Παρασκευή 7 Απριλίου 2023

Εφαρμογή μεθοδολογιών μέτρησης Κοινωνικού Αντίκτυπου. Ένα παράδειγμα: UnivSSE Coop

"Εφαρμογή μεθοδολογιών μέτρησης Κοινωνικού Αντίκτυπου. Ένα παράδειγμα: UnivSSE Coop" ήταν το θέμα εισήγησης στο 6ο Σεμινάριο για την ανάπτυξη δεξιοτήτων Κοινωνικής Καινοτομίας του προγράμματος SEED, 7.4.2023.

Το  αρχείο της παρουσίασης υπάρχει εδώ:

https://www.researchgate.net/publication/369857586_Epharmoge_methodologion_metreses_Koinonikou_Antiktypou_Ena_paradeigma_UnivSSE_Coop


Σάββατο 1 Απριλίου 2023

Στην "TV 100" για την αύξηση και κοινωνικά δίκαιη κατανομή του πράσινου στην πόλη

Συνέντευξη για την αύξηση, αναβάθμιση και κοινωνικά δίκαιη κατανομή του πράσινου στην πόλη διαμέσου του υπάρχοντος Στρατηγικού και Επιχειρησιακού Σχεδίου για το Πράσινο της Θεσσαλονίκης, στο δελτίο ειδήσεων της "TV 100", καθώς και των "The Opinion" και "ThessToday" στις 31.3.2023.

Το σχετικό βίντεο εδώ:

https://www.youtube.com/watch?v=x-YTTO6ftAo


Παρασκευή 31 Μαρτίου 2023

Συνέντευξη Τύπου για την κοπή και το κλάδεμα των δέντρων της Θεσσαλονίκης

Θεοχάρης Ζάγκας, καθηγητής Σχολής Δασολογίας  και
 Φυσικού Περιβάλλοντος ΑΠΘ, Βασίλης Πάγκαλος, δημοσιογράφος,
Σάκης Κούγκολος, καθηγητής Διαχείρισης Περιβάλλοντος-
Περιβαλλοντικής Μηχανικής του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ,
Κώστας Νικολάου, επισκέπτης καθηγητής  Οικολογίας  και
Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας ΑΠΘ
της Κίνησης Πολιτών «ΔΕΘ - Μητροπολιτικό Πάρκο για μια βιώσιμη Θεσσαλονίκη»

 «Εγκληματική πράξη», «βάναυση παρέμβαση», «κακοποίηση». Αυτούς τους χαρακτηρισμούς χρησιμοποίησε ο καθηγητής του τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ Θεοχάρης Ζάγκας για να περιγράψει τα αποτελέσματα της κλάδευσης και κοπής δέντρων, όπως διενεργείται τα τελευταία χρόνια στη Θεσσαλονίκη και σε πολλές άλλες αστικές περιοχές της χώρας. Αυτό ακριβώς ήταν και το θέμα της συνέντευξης Τύπου που διοργάνωσε σήμερα 31 Μαρτίου 2023 η κίνηση πολιτών «ΔΕΘ - Μητροπολιτικό Πάρκο για μια Βιώσιμη Θεσσαλονίκη», με σκοπό την ενημέρωση των πολιτών από ειδικούς επιστήμονες και το άνοιγμα ενός διαλόγου για ένα ζήτημα που αφορά όλους τους κατοίκους.

Όπως είπε ο κ. Ζάγκας, τα δέντρα λειτουργούν σαν μεγάλες κλιματιστικές «συσκευές» μειώνοντας τη θερμοκρασία των πόλεων το καλοκαίρι, την ατμοσφαιρική ρύπανση και τον θόρυβο, ενώ συμβάλλουν στην ποιότητα ζωής, στην αισθητική αναβάθμιση, ακόμα και στη συναισθηματική ανάταση των ανθρώπων. Η κλάδευση των αστικών δέντρων θα πρέπει να είναι όχι ο κανόνας αλλά η εξαίρεση, και όταν γίνεται θα πρέπει να είναι απολύτως αιτιολογημένη και να γίνεται με γνώση και σεβασμό. Πρόκειται για μια σημαντική και εξειδικευμένη εργασία που δεν μπορεί να γίνεται μαζικά και από προσωπικό που δεν έχει την κατάλληλη εκπαίδευση. Όπως επισήμανε, αυτή τη γνώσηδεν την εξασφαλίζει ούτε το πτυχίο του δασολόγου ή του γεωπόνου, διότι η διαχείριση του αστικού πρασίνου δεν διδάσκεται επαρκώς και ούτε αργότερα γίνονται σεμινάρια, ενώ στους δήμους επικρατούν πρακτικές παλιών κηπουρών – αλλά και λογικές που λένε ότι πρέπει να γίνουν κλαδεύσεις οπωσδήποτε επειδή π.χ. απλώς έχουν βρεθεί οι οικονομικοί πόροι για αυτό. Σύμφωνα με τον κ. Ζάγκα, οι πρακτικές που εφαρμόζονται στα βραχύβια οπωροφόρα είναι ακατάλληλες για τα αστικά δέντρα, τα οποία θα μπορούσαν να ζήσουν έως 150-200 χρόνια, αλλά τελικά ζουν έως 40. Κι αυτό γιατί η κλάδευση που απομακρύνει τα ζωντανά κλαδιά, στα οποία υπάρχει συσσωρευμένη ενέργεια, καταπονεί το δέντρο και το οδηγεί σταδιακά στον θάνατο. Ακόμη, πολλές φορές τα κλαδευτικά εργαλεία μεταδίδουν μύκητες προσβάλλοντας όλα τα δέντρα – χαρακτηριστικό είναι ότι για αυτό τον λόγο σήμερα δεν υπάρχει ούτε μία ακακία Κωνσταντινουπόλεως στη Θεσσαλονίκη, ενώ ήταν ένα κοινό δέντρο στην πόλη. Επίσης η κλάδευση δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αλλοιώνει την τυπική μορφή και τη λειτουργικότητα του δέντρου. Όπως είπε ο κ. Ζάγκας, αυτή τη στιγμή τα 45.000 δέντρα που έχει η πόλη δεν προσφέρουν τίποτε και μέχρι να βγάλουν κλαδιά θα έχει περάσει το καλοκαίρι. Θα πρέπει να γίνει επιλογή των κατάλληλων ειδών, δηλαδή είδη που να έχουν μεγάλο οικολογικό εύρος, μεγάλη επουλωτική ικανότητα και αντοχή σε υψηλές θερμοκρασίες, στην ξηρασία, στη ρύπανση και στη φωτορρύπανση.

Από την πλευρά του ο καθηγητής Διαχείρισης Περιβάλλοντος - Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ Σάκης Κούγκολος αναφέρθηκε στη ρύπανση της ατμόσφαιρας και ιδιαίτερα στα αιωρούμενα σωματίδια, για τα οποία μάλιστα αναμένεται η ΕΕ να παραπέμψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Ένας από τους τρόπους μείωσης της αέριας ρύπανσης, όπως επισήμανε, είναι ακριβώς να αποκτήσει η πόλη περισσότερο πράσινο, τόσο με δέντρα όσο και με τη δημιουργία πάρκων, για τα οποία πρέπει να αξιοποιηθούν ελεύθεροι ή δυνητικά ελεύθεροι χώροι, όπως η ΔΕΘ, τα στρατόπεδα, αλλά ενδεχομένως και τα γήπεδα του ΠΑΟΚ και του Άρη. Η δημιουργία αυτών των πράσινων χώρων, πέρα από την αντιμετώπιση της αέριας ρύπανσης, θα συμβάλει και στην καταπολέμηση του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας (3-4 βαθμοί περισσότεροι στην πόλη από ό,τι στη γύρω περιοχή), ενώ η πόλη μπορεί να αποκτήσει χώρους για άθληση, για κοινωνική ζωή, αλλά και για συγκέντρωση των κατοίκων έπειτα από μια φυσική καταστροφή όπως π.χ. ένας σεισμός. 

