012

Διακήρυξη των συμμετεχόντων στο Εναλλακτικό Παγκόσμιο Φόρουμ για το Νερό,
Μασσαλία, 14 - 17 Μαρτίου 2012

Ως μέλη του παγκόσμιου κινήματος για τη δικαιοσύνη στο νερό που συγκεντρωθήκαμε στη Μασσαλία το Μάρτιο του 2012 στο Εναλλακτικό Παγκόσμιο Φόρουμ για το Νερό - FAME (Forum Alternatif Mondial de l’ Eau), έχουμε ένα κοινό όραμα: το νερό είναι κοινό αγαθό, και όχι εμπόρευμα.
   Χάρη στο κίνημα για τη δικαιοσύνη στο νερό, τα Ηνωμένα Έθνη έχουν αναγνωρίσει το δικαίωμα στο νερό και την αποχέτευση, ως "ανθρώπινο δικαίωμα που είναι απαραίτητο για την πλήρη απόλαυση της ζωής" (ψήφισμα 64/292). Υπήρξαν σημαντικές μετέπειτα νίκες, όπως: η υιοθέτηση αυτού του δικαιώματος σε συνταγματικές τροποποιήσεις σε πολλές χώρες της Νότιας Αμερικής και της Αφρικής˙ η επιτυχία του ιταλικού δημοψηφίσματος ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης των υδάτινων πόρων˙ η επαναδημοτικοποίηση του νερού στο Παρίσι, το Μπουένος Άιρες, την Ατλάντα και και σε πολλές άλλες πόλεις σε όλο τον κόσμο˙ και για πρώτη φορά, υπήρξαν νομικές διαδικασίες που αφορούν την εφαρμογή του ανθρώπινου δικαιώματος στο νερό.
   Είμαστε αντίθετοι με το κυρίαρχο οικονομικό και χρηματιστικό μοντέλο που είναι υπέρ της ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης. Η καπιταλιστική, εξορυκτική ανάπτυξη έχει δημιουργήσει μία δραματική και βαθιά οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση. Αυτή η προσέγγιση, η οποία θεωρεί ότι το νερό είναι ένα εμπόρευμα όπως οποιοδήποτε άλλο, είναι άδικη και αναποτελεσματική όσον αφορά την παροχή πρόσβασης σε νερό και αποχέτευση για όλους, και πηγαίνει ενάντια στη θέληση και τα συμφέροντα των ανθρώπων.

Πέμπτη 5 Απριλίου 2012

Επιστρέφοντας το νερό σε δημόσια χέρια: Ένα πρωτότυπο βιβλίο βασισμένο σε διεθνείς έρευνες

του Κώστα Νικολάου

Ένα πρωτότυπο στο είδος του βιβλίο κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2012 με τίτλο «Remunicipalisation: Putting Water Back into Public Hands» (Επαναδημοτικοποίηση: Επιστρέφοντας το νερό σε δημόσια χέρια) με συγγραφείς τους: Martin Pigeon, David A. McDonald, Olivier Hoedeman, Satoko Kishimoto και εκδόθηκε από τους διεθνείς φορείς: Corporate Europe Observatory (CEO), Transnational Institute (TNI), Municipal Services Project (MSP). Το βιβλίο είναι το προϊόν δύο ετών διεθνών ερευνών, όπου εξετάζεται η νέα τάση για επαναδημοτικοποίηση του νερού, αναλύοντας τα αίτια του νέου αυτού παγκόσμιου φαινομένου και αξιολογώντας τα αποτελέσματα της ιδιωτικής και της δημόσιας διαχείρισης των συστημάτων ύδρευσης.
   Οι πόλεις σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν τις αποτυχίες της ιδιωτικοποίησης του νερού. Η άνιση πρόσβαση, η αθέτηση υποσχέσεων, οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι και τα σκανδαλώδη περιθώρια κέρδους, ωθούν τους δήμους και τους πολίτες να ξαναπάρουν τον έλεγχο αυτής της βασικής υπηρεσίας. Αυτό το νέο βιβλίο εξετάζει αυτήν την αναπτυσσόμενη τάση, κατά την οποία οι πόλεις παντού σε όλο τον κόσμο παίρνουν πίσω τον έλεγχο των συλλογικών συστημάτων του πόσιμου νερού. Αναλύεται η μετάβαση από την ιδιωτική στη δημόσια διαχείριση του πόσιμου νερού, εξετάζοντας τα παραδείγματα σε Παρίσι, Hamilton, Buenos Aires, Dar es Salaam και Μαλαισία.