Τρίτος εισηγητής ήταν ο επισκέπτης καθηγητής Οικολογίας και Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας στο ΑΠΘ Κώστας Νικολάου, ο οποίος παρέθεσε μερικά πολύ ανησυχητικά δεδομένα. Συγκεκριμένα, η αναλογία πράσινου ανά κάτοικο είναι στη Θεσσαλονίκη 2-2,7 τ.μ. ενώ σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, αλλά και με την ευρωπαϊκή πρακτική, θα έπρεπε να είναι περίπου 9 τ.μ. Για να επιτευχθεί μια τέτοια αναλογία η πόλη θα έπρεπε να είχε 250.000 δέντρα, πέντε φορές περισσότερα από αυτά που έχει σήμερα. Μόνο οι άδειες δενδροδόχοι στη Θεσσαλονίκη είναι 3.500 – κάτι που ισοδυναμεί με ένα μικρό δάσος. Η αύξηση των ζωνών πρασίνου θα μπορούσε να μειώσει τους ατμοσφαιρικούς ρύπους κατά 30%-60%, τη στιγμή που περίπου 1.000 Θεσσαλονικείς πεθαίνουν πρόωρα εξαιτίας αυτών των ρύπων. Η διαφορά ανάμεσα δρόμους με δέντρα και χωρίς δέντρα μπορεί να είναι ακόμη και 10 βαθμοί Κελσίου – που σημαίνει ότι οι 40 βαθμοί το καλοκαίρι θα μπορούσαν να γίνουν 30. Όπως τόνισε ο κ. Νικολάου, η λύση υπάρχει και είναι έτοιμη εδώ και 20 χρόνια: πρόκειται για το Στρατηγικό Επιχειρησιακό Σχέδιο που εκπονήθηκε από τον τότε Οργανισμό Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με τμήματα του ΑΠΘ. Το Σχέδιο αυτό προβλέπει αύξηση του πράσινου με μικρό κόστος, άμεση εφαρμογή και απτά αποτελέσματα, ενώ παράλληλα λαμβάνεται μέριμνα για δίκαιη κατανομή του πράσινου με μείωση των κοινωνικών και γεωγραφικών ανισοτήτων. Εφαρμογές του Σχεδίου θα μπορούσαν να γίνουν στο Σέιχ Σου με αναβάθμισή του, στον χώρο της ΔΕΘ με δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου, στα στρατόπεδα της πόλης με μετατροπή τους σε πάρκα, στο θαλάσσιο μέτωπο από Αγγελοχώρι έως Καλοχώρι με πράσινες παρεμβάσεις, στις σχολικές αυλές, στα ρέματα, στους ακάλυπτους των πολυκατοικιών, και βέβαια στους οδικούς άξονες με την αναβάθμιση των δενδροστοιχιών. Σχετικά δε με τις ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση με τις κοπές των δέντρων, ο ίδιος δεν τις απέδωσε στη διεύθυνση Πρασίνου του δήμου, αλλά υπογράμμισε ότι είναι μια πολιτική απόφαση του δήμου. Πρώτα παίρνονται οι αποφάσεις και μετά έρχονται οι εισηγήσεις, είπε χαρακτηριστικά.

Όσο για το τι μέλλει γενέσθαι σε πρακτικό επίπεδο, οι εισηγητές συμφώνησαν ότι πρέπει να σταματήσει η κοπή των δέντρων και να γίνει άμεση φύτευση νέων. Οι μαζικές υλοτομίες πρέπει να καταργηθούν ως πρακτική και να υπάρξει μέριμνα για αντικατάσταση των τυχόν άρρωστων δέντρων σταδιακά και μεθοδικά.


Τρίτη 21 Μαρτίου 2023

Προς μια κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά δίκαιη χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)

του Κώστα Νικολάου στο Περιοδικό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, 23-24(68-69), 2023

Από τα περιεχόμενα του άρθρου:

- Γιατί ενεργειακή φτώχεια και ακρίβεια;

- Το μεγάλο λάθος στον λογαριασμό και το πραγματικό κόστος των διαφόρων μορφών ενέργειας.

- Το δρομολογούμενο «αντίο» στα ορυκτά καύσιμα και η άναρχη ανάδυση των ΑΠΕ με φόντο την κερδοσκοπία.

- Δέκα χρόνια ερευνών για τη χωροθέτηση ΑΠΕ (αιολικών και φωτοβολταϊκών) με κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια στις περιοχές της Θράκης, Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Κυκλάδων και Κρήτης.

Διαπιστώθηκε ότι:

- η εγκατάσταση αιολικών και φωτοβολταϊκών συστημάτων στις προτεινόμενες περιοχές χωροθέτησης μπορεί να καλύψει από 3,5 έως 13 φορές τις υπάρχουσες τοπικές ανάγκες

- είναι εφικτή η χωροθέτηση των ΑΠΕ χωρίς επιπτώσεις κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές

- είναι εφικτή η ενεργειακή αυτονομία των περιοχών σε επίπεδο περιφέρειας

- είναι εφικτή η αποκεντρωμένη παραγωγή και κατανάλωση της ενέργειας, δηλαδή, εκεί που παράγεται η ενέργεια, εκεί να καταναλώνεται

- με δεδομένο ότι υπάρχει δυνατότητα υπερκάλυψης των αναγκών μιας περιφέρειας προκύπτει ότι δεν χρειάζονται μεγάλης κλίμακας Α/Γ και Φ/Β. Είναι ικανοποιητικά επαρκής η χρήση ΑΠΕ σε μικρή κλίμακα και με ήπιους τρόπους. Υπογραμμίζονται:

- Ανάκτηση της ενέργειας ως κοινό αγαθό στα χέρια των πολιτών – Δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα που οδηγεί σε ενεργειακή φτώχεια

- Κοινωνική ιδιοκτησία και διαχείριση από τους ίδιους τους πολίτες, κυρίως δια μέσου ενεργειακών συνεταιρισμών

- Λειτουργία έξω από το χρηματιστήριο ενέργειας και από διακυμάνσεις τιμών

- Δεν κερδοσκοπούμε με την ενέργεια - Καλύπτουμε μόνον τις ανάγκες μας.


Κυριακή 19 Μαρτίου 2023

Στο "ΕΡΤ News" για το νερό σε Ευρώπη και Ελλάδα

Συνέντευξη στο πλαίσιο της εκπομπής "Συμβαίνει στην Ευρώπη" του τηλεοπτικού σταθμού "ΕΡΤ News" (18.3.2023) για το νερό στην Ευρώπη και στην Ελλάδα: ποιότητα και επάρκεια νερού, επιπτώσεις της ιδιωτικοποίησης, καταλληλότερη διαχείριση, εμφιαλωμένα νερά, δωρεάν πόσιμο νερό σε δημόσιες βρύσες και στην εστίαση.

Η εκπομπή είναι διαθέσιμη στο Ertflix μέχρι τις 25.3.2023:

https://www.ertflix.gr/vod/vod.256718-sumbainei-sten-europe-62


Παρασκευή 10 Μαρτίου 2023

Όχι στην κερκόπορτα για την ιδιωτικοποίηση του νερού, που επιχειρείται με το νομοσχέδιο για τη νέα ρυθμιστική αρχή!

Από κοινού δήλωση της Πρωτοβουλίας 62 φορέων και συλλογικοτήτων για τη συνεργατική διαχείριση του νερού της Θεσσαλονίκης από τους πολίτες

10 Μαρτίου 2023

Όχι στην κερκόπορτα για την ιδιωτικοποίηση του νερού, που επιχειρείται με το νομοσχέδιο για τη νέα ρυθμιστική αρχή!

Με αφορμή την κατάθεση στη Βουλή του πολυνομοσχεδίου με τίτλο: «Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων και διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων κ.ά.», οι παρακάτω αναφερόμενοι 62 φορείς και συλλογικότητες, που υπογράψαμε διακήρυξη και συμμετέχουμε στην “Πρωτοβουλία για τη συνεργατική διαχείριση του νερού της Θεσσαλονίκης από τους πολίτες”, δηλώνουμε ότι θα σταθούμε και πάλι μπροστά για να μην ανοίξει η κερκόπορτα για την ιδιωτικοποίηση του νερού, που επιχειρείται με αυτό το νομοσχέδιο για τη νέα ρυθμιστική αρχή.

Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο (η διαβούλευση για το οποίο είχε διάρκεια μόλις 4 ημέρες, συμπεριλαμβανομένου του τριήμερου της αργίας της Καθαράς Δευτέρας) ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για την ιδιωτικοποίηση του νερού, παρά τις αντίθετες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Στο πλαίσιο αυτό, αφαιρείται από το αρμόδιο Υπουργείο η διαχείριση της υπηρεσίας ύδρευσης και αποχέτευσης, η οποία μεταφέρεται στη ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας), η οποία μετονομάζεται σε ΡΑΑΕΥ (Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων).

Με το νομοσχέδιο σχεδιάζεται να δημιουργηθεί «αγορά» για την παροχή των υπηρεσιών ύδρευσης – αποχέτευσης και θεσμοθετείται η Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων, ανοίγοντας δηλαδή την κερκόπορτα για την ιδιωτικοποίηση του νερού.

Για άλλη μία φορά επιχειρείται η παραβίαση των αποφάσεων του ΣτΕ, που από το 2014 μέχρι και σήμερα, εμπόδισαν την ιδιωτικοποίηση του νερού και την πώληση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ αναφέροντας ρητά ότι το νερό είναι δημόσιο αγαθό και ότι δεν μπορεί να είναι στο ΤΑΙΠΕΔ και στο Υπερταμείο.

Το νερό είναι κοινό μας αγαθό (δημόσιο/κοινωνικό) και όχι εμπόρευμα για να κερδοσκοπούν οι εταιρίες.

Η ιδιωτικοποίηση του νερού δεν θα περάσει!

Κινήματα, φορείς, συλλογικότητες που υπογράφουν:

Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2023

Μπορεί η κυκλική οικονομία να δώσει λύση στην επισιτιστική κρίση;

του Κώστα Νικολάου στην Parallaxi, 18.2.2023

Κάθε φορά που εμφανίζονται πανδημίες, πυρκαγιές, καύσωνες, πλημμύρες, παγετοί, ενεργειακές κρίσεις, πόλεμοι, που καταστρέφουν σοδειές και μειώνουν φυσικούς πόρους, εμφανίζεται στο προσκήνιο και το ζήτημα της επισιτιστικής κρίσης.

Δεν είναι όμως όλα αυτά που προκαλούν την επισιτιστική κρίση. Αυτά επιδεινώνουν την προϋπάρχουσα επισιτιστική κρίση, η οποία αποτελεί τη ντροπή κάθε κοινωνίας και οικονομίας.

Το 1/3 των ανθρώπων παγκοσμίως βρίσκεται αντιμέτωπο με επισιτιστική ανασφάλεια διατρέχοντας κίνδυνο λιμοκτονίας. Στην Ελλάδα, πάνω από 12,5% του πληθυσμού είναι σε κατάσταση επισιτιστικής ανασφάλειας (πέμπτοι στην ΕΕ)[1], ενώ πολλοί Ευρωπαίοι πολίτες αδυνατούν να πληρώσουν ένα υγιεινό γεύμα.

Η τροφή είναι ανθρώπινο δικαίωμα[2]. Η εξασφάλιση αυτού του ανθρώπινου δικαιώματος συνεπάγεται την κοινωνική υποχρέωση παροχής τροφής σε όλους.

Η αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης προϋποθέτει έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό από και υπέρ των πολιτών και όχι υπέρ της κερδοσκοπίας. Δύο είναι οι βασικές προτεραιότητες (μεταξύ άλλων):

1) Η προστασία της αγροτικής γης, η οποία μειώνεται διαρκώς ένεκα ενεργειακών, τουριστικών και αστικών έργων κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με ταυτόχρονη προστασία του εδαφικού περιβάλλοντος, των νερών και της βιοποικιλότητας για να είναι εφικτή μια παραγωγή υγιεινών τροφίμων.

Η ρύπανση του εδάφους, των νερών με τη συνεπαγόμενη απώλεια βιοποικιλότητας, καθώς και η ατμοσφαιρική ρύπανση με τη συνεπαγόμενη κλιματική κρίση αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες μείωσης της αγροτικής γης και της παραγωγής υγιεινών τροφίμων.

2) Ο τερματισμός της σπατάλης και της απώλειας τροφίμων, αφού το ένα τρίτο του συνόλου των τροφίμων που παράγονται παγκοσμίως (περίπου 1,3 δισ. τόνοι, αξίας 1 τρισ. δολαρίων) καταλήγει ως απόβλητα ή αλλοιώνεται ένεκα κακών πρακτικών μεταφοράς και συγκομιδής. Στην Ελλάδα, παράγουμε περίπου 150 κιλά απόβλητα τροφίμων ανά κάτοικο κάθε χρόνο, τη στιγμή που πολλοί συμπολίτες μας βρίσκονται σε επισιτιστική ανασφάλεια [3].

Η υλοποίηση αυτών των προτεραιοτήτων μπορεί να επιτευχθεί διαμέσου της κυκλικής οικονομίας και ταυτόχρονα, της τοπικής-περιφερειακής παραγωγής και κατανάλωσης των τροφίμων, με έμφαση στη συνεργατική -από κοινού- διαχείρισή τους με συνεταιριστικά εγχειρήματα παραγωγών και καταναλωτών.

Η στρατηγική «από το χωράφι στο ράφι και από εκεί στο πιάτο», σημαίνει στήριξη σε συνεργατικά τοπικά-περιφερειακά συστήματα παραγωγής και κατανάλωσης, για να είναι αυτά ανθεκτικά και βιώσιμα και να παρέχουν διατροφική επάρκεια χωρίς κερδοσκοπία.

Το υπάρχον γραμμικό μοντέλο της οικονομίας: πρώτες ύλες, παραγωγή προϊόντων, διανομή, κατανάλωση και απόρριψη στο περιβάλλον δεν μπορεί να υπηρετήσει τα παραπάνω.

Αντιθέτως, το μοντέλο της κυκλικής οικονομίας, πέρα από την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων (έως και μηδενικά απόβλητα) με την ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση των πόρων, δεν παρεμβαίνει μόνο στο τελευταίο στάδιο των απορριμμάτων, αλλά και σε όλα τα προηγούμενα στάδια, για αποτελεσματική χρήση των πρώτων υλών και για την επιμήκυνση του χρόνου ζωής του προϊόντος, με τελικό στόχο την αποφυγή της σπατάλης φυσικών πόρων και την προστασία του περιβάλλοντος.

Με την κυκλική οικονομία τερματίζεται η απώλεια αγροτικής γης ένεκα της ρύπανσης του εδάφους, των νερών, της απώλειας βιοποικιλότητας και της κλιματικής κρίσης και σε συνάρθρωση με την προστασία της αγροτικής γης από κερδοσκοπικά έργα, μπορεί να οδηγήσει συνεργατικά σε διατροφική επάρκεια με ταυτόχρονη παραγωγή υγιεινών τροφίμων.

________________________________________________

Το κείμενο είναι από εισαγωγική ομιλία σε ομότιτλη εκδήλωση του InCommOn, Θεσσαλονίκη, 14.2.2023

Σημειώσεις:
[1] Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) και Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας, 2022
[2] Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, Άρθρο 25: «Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στο ίδιο και στην οικογένειά του υγεία και ευημερία, ειδικότερα τροφή….», Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, 10.12.1948.
[3] Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), 2022


Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2023

Η Μεγάλη Αρπαγή

του Κώστα Νικολάου

Πάνω από 700.000 ακίνητα (κυρίως πρώτη κατοικία) δρομολογήθηκε να βγουν σε πλειστηριασμό -ένεκα κόκκινων δανείων- με απόφαση του Αρείου Πάγου (ψήφοι 56 έναντι 9).

Τα δάνεια αυτά τα πούλησαν σε εξευτελιστική τιμή (περίπου 5% της αξίας τους) οι τράπεζες σε funds και στη συνέχεια δημιούργησαν μαζί νέες ΑΕ (servicers), στις οποίες επιτρέπεται πλέον να κάνουν πλειστηριασμούς.

Οι τράπεζες αρνήθηκαν να τα πουλήσουν στους δανειολήπτες σε αυτές τις τιμές διότι θα χαλούσε η ηθική (sic!) του δανεισμού.

Η αρπαγή των ακινήτων αφορά περίπου 2.000.000 ανθρώπους, μέλη αυτών των νοικοκυριών των ακινήτων, σε μια χώρα, που το 36,4% του πληθυσμού ζει σε νοικοκυριό με ληξιπρόθεσμες οφειλές σε ενυπόθηκα δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας.

Πρόκειται για μια τεράστια μεταφορά πλούτου από τα χέρια των πολλών στα χέρια των λίγων της οικονομικής ελίτ.

Μας καταπλήσσει η δικαιοσύνη;

Πάμε πάλι: "Όταν κυρίαρχη είναι η αστική τάξη, τότε το δίκαιό της είναι η θέληση της τάξης της που αναγορεύτηκε σε νόμο" (Marx K., Engels F., "Κομμουνιστικό Μανιφέστο").


Πέμπτη 22 Δεκεμβρίου 2022

Διοίκηση και διακυβέρνηση εγχειρημάτων Κοινωνικής Καινοτομίας

"Διοίκηση και διακυβέρνηση εγχειρημάτων Κοινωνικής Καινοτομίας" ήταν το θέμα εισήγησης στο 4ο Σεμινάριο για την ανάπτυξη δεξιοτήτων Κοινωνικής Καινοτομίας του προγράμματος SEED, 22.12.2022.

Το  αρχείο της παρουσίασης υπάρχει εδώ:

https://www.researchgate.net/publication/366400507_Dioikese_kai_diakybernese_encheirematon_Koinonikes_Kainotomias


Τετάρτη 7 Δεκεμβρίου 2022

Κοινωνική Επιχειρηματικότητα. Παραδείγματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό

"Κοινωνική Επιχειρηματικότητα. Παραδείγματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό: Κλιματική αλλαγή - Κοινωνική καινοτομία και κυκλική οικονομία - Πράσινη κοινωνική καινοτομία - Δίκαιη ενεργειακή μετάβαση – καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας"   ήταν το θέμα εισήγησης στο 3ο Σεμινάριο για την ανάπτυξη δεξιοτήτων Κοινωνικής Καινοτομίας του προγράμματος SEED, 7.12.2022.

Το  αρχείο της παρουσίασης υπάρχει εδώ:

https://www.researchgate.net/publication/366066449_Koinonike_Epicheirematikoteta_Paradeigmata_apo_ten_Ellada_kai_to_exoteriko


Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου 2022

GreenWave Festival 2022: Προς μια κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά δίκαιη χρήση των ΑΠΕ

Αποσπάσματα από την εισήγηση με θέμα "Προς μια κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά δίκαιη χρήση των ΑΠΕ", GreenWave Festival, 15.9.2022, πάρκο ΧΑΝΘ:

".... Όλες οι μορφές ενέργειας έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία των ανθρώπων. Όμως, η διαφορά μεταξύ τους είναι τεράστια. Το λεγόμενο εξωτερικό κόστος (περιβαλλοντικό - υγείας) συγκριτικά είναι:

- 20 έως 32 φορές μεγαλύτερο για τον λιγνίτη σε σχέση με ΑΠΕ (αιολικά)

- 12 έως 20 φορές μεγαλύτερο για το πετρέλαιο σε σχέση με ΑΠΕ (αιολικά)

- 4 φορές μεγαλύτερο για το φυσικό αέριο σε σχέση με ΑΠΕ (αιολικά)...."