Πέμπτη 22 Μαρτίου 2012

Το νερό στον κόσμο: Κοινωνικό αγαθό ή εμπόρευμα;

του Κώστα Νικολάου

Ο προσδιορισμός του νερού ως κοινωνικού αγαθού ή ως εμπορεύματος είναι θεμελιώδους σημασίας, διότι υπαγορεύει ευθέως τη δυνατότητα δημόσιας ή ιδιωτικής διαχείρισής του.
   Η αντιπαράθεση για την ιδιωτική ή δημόσια διαχείριση του νερού δεν είναι καινούργια. Διεξάγεται εδώ και δεκαετίες σε όλο τον κόσμο. Τα τελευταία όμως χρόνια, αυτή η αντιπαράθεση δεν είναι πλέον μόνο θεωρητική. Υπάρχουν αποτελέσματα ερευνών, που προκύπτουν από συγκεκριμένες εφαρμογές διαφορετικών μοντέλων διαχείρισης σε πολλές και διαφορετικές χώρες του κόσμου.
   Ποιά είναι τα αποτελέσματα από την ιδιωτική διαχείριση του νερού, όπου αυτή εφαρμόσθηκε παγκόσμια; Ποιά είναι τα αποτελέσματα από τη δημόσια ή/και κοινοτική διαχείριση του νερού; Τί συμπεράσματα προκύπτουν συγκρίνοντας τα αποτελέσματα αυτών των δύο βασικών μοντέλων διαχείρισης; Αυτά είναι τα βασικά ερωτήματα, που θα επιχειρηθεί να απαντηθούν συνοπτικά στο κείμενο που ακολουθεί.

Δευτέρα 6 Φεβρουαρίου 2012

Η συνεργατική εναλλακτική της κοινωνίας απέναντι στην κερδοσκοπική συμμαχία της διαχείρισης των απορριμμάτων

του Κώστα Νικολάου

   Τα ονομαζόμενα «σκουπίδια», τα αστικά στερεά απορρίμματα (ΑΣΑ) έχουν αξία. Αποτελούν είτε πρώτες ύλες είτε ενδιάμεσα προϊόντα, που η επεξεργασία τους μπορεί να οδηγήσει στην παραγωγή νέων προϊόντων. Τα ΑΣΑ, αφού προέρχονται από προϊόντα, έχουν ενσωματωμένη εργατική δύναμη και υπεραξία (που ιδιοποιήθηκαν οι ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής και οι διαχειριστές της υπεραξίας), τις οποίες πλήρωσαν τελικά οι πολίτες αγοράζοντας τα προϊόντα. Τα ΑΣΑ λοιπόν, αποτελούν πλούτο που ανήκει στους πολίτες. Ενσωματώνοντας νέα εργατική δύναμη κατά την επεξεργασία και διαχείριση των ΑΣΑ μπορούν να παραχθούν νέα προϊόντα, μπορεί να παραχθεί νέος πλούτος.
   Σ΄ αυτήν τη διαδικασία, τίθενται τρία κρίσιμα ερωτήματα: Πώς θα γίνει η διαχείριση-επεξεργασία των ΑΣΑ; Ποιός θα την υλοποιήσει; Ποιός θα διαχειρισθεί και θα αποφασίσει για τη διανομή του παραγόμενου πλούτου;
   Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα καθορίζουν και την απάντηση στο ερώτημα: Ποιός θα καρπωθεί τον παραγόμενο πλούτο από τα ΑΣΑ;
   Πριν όμως απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα, προηγείται μεθοδολογικά ένα άλλο ερώτημα.