".... Τίθεται το κρίσιμο ερώτημα: Αν αφαιρέσουμε τα φυσικά οικοσυστήματα, τα δάση, την παραγωγική γη, τους αρχαιολογικούς χώρους, τις τουριστικές περιοχές, τα λατομεία, τα δίκτυα, τους οικισμούς και επιχειρήσουμε να βάλουμε ΑΠΕ μόνο σε άγονα μέρη που δεν επηρεάζουν τίποτα και κανέναν, οι ελάχιστες εκτάσεις που απομένουν, μπορούν να καλύψουν καθόλου ενεργειακές ανάγκες;

Με έρευνες 10 ετών προσδιορίσθηκε η δυνατότητα χωροθέτησης αιολικών και φωτοβολταϊκών συστημάτων στις περιοχές της Θράκης, Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Κυκλάδων και Κρήτης με κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια και διαπιστώθηκε ότι μια τέτοια χωροθέτηση μπορεί να καλύψει από 3,5 έως 13 φορές τις υπάρχουσες τοπικές ανάγκες στις υπό μελέτη Περιφέρειες...."

" .... Προκύπτει λοιπόν ένας δεκάλογος σημείων για τη μετάβαση σε μια κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά δίκαιη χρήση των ΑΠΕ

1) Χωροθέτηση των ΑΠΕ χωρίς επιπτώσεις περιβαλλοντικές, κοινωνικές, οικονομικές

2) Αποκεντρωμένη παραγωγή και τοπική κατανάλωση - Η ενέργεια καταναλώνεται εκεί που παράγεται

3) ΑΠΕ σε μικρή κλίμακα και με ήπιους τρόπους

4) Ενεργειακή αυτονομία των περιοχών

5) Καθιέρωση της πρόσβασης στην ενέργεια ως ανθρώπινο δικαίωμα

6) Ανάκτηση της ενέργειας ως κοινό αγαθό στα χέρια των πολιτών – Δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα που οδηγεί σε ενεργειακή φτώχεια

7) Κοινωνική ιδιοκτησία και διαχείριση από τους ίδιους τους πολίτες, κυρίως δια μέσου ενεργειακών συνεταιρισμών

8) Λειτουργία έξω από το χρηματιστήριο ενέργειας

9) Λειτουργία έξω από διακυμάνσεις τιμών

10) Δεν κερδοσκοπούμε με την ενέργεια - Καλύπτουμε μόνον τις ανάγκες μας."


Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 2022

Το νερό από το κράτος και τους ιδιώτες, στα χέρια των πολιτών

του Κώστα Νικολάου στην εφημερίδα "Χορτιάτης 570", Φύλλο 178, Σεπτέμβρης 2022

 Το νερό αντιμετωπίζεται ως κοινό αγαθό ανά τους αιώνες, από τα αρχαία χρόνια σε όλους τους πολιτισμούς του κόσμου και μέχρι σήμερα σε αρκετά μέρη του πλανήτη. Κι αυτό συνέβαινε και συμβαίνει όταν η διαχείρισή του είναι κοινωνική και αποκεντρωμένη σε επίπεδο κοινότητας με άμεση συμμετοχή των πολιτών, με ελεύθερη πρόσβαση για όλους και με σεβασμό στον κύκλο του νερού στη φύση.

Το πρώτο βήμα για την ιδιωτικοποίηση του νερού έγινε ιστορικά και σε όλο τον κόσμο, όταν η ιδιοκτησία και η διαχείρισή του πέρασε σε κάποια συγκεντρωτική δομή: είτε κεντρικό κράτος είτε τοπικές και περιφερειακές αρχές.

Στη Θεσσαλονίκη, η ιδιωτικοποίηση του νερού ξεκίνησε όταν (1998-99) οι δημόσιοι οργανισμοί ύδρευσης (ΟΥΘ) και αποχέτευσης (ΟΑΘ) έγιναν Α.Ε. και συγχωνεύθηκαν με τη δημιουργία της ΕΥΑΘ Α.Ε. και της ΕΥΑΘ Παγίων, την εισαγωγή της ΕΥΑΘ στο χρηματιστήριο και την πώληση περίπου του 25% των μετοχών της σε ιδιώτες.

Με τα μνημόνια, έγινε το 2011 μεταβίβαση μετοχών της ΕΥΑΘ (και της ΕΥΔΑΠ στην Αθήνα) στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ).

Το ιστορικό μαζικό δημοψήφισμα «από τα κάτω», που έγινε στις 18 Μάη 2014, με το 98% των πολιτών να ψηφίζει ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ μπλόκαρε κοινωνικά και πολιτικά αυτή τη διαδικασία. Την ίδια χρονιά, το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) έκρινε αντισυνταγματική την ένταξη ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ στο ΤΑΙΠΕΔ.

Νέα απόπειρα έγινε το 2016 με μεταβίβαση μετοχών ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. (το «Υπερταμείο»). Το 2022, το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματική τη μεταβίβαση της πλειοψηφίας των μετοχών των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο.

Με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα Νερού στις 22.3.2022, 62 φορείς και συλλογικότητες της Θεσσαλονίκης, που υπέγραψαν διακήρυξη και συμμετέχουν στην “Πρωτοβουλία για τη συνεργατική διαχείριση του νερού της Θεσσαλονίκης από τους πολίτες”, κάλεσαν τους Δημάρχους και τα Δημοτικά Συμβούλια της ευρύτερης περιοχής Θεσσαλονίκης να εφαρμόσουν τους νόμους και να διαθέσουν δημόσιες κοινόχρηστες βρύσες για δωρεάν πόσιμο νερό στους πολίτες και να προωθήσουν την υποχρεωτική διάθεση δωρεάν πόσιμου νερού σε κάθε τραπέζι εστίασης (καφέ, μπαρ, εστιατόρια).

Συγκεκριμένα, τους κάλεσαν να εφαρμόσουν τον Νόμο 4736/2020, που -μεταξύ άλλων- ορίζει ότι «από την 1η Ιουλίου 2021, οι Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού, οι οποίοι διαθέτουν δίκτυο πόσιμου νερού, υποχρεούνται να διαθέτουν κοινόχρηστες βρύσες προς δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού σε κοινόχρηστους χώρους συνάθροισης κοινού εντός των ορίων της αρμοδιότητάς τους», καθώς και την Οδηγία 2020/2184/ΕΕ, που -μεταξύ άλλων- προβλέπει την «προώθηση της παροχής δωρεάν νερού ανθρώπινης κατανάλωσης για τους πελάτες σε εστιατόρια, καντίνες και υπηρεσίες τροφοδοσίας».

Αυτή η Επι–Στροφή στο δωρεάν πόσιμο νερό είναι ένα από τα αποτελέσματα του μακροχρόνιου αγώνα των κινημάτων νερού στην Ευρώπη (αλλά και σε όλο τον κόσμο), που οδήγησε στην έκδοση των αντίστοιχων ευρωπαϊκών οδηγιών για διάθεση δωρεάν πόσιμου νερού.

Η κρατική διαχείριση, παρά τους όποιους νόμους, συντάγματα, θεσμούς, δικαιοσύνη, συμβόλαια κλπ, οδηγεί στην ιδιωτικοποίηση, διότι “η θέληση του κράτους στις γενικές της γραμμές καθορίζεται από τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της κοινωνίας των πολιτών, από την υπεροχή της μιας ή της άλλης τάξης”.

Όλες οι υπάρχουσες εμπειρίες από όλο τον κόσμο (και από την Ελλάδα), οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ανάθεση της διαχείρισης του νερού σε λίγα χέρια ιδιωτικά ή κρατικά, καταλήγει τελικά σε ρύπανση, υποβάθμιση, στέρηση και αυξημένα τιμολόγια νερού. Κάθε είδους αυταπάτη ανάθεσης έχει πλέον τελειώσει.

Η πιο συμβατή υπάρχουσα δομή για την υλοποίηση της κοινωνικής-κοινοτικής διαχείρισης, για την άμεση συμμετοχή των πολιτών, για τη δημοκρατία του νερού και για την επανάκτησή του ως κοινό αγαθό με σεβασμό στον φυσικό νόμο του κύκλου του νερού είναι η μη-κερδοσκοπική διαχείρισή του από τους ίδιους τους πολίτες συνεργατικά.


Κυριακή 24 Ιουλίου 2022

Οι 3 φάσεις καταστροφής και κλοπής-ιδιωτικοποίησης των κοινών μας αγαθών των Εθνικών Πάρκων

του Κώστα Νικολάου

Τα Εθνικά Πάρκα της Ελλάδας (Εθνικοί Δρυμοί, Θαλάσσια Πάρκα) είναι προστατευόμενες περιοχές που έχουν κηρυχθεί σύμφωνα με τον νόμο 1650/1986. Όλα είναι ενταγμένα στο ευρύτερο δίκτυο Natura 2000 και αποτελούν κοινά μας αγαθά, δηλαδή, ανήκουν σε όλους μας από κοινού και εξ αδιαιρέτου.

Με ένα παράδειγμα:

Το Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου είναι μια από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Είναι μία από τις πρώτες περιοχές στην Ελλάδα που τέθηκαν σε καθεστώς προστασίας, καθώς σε αυτό συμβιώνουν και ευδοκιμούν συγκεντρωμένα πολλά είδη της χλωρίδας και της πανίδας της Βαλκανικής χερσονήσου, της Ευρώπης και της Ασίας.

Η καταστροφή και η κλοπή-ιδιωτικοποίηση σε 3 φάσεις:

1. Κατάργηση των φορέων διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών (Δεκέμβριος 2021), μεταξύ αυτών και του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Δάσους Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου, που θεσμοθετήθηκε το 1999 και ιδρύθηκε το 2002.

2. Καταστροφική πυρκαγιά στο Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς (Ιούλιος 2022).

3. Κατάθεση νομοσχεδίου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, που μειώνει τη θωράκιση των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, την ώρα που τα δάση καίγονται (Ιούλιος 2022).

Το νομοσχέδιο αλλοιώνει τον διεθνώς αποδεκτό θεσμό των προστατευόμενων περιοχών, επιτρέποντας εντός των ορίων τους δραστηριότητες που είναι ασύμβατες με κάθε έννοια αυστηρής προστασίας, όπως η κατασκευή δρόμων, εγκαταστάσεων αποθήκευσης και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και τηλεπικοινωνιών, τουριστικών καταλυμάτων και άλλων τουριστικών υποδομών, εγκαταστάσεων ΑΠΕ, εξορυκτικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των εξορύξεων υδρογονανθράκων.

Μα είναι δυνατόν;

Είναι, διότι «η πραγματική διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στη δημοκρατία και την ολιγαρχία, είναι η φτώχεια κι ο πλούτος. Κι αναγκαστικά επομένως, όπου κυβερνούν οι πλούσιοι … έχουμε ολιγαρχία, όπου οι άποροι, έχουμε δημοκρατία» (Αριστοτέλης, “Πολιτικά”).


Παρασκευή 15 Ιουλίου 2022

Μετρήσεις του κοινωνικού αντίκτυπου ενός εκπαιδευτικού συνεταιρισμού - Η περίπτωση του UnivSSE Coop

Προκαταρκτικές μετρήσεις του κοινωνικού αντίκτυπου ενός εκπαιδευτικού συνεταιρισμού με μελέτη περίπτωσης τον UnivSSE Coop ήταν το θέμα εισήγησης στο Διεθνές Συνέδριο της Επιτροπής Συνεταιριστικής Έρευνας της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA CCR), με γενικό τίτλο “Rethinking co-operatives: From local to global and from the past to the future”, 13-15.7.2022, Αθήνα, με διοργανωτές: ICA - CCR, ΑΠΘ, Γεωπονικό Πανεπ. Αθηνών, ΕΚΚΕ, ΕΑΠ, ΙΣΕΜ, Λαϊκό Πανεπ. Κ.ΑΛ.Ο., Πανεπ. Δυτ. Μακεδονίας, Πάντειο Πανεπ., Πανεπ. Πατρών, Co-opability Institute.

Η εισήγηση έγινε από τον Κώστα Νικολάου (Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας "UnivSSE Coop").

Το αρχείο της παρουσίασης είναι στη διεύθυνση:

https://www.researchgate.net/publication/361904055_Preliminary_metrics_of_the_social_impact_of_an_education_cooperative_The_case_of_UnivSSE_Coop


Εκπαιδευτικό υλικό για την ανάπτυξη συνεταιριστικών δεξιοτήτων των νέων - Το πρόγραμμα «YOUTHShare»

Εκπαιδευτικό υλικό για την ανάπτυξη συνεταιριστικών δεξιοτήτων των νέων στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «YOUTHShare» ήταν το θέμα εισήγησης στο Διεθνές Συνέδριο της Επιτροπής Συνεταιριστικής Έρευνας της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA CCR), με γενικό τίτλο “Rethinking co-operatives: From local to global and from the past to the future”, 13-15.7.2022, Αθήνα, με διοργανωτές: ICA - CCR, ΑΠΘ, Γεωπονικό Πανεπ. Αθηνών, ΕΚΚΕ, ΕΑΠ, ΙΣΕΜ, Λαϊκό Πανεπ. Κ.ΑΛ.Ο., Πανεπ. Δυτ. Μακεδονίας, Πάντειο Πανεπ., Πανεπ. Πατρών, Co-opability Institute.

Η εισήγηση έγινε από τον Σάββα Παυλίδη (Πανεπιστήμιο Αιγαίου) με συν-συγγραφείς: Κάρολο-Ιωσήφ Καβουλάκο (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Κώστα Νικολάου (Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας "UnivSSE Coop") και Στέλιο Γκιάλη (Πανεπιστήμιο Αιγαίου).

Το αρχείο της παρουσίασης είναι στη διεύθυνση:

https://www.researchgate.net/publication/361904117_Educational_material_for_advancing_youth_cooperative_skills_The_case_of_the_project_YOUTHShare


Συνεταιρισμοί, ψηφιοποίηση και ο ρόλος του θεσμικού περιβάλλοντος: Μια συζήτηση μεταξύ συνεταιριστών και ερευνητών

Συνεταιρισμοί, ψηφιοποίηση και ο ρόλος του θεσμικού περιβάλλοντος - Μια συζήτηση μεταξύ συνεταιριστών και ερευνητών ήταν το θέμα στρογγυλού τραπεζιού στο Διεθνές Συνέδριο της Επιτροπής Συνεταιριστικής Έρευνας της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA CCR), με γενικό τίτλο “Rethinking co-operatives: From local to global and from the past to the future”, 13-15.7.2022, Αθήνα, με διοργανωτές: ICA - CCR, ΑΠΘ, Γεωπονικό Πανεπ. Αθηνών, ΕΚΚΕ, ΕΑΠ, ΙΣΕΜ, Λαϊκό Πανεπ. Κ.ΑΛ.Ο., Πανεπ. Δυτ. Μακεδονίας, Πάντειο Πανεπ., Πανεπ. Πατρών, Co-opability Institute.

Στο στρογγυλό τραπέζι συμμετείχαν: Hagen Henrÿ (University of Helsinki, Finland), Γιώργος Σταμπουλής (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) και Κώστας Νικολάου (Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας "UnivSSE Coop").

Συντόνισε η Cynthia Giagnocavo (ICA CCR European Board, University of Almería, COEXPHAL-UAL Chair in Agricultural, Cooperative Studies and Sustainable Development).


Πέμπτη 14 Ιουλίου 2022

Η βελτίωση της απασχόλησης των νέων με τη δημιουργία συνεταιρισμών - Το πρόγραμμα «YES!»

Η βελτίωση της απασχόλησης των νέων με τη δημιουργία συνεταιρισμών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «YES!» ήταν το θέμα εισήγησης στο Διεθνές Συνέδριο της Επιτροπής Συνεταιριστικής Έρευνας της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA CCR), με γενικό τίτλο “Rethinking co-operatives: From local to global and from the past to the future”, 13-15.7.2022, Αθήνα, με διοργανωτές: ICA - CCR, ΑΠΘ, Γεωπονικό Πανεπ. Αθηνών, ΕΚΚΕ, ΕΑΠ, ΙΣΕΜ, Λαϊκό Πανεπ. Κ.ΑΛ.Ο., Πανεπ. Δυτ. Μακεδονίας, Πάντειο Πανεπ., Πανεπ. Πατρών, Co-opability Institute.

Η εισήγηση έγινε από τον Γιώργο Αλεξόπουλο (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) με συν-συγγραφείς: Βασίλη Μπέλλη (ΑΝΚΑ - Αναπτυξιακή Καρδίτσας) και Κώστα Νικολάου (Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας "UnivSSE Coop").

Το αρχείο της παρουσίασης είναι στη διεύθυνση:

https://www.researchgate.net/publication/361903960_Improving_youth_employment_by_cooperative_creation_The_project_YES


Τετάρτη 13 Ιουλίου 2022

Η συνεταιριστική συμβολή στη δημιουργία κέντρου κοινωνικής καινοτομίας - Το πρόγραμμα «SEED»

Η συνεταιριστική συμβολή στη δημιουργία κέντρου δεξιοτήτων κοινωνικής καινοτομίας στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «SEED» ήταν το θέμα εισήγησης στο Διεθνές Συνέδριο της Επιτροπής Συνεταιριστικής Έρευνας της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA CCR), με γενικό τίτλο “Rethinking co-operatives: From local to global and from the past to the future”, 13-15.7.2022, Αθήνα, με διοργανωτές: ICA - CCR, ΑΠΘ, Γεωπονικό Πανεπ. Αθηνών, ΕΚΚΕ, ΕΑΠ, ΙΣΕΜ, Λαϊκό Πανεπ. Κ.ΑΛ.Ο., Πανεπ. Δυτ. Μακεδονίας, Πάντειο Πανεπ., Πανεπ. Πατρών, Co-opability Institute.

Η εισήγηση έγινε από τον Βασίλη Μπέλλη (ΑΝΚΑ - Αναπτυξιακή Καρδίτσας) με συν-συγγραφείς: Γιώργο Αλεξόπουλο (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και Κώστα Νικολάου (Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας "UnivSSE Coop").

Το αρχείο της παρουσίασης είναι στη διεύθυνση:

https://www.researchgate.net/publication/361903796_Cooperative_contribution_in_establishing_competence_centre_for_social_innovation_The_project_SEED


Τετάρτη 6 Ιουλίου 2022

Το τελικό πρόγραμμα του συνεδρίου ICA CCR European Research Conference, 13-15 July 2022, Athens

Το τελικό πρόγραμμα του συνεδρίου

ICA CCR EUROPEAN RESEARCH CONFERENCE 2022

“Rethinking co-operatives: From local to global and from the past to the future”

13-15 July 2022, Athens Greece

είναι αναρτημένο στη διεύθυνση:

https://ica-ccr-athens.gr/program/


Πέμπτη 23 Ιουνίου 2022

Η ανάγκη για ένα μητροπολιτικό πάρκο πρασίνου και πολιτισμού στη ΔΕΘ

Η σχεδιαζόμενη "ανάπλαση" της ΔΕΘ και η ανάγκη να δημιουργηθεί στη θέση της ένα μητροπολιτικό πάρκο πρασίνου και πολιτισμού ήταν το θέμα εκδήλωσης που διοργανώθηκε από την Πρωτοβουλία Πολιτών «Η ΔΕΘ Μητροπολιτικό Πάρκο για μια Βιώσιμη Θεσσαλονίκη» και το δημοτικό σχήμα «Η Πόλη Ανάποδα» στις 22.6.2022 στο Πάρκο Τσέπης της Γειτονιάς Αλ. Σβώλου.

Εισηγητές/τριες ήταν:

– Χάρις Χριστοδούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πολεοδομικού-Αστικού Σχεδιασμού Σύγχρονων Ζητημάτων Αστικής Γεωγραφίας (Πρωτοβουλία Πολιτών)

– Κώστας Νικολάου, Επισκέπτης Καθηγητής Οικολογίας και Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας ΑΠΘ (Πρωτοβουλία Πολιτών)

– Λουκία Αργυριάδου, Δημοτική Σύμβουλος Δήμου Θεσσαλονίκης (Η Πόλη Ανάποδα).

Η εκδήλωση βιντεοσκοπημένη υπάρχει εδώ:

https://www.facebook.com/ipolianapoda.SKG/videos/353188690308066


Τρίτη 7 Ιουνίου 2022

Νερό και κλίμα: το ποτήρι ξεχείλισε

"Νερό και κλίμα: το ποτήρι ξεχείλισε" ήταν ο τίτλος της εισήγησης στην ομότιτλη διαδικτυακή εκδήλωση που διοργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος (5 Ιουνίου) στις 6.6.2022, από τον Περιβαλλοντικό Πολιτιστικό Σύλλογο Ωραιοκάστρου.

Η εκδήλωση βιντεοσκοπημένη υπάρχει εδώ:

https://www.facebook.com/watch/live/?ref=watch_permalink&v=1169914443742670


Παρασκευή 25 Μαρτίου 2022

Το ποτήρι ξεχείλισε

"Το ποτήρι ξεχείλισε" ήταν ο τίτλος της εισήγησης στην ομότιτλη εκδήλωση που διοργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νερού στις 22.3.2022, από τον Κύκλο-Εργαστήριo Αστικής Βιωσιμότητας και Κυκλικότητας, την Περιβαλλοντική Ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και την Περιβαλλοντική Ομάδα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Το αρχείο της παρουσίασης υπάρχει εδώ:

https://www.researchgate.net/publication/359415338_To_poteri_xecheilise


Σάββατο 19 Μαρτίου 2022

Δωρεάν πόσιμο νερό σε κοινόχρηστες βρύσες και σε κάθε τραπέζι εστίασης!

Από κοινού δήλωση της Πρωτοβουλίας 62 φορέων και συλλογικοτήτων για τη συνεργατική διαχείριση του νερού της Θεσσαλονίκης από τους πολίτες

22 Μαρτίου 2022

Εφαρμόστε τους νόμους!

Δωρεάν πόσιμο νερό σε κοινόχρηστες βρύσες και σε κάθε τραπέζι εστίασης!

Με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα Νερού στις 22.3.2022, οι παρακάτω αναφερόμενοι 62 φορείς και συλλογικότητες, που υπογράψαμε διακήρυξη και συμμετέχουμε στην “Πρωτοβουλία για τη συνεργατική διαχείριση του νερού της Θεσσαλονίκης από τους πολίτες”, καλούμε τους Δημάρχους και τα Δημοτικά Συμβούλια της ευρύτερης περιοχής Θεσσαλονίκης να εφαρμόσουν τους νόμους και να διαθέσουν δημόσιες κοινόχρηστες βρύσες για δωρεάν πόσιμο νερό στους πολίτες και να προωθήσουν την υποχρεωτική διάθεση δωρεάν πόσιμου νερού σε κάθε τραπέζι εστίασης (καφέ, μπαρ, εστιατόρια).

Συγκεκριμένα, τους καλούμε να εφαρμόσουν:

1. Τον Νόμο 4736/2020 (άρθρο 4 - Μείωση της κατανάλωσης), που –μεταξύ άλλων- ορίζει ότι «από την 1η Ιουλίου 2021, οι Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού, οι οποίοι διαθέτουν δίκτυο πόσιμου νερού, υποχρεούνται να διαθέτουν κοινόχρηστες βρύσες προς δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και σε δημοτικές παιδικές χαρές, παρέχοντας κατάλληλη σήμανση στο κοινό που ενθαρρύνει τη χρήση επαναχρησιμοποιούμενων δοχείων νερού, καθώς και να επεκτείνουν το δίκτυο με κοινόχρηστες βρύσες προς δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού σε κοινόχρηστους χώρους συνάθροισης κοινού εντός των ορίων της αρμοδιότητάς τους».

2. Την Οδηγία 2020/2184/ΕΕ σχετικά με την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (άρθρο 16 - Πρόσβαση σε νερό ανθρώπινης κατανάλωσης) που –μεταξύ άλλων-προβλέπει την «προώθηση της παροχής δωρεάν νερού ανθρώπινης κατανάλωσης για τους πελάτες σε εστιατόρια, καντίνες και υπηρεσίες τροφοδοσίας».

Αυτή η Επι–Στροφή στο δωρεάν πόσιμο νερό είναι ένα από τα αποτελέσματα του μακροχρόνιου αγώνα των κινημάτων νερού στην Ευρώπη (αλλά και σε όλο τον κόσμο), που οδήγησε στην έκδοση των Ευρωπαϊκών Οδηγιών 2019/904/ΕΕ και 2020/2184/ΕΕ, οι οποίες υποχρεώνουν αντίστοιχα τα κράτη μέλη να διαθέτουν κοινόχρηστες βρύσες για δωρεάν πόσιμο νερό σε χώρους συγκέντρωσης κοινού και δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού σε χώρους εστίασης.

Κινήματα, φορείς, συλλογικότητες που υπογράφουν:

Τρίτη 15 Μαρτίου 2022

Ακρίβεια: Ο μηχανισμός αρπαγής της μικρής λαϊκής αποταμίευσης

του Κώστα Νικολάου

Στην περίοδο της πανδημίας αυξήθηκε σχετικά η λαϊκή αποταμίευση, ένεκα της σχετικής μείωσης της κατανάλωσης.

Συγκεκριμένα, ενώ μόνον το 1,8% των πολιτών έχει τραπεζικές καταθέσεις άνω των 50.000 € (που αποτελούν το 53% της συνολικής αξίας των καταθέσεων), το 86% των πολιτών έχει τραπεζικές καταθέσεις κάτω των 5.000 € (που αποτελούν το 1,7% της συνολικής αξίας των καταθέσεων) και από αυτούς, το 72% έχει καταθέσεις κάτω από 1.000 €.

Η αύξηση των τιμών στα καύσιμα, ρεύμα και αγαθά γενικώς, έχει δύο μέρη: την κερδοσκοπία των εταιριών (πολυεθνικών και εθνικών) και την αύξηση των φόρων σε απόλυτους αριθμούς ευρώ.

Διότι όταν αυξάνεται η τιμή ενός πράγματος και παραμένει σταθερό το ποσοστό φόρου, ο φόρος που εισπράττει η κυβέρνηση είναι μεγαλύτερος σε απόλυτους αριθμούς ευρώ.

Η κυβέρνηση αρνείται να μειώσει το ποσοστό φόρου στα αγαθά εισπράττοντας τον ίδιο με πριν φόρο. Θέλει να εισπράξει μεγαλύτερα ποσά φόρου.

Το πως και από που, το μαρτυράει κυνικά ο Γ. Στουρνάρας, Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας: «Τα ελληνικά νοικοκυριά θα αντέξουν την ακρίβεια λόγω των αποθεματικών τους σε αποταμιεύσεις που έχουν συσσωρευτεί» (ΣΚΑΪ, 14.3.2022).


Σάββατο 26 Φεβρουαρίου 2022

Ουδέν νεώτερον από το δυτικό και το ανατολικό μέτωπο

του Κώστα Νικολάου

"Όταν κανείς ακούει μόνο τη μια παράταξη, δε μαθαίνει παρά μόνο τη μισή αλήθεια" (Αισχύλος).

ΣΤΟ ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

1. Αυτοί (ΗΠΑ-ΕΕ-ΝΑΤΟ) που μετά τον Β’ΠΠ αιματοκύλισαν ή επέτρεψαν να αιματοκυλισθούν η Κύπρος και η Γιουγκοσλαβία προπαγανδίζουν ότι για πρώτη φορά μετά τον Β’ΠΠ γίνεται πόλεμος στην Ευρώπη (Ουκρανία). Μαζί τους και η δική μας πολιτική ελίτ (τόσο πολύ εθνικόφρονες πατριώτες!).

2. Αυτοί που στήριξαν και στηρίζουν φασιστικά, δικτατορικά και δολοφονικά καθεστώτα (και στην Ουκρανία) κατηγορούν τη ρώσικη ελίτ για φασισμό και δολοφονίες.

3. Αυτοί (ουκρανική ελίτ) που άφησαν και αφήνουν τους εγχώριους φασίστες να αιματοκυλίσουν τους ρωσόφωνους πολίτες της χώρας τους, καταγγέλλουν τους ρώσους για αιματοκύλισμα.

ΣΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

4. Αυτοί (ρώσικη ελίτ) που στη χώρα τους δεν τολμάει να πει κανείς τη σκέψη του για να μην καταλήξει σε κανένα χαντάκι, εισβάλλουν στην Ουκρανία εναντίον –λέει- των φασιστών (που πράγματι είναι, μόνο που και οι ίδιοι είναι).

5. Αυτοί που μέσα από ένα αντικομμουνιστικό, αντιλενινιστικό και αντισοβιετικό παραλήρημα θέλουν –λέει- να ελευθερώσουν τα αδέλφια τους, τους ρωσόφωνους φιλοσοβιετικούς κομμουνιστές του Ντονμπάς που ονειρεύονται μια ΕΣΣΔ, την οποία οι «ελευθερωτές» τους τη βρίζουν πατόκορφα!

ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΜΕΤΩΠΑ

6. Αυτοί, που αποτελούν το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, δηλ. αμερικανοί, ευρωπαίοι, ρώσοι κλπ εκατομμυριούχοι και κατέχουν περίπου το 50% του παγκόσμιου πλούτου, «σκοτώνονται» μεταξύ τους για να αυξήσει ο καθένας τον δικό του πλούτο. Μόνο που δεν πάνε να σκοτωθούν οι ίδιοι, αλλά βάζουν να σκοτωθεί το υπόλοιπο 99% του πληθυσμού για δικό τους λογαριασμό. Αυξάνουν τα κέρδη τους ακόμα και από τις συνέπειες των πολέμων.

7. Ποτέ στην ιστορία δεν ελευθερώθηκε ένας λαός από ξένα στρατεύματα. Η απελευθέρωση κάθε λαού (είτε εθνική είτε κοινωνική είτε και τα δύο) είναι δουλειά του ίδιου του λαού, αλλιώς είναι αλλαγή αφεντικού.


Σάββατο 19 Φεβρουαρίου 2022

Τοξικό νέφος από ιδιωτικό εργοστάσιο ανακύκλωσης

 του Κώστα Νικολάου στην εφημερίδα "Πριν", 19.2.2022

Η πυρκαγιά που ξέσπασε στις 14.2.2022 σε ιδιωτικό εργοστάσιο ανακυκλώσιμων υλικών στη δυτική Θεσσαλονίκη, αφορά καύση στερεών απορριμμάτων (ιδίως πλαστικών, καλωδίων κλπ) σε ανοικτό αέρα, που είναι η χειρότερη περίπτωση καύσης απορριμμάτων, λόγω της εξαιρετικά υψηλής ποσότητας τοξικών ρύπων που εκπέμπονται στον αέρα και, ως εκ τούτου, διασκορπίζονται στο έδαφος και το νερό.

Οι ατμοσφαιρικοί ρύποι που εκπέμπονται κατά τη διάρκεια μια τέτοιας πυρκαγιάς απορριμμάτων είναι: διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2), μονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ), μονοξείδιο του άνθρακα (CO), διοξείδιο του άνθρακα (CO2), διοξείδιο του θείου (SO2), αμμωνία (NH3), υδροχλωρικό οξύ (HCl), υδροφθορικό οξύ (HF), υδρογονάνθρακες (HC), σωματίδια, ιπτάμενη τέφρα.

Στην ιπτάμενη τέφρα έχουν ανιχνευθεί βαρέα μέταλλα όπως χρώμιο (Cr), νικέλιο (Ni), μόλυβδος (Pb), κλπ.

Οργανικές ενώσεις που προσκολλώνται στα σωματίδια και την ιπτάμενη τέφρα είναι πολύ επικίνδυνες για την υγεία λόγω της τοξικότητάς τους. Περισσότερες από 100 οργανικές ενώσεις έχουν βρεθεί σε εκπομπές από καύση απορριμμάτων. Μερικές από αυτές είναι: πολυχλωριωμένες διβενζο-διοξίνες (PCDD), πολυχλωριωμένα διβενζο-φουράνια (PCDF), πολυχλωριωμένες φαινόλες, πολυχλωριωμένο βενζόλιο, φθαλικοί εστέρες και πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs).

Οι διοξίνες ευθύνονται για σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία. Είναι τοξικές ενώσεις και μπορούν να προκαλέσουν μεταλλάξεις και τερατογενέσεις. Είναι πολύ σταθερές στο περιβάλλον και έχει βρεθεί ότι σε περιοχές, όπου εκπέμπονται, διασκορπίζονται στο έδαφος, το νερό και τους βιοτόπους των πληγεισών περιοχών. Το ίδιο συμβαίνει και με τους εκπεμπόμενους πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες, οι οποίοι είναι καρκινογόνες και μεταλλαξιογόνες ενώσεις.

Η ιδιωτική διαχείριση των απορριμμάτων, είτε περιλαμβάνει ανακύκλωση είτε όχι, στοχεύει αποκλειστικά στο κέρδος των εταιριών. Προτεραιότητα των εταιριών δεν είναι η προστασία του περιβάλλοντος και η υγεία των πολιτών.

Το πέρασμα στα χέρια των πολιτών μιας ολοκληρωμένης και κοινωνικά ελεγχόμενης διαχείρισης των αστικών απορριμμάτων, με πρώτη προτεραιότητα τη μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και κομποστοποίηση του οργανικού τους κλάσματος, έτσι ώστε να απομείνει ένα μικρό κλάσμα αδρανών αποβλήτων για τον χώρο υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων, είναι που αποτελεί εγγύηση για την αποφυγή τέτοιων επεισοδίων ρύπανσης που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των κατοίκων.


Τρίτη 25 Ιανουαρίου 2022

Η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία στον αντίποδα του καπιταλισμού

 "Η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία στον αντίποδα του καπιταλισμού"

του Κώστα Νικολάου

στο βιβλίο "Υπάρχει άλλος δρόμος! 18 συνεντεύξεις με αριστερούς εμπειρογνώμονες για την προοπτική της χώρας", Πέτρος Λινάρδος-Ρυλμόν, Βασίλης Ρόγγας, Δημήτρης Παπανικολόπουλος (επιμέλεια), Εκδ. "Εφημερίδα των Συντακτών", Ιανουάριος 2022, σελ. 95-100


 






Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2021

Το Λαϊκό Πανεπ. ΚΑΛΟ στην Ημερίδα «Όχι στη σπατάλη της τροφής»

Ημερίδα με τίτλο «Όχι στη σπατάλη της τροφής» πραγματοποιήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2021 στην αίθουσα «Αιμίλιος Ριάδης» της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης και διοργανώθηκε από την Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης.

Παρουσιάστηκαν τα συμπεράσματα της δράσης για τη διάσωση της τροφής και την υποστήριξη κοινωνικά ευάλωτων ομάδων, καθώς και οι προοπτικές ανάπτυξης της Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Κοινωνικής Επισιτιστικής Βοήθειας «Social Plate» της Κ.Α.Θ. Η εκδήλωση εντάχθηκε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Μείωσης Αποβλήτων (20-28 Νοεμβρίου 2021).

Εισήγηση για βιώσιμα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης παρουσίασε -μετά από πρόσκληση- ο Κώστας Νικολάου από το Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κ.ΑΛ.Ο.

Η εκδήλωση βιντεοσκοπημένη εδώ:

https://www.facebook.com/socialplate.cmt.9/videos/429768645359038


Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2021

Ευρωπαϊκό Συνέδριο Επιστημονικής Έρευνας της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας ICA CCR, Αθήνα, 13-15.7.2022

Το Ευρωπαϊκό Συνέδριο της Επιτροπής για τη Συνεταιριστική Έρευνα (CCR) της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA), διοργανώνεται στην Αθήνα, από 13 έως 15 Ιουλίου 2022:

ICA (International Co-operative Alliance) CCR (Committee on Co-operative Research) European Research Conference, “Rethinking co-operatives: From local to global and from the past to the future”, 13-15 July 2022, Athens Greece

Το συνέδριο θα γίνει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Συν-διοργανωτές: Πάντειο Πανεπιστήμιο, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας, Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας, Πανεπιστήμιο Πάτρας, ΕΚΚΕ, ΙΣΕΜ και Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κ.ΑΛ.Ο. "UnivSSE Coop".

Προθεσμία υποβολής εργασιών: 28 Φεβρουαρίου 2022.

Αναλυτικές πληροφορίες για το συνέδριο, υποβολή εργασιών, συμμετοχή:

Τρίτη 16 Νοεμβρίου 2021

Κατατέθηκε στο ΣτΕ αίτηση ακύρωσης του προεδρικού διατάγματος για τον χώρο της ΔΕΘ - Οι επτά λόγοι ακύρωσης

Στο πλαίσιο του πολύπλευρου αγώνα που έχει ξεκινήσει εδώ και πάνω από έναν χρόνο, η Κίνηση Πολιτών «ΔΕΘ - Μητροπολιτικό Πάρκο για μια Βιώσιμη Θεσσαλονίκη» περνά τώρα σε μια βαρυσήμαντη ενέργεια, καταθέτοντας στο Συμβούλιο της Επικρατείας διά του δικηγόρου Δημήτρη Μέλισσα, καθηγητή ΕΜΠ, αίτηση ακύρωσης του προεδρικού διατάγματος με το οποίο εγκρίθηκε το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) στην περιοχή της ΔΕΘ. Για τους λόγους αυτής της επιβεβλημένης ενέργειας, αλλά και για την παρουσίαση των νομικών επιχειρημάτων, δόθηκε την Τρίτη 16 Νοεμβρίου 2021 συνέντευξη Τύπου, στην οποία συμμετείχαν ως ομιλητές ο Κώστας Νικολάου, επισκέπτης καθηγητής Οικολογίας και Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας στο ΑΠΘ, η Ιφιγένεια Καμτσίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ, και ο Νίκος Παπαμίχος, καθηγητής Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης στο τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ.

Ο Κ. Νικολάου υπενθύμισε ότι το πάρκο στον χώρο της ΔΕΘ δεν είναι μια πρωτότυπη ιδέα της Κίνησης Πολιτών, αλλά μια ήδη κατατεθειμένη πρόταση για τον μητροπολιτικό σχεδιασμό της Θεσσαλονίκης επεξεργασμένη από δεκάδες επιστήμονες, που είχε περάσει από διαβούλευση και είχε ενταχθεί στο Ρυθμιστικό Σχέδιο της πόλης. Το Σχέδιο αυτό μάλιστα είχε περάσει από τη Βουλή ήδη το 2014, σε εποχή οικονομικής κρίσης δηλαδή όπου όλα ήταν μετρημένα και δεν υπήρχε περιθώριο για μεγαλόστομες εξαγγελίες χωρίς την ανάλογη τεκμηρίωση. Στο ανεδαφικό πρότζεκτ της λεγόμενης «ανάπλασης» που προωθείται σήμερα, με τα φαραωνικά κτίρια, το πανύψηλο ξενοδοχείο και το τεράστιο υπόγειο πάρκινγκ που θα συγκεντρώσει ακόμη περισσότερα οχήματα στο κέντρο, ο κ. Νικολάου αντιπαρέβαλε την πρόταση της Κίνησης Πολιτών για μητροπολιτικό πάρκο, που θα αποφορτίσει το κέντρο της πόλης από την πολλαπλή επιβάρυνση που υφίσταται σήμερα, θα αποκεντρώσει την ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης και θα αναβαπτίσει τη ΔΕΘ διατηρώντας τα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας κτίριά της για ελαφρές εκθεσιακές δραστηριότητες.

Η Ι. Καμτσίδου αναλύοντας τη νομική διάσταση της υπόθεσης μίλησε καταρχήν για μια «δίκη νομιμότητας», η οποία δεν γίνεται για να προστατευθούν τα συμφέροντα των προσφευγόντων, αλλά για να γίνει σεβαστή μια αξία που έχει αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ (με την απόφαση 4813) ως θεμελιώδες δικαίωμα και που προστατεύεται από το ελληνικό Σύνταγμα ήδη από το 1975: το περιβάλλον. Ανέπτυξε σύντομα τους επτά λόγους ακύρωσης που άπτονται τόσο τεχνικών όσο και νομικών ζητημάτων αναφορικά με την έγκριση του ΕΠΣ. Οι λόγοι αυτοί, που αποκρυσταλλώνουν σε νομική μορφή το πλήθος των επιχειρημάτων που η Κίνηση έχει επεξεργαστεί και δημοσιοποιήσει εδώ και πολλούς μήνες, είναι οι εξής:

1. Ένας υποκείμενος, ειδικός σχεδιασμός, όπως το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο, δεν μπορεί να έρχεται σε σύγκρουση με τις προβλέψεις ενός υπερκείμενου, γενικού χωροταξικού σχεδιασμού, όπως το Ρυθμιστικό Σχέδιο.

2. Υπάρχει ανεπίτρεπτη ανάμιξη και νόθευση χρήσεων γης, καθώς σχεδιάζεται η λειτουργία δραστηριοτήτων άσχετων με την εκθεσιακή δραστηριότητα του χώρου.

3. Δεν έχει εκπονηθεί κυκλοφοριακή μελέτη, ή εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την κυκλοφοριακή επιβάρυνση, όπως θα έπρεπε.

4. Δεν λαμβάνεται μέριμνα για την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος, όπως προβλέπει και το Σύνταγμα, καθώς σχεδιάζεται να κατεδαφιστούν κτίρια ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας.

5. Δεν υπάρχει εισήγηση από την αρμόδια υπηρεσία, τη Διεύθυνση Τοπογραφικών Εφαρμογών.

6. Το ποσοστό του πράσινου και γενικά των ελεύθερων και κοινόχρηστων χώρων μειώνεται.

7. Υπάρχουν διάφορες εκκρεμότητες με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της περιοχής, κάτι που επιδρά στην πολεοδόμησή της.

Ο Ν. Παπαμίχος τόνισε ότι η Κίνηση Πολιτών κάθε άλλο παρά αντίθετη είναι στη λειτουργία της ΔΕΘ, και γι’ αυτό η πρότασή της είναι να παραμείνει στον χώρο ως έκθεση και όχι ως ένα σύνολο άλλων ιδιωτικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Όπως είπε, όλο αυτό γίνεται επειδή το σχέδιο δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί από δημόσιους πόρους. Ωστόσο, όπως εκτιμάται, το υπέρογκο κόστος δεν θα μπορεί να αποπληρωθεί από τους ιδιώτες, και με βάση τις ρήτρες που υπάρχουν θα επιβαρυνθεί και πάλι το δημόσιο, δηλαδή η πόλη και οι πολίτες. Αντίθετα, για το μητροπολιτικό πάρκο σημείωσε ότι υπάρχουν πόροι, που έχουν σχέση κυρίως με περιβαλλοντική προστασία. Υπενθύμισε ότι τα προηγούμενα πολεοδομικά σχέδια προέβλεπαν μετεγκατάσταση της ΔΕΘ στη δυτική Θεσσαλονίκη επειδή έβλεπαν το πολεοδομικό συγκρότημα συνολικά και υπογράμμισε ότι δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνική συνοχή δίχως χωρική δικαιοσύνη.

Τέλος, όλοι οι ομιλητές τόνισαν ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καν έναρξη εργασιών και ότι η λεγόμενη «ανάπλαση» είναι απλώς ένα σχέδιο που αναζητά χρηματοδότηση. «Προσφεύγουμε τώρα, ακριβώς επειδή όλα είναι ακόμη στον αέρα».

Δελτίο Τύπου

Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 2021

Πράσινο: Ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω

του Κώστα Νικολάου

Το αστικό πράσινο για τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης δεν είναι κάποια πολυτέλεια. Δεν είναι γενικώς «κάτι το ωραίον». Είναι όρος επιβίωσης. Περίπου 1.000 πολίτες της Θεσσαλονίκης πεθαίνουν πρόωρα κάθε χρόνο, ένεκα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, με βάση διεθνώς αποδεκτούς αλγόριθμους του Π.Ο.Υ., τη στιγμή που το πράσινο στην πόλη κυμαίνεται σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα (4-8 φορές κάτω από τις διεθνείς προδιαγραφές), ενώ είναι αποδεδειγμένο ότι κατάλληλες ζώνες πρασίνου (πχ αστικά πάρκα) μπορούν να μειώσουν τους ατμοσφαιρικούς ρύπους από 30 μέχρι 60%.

Ο σχεδιασμός που ανακοινώθηκε για μεταφορά του γηπέδου του ΑΡΗ από την πυκνοδομημένη περιοχή Χαριλάου σε χώρο εκτός πόλης στα ανατολικά είναι ένα βήμα μπρος. Περιλαμβάνει διπλή ανάπλαση: στη θέση του γηπέδου, δημιουργείται ελεύθερος χώρος πρασίνου (που ενοποιημένα με το πάρκο της Νέας Ελβετίας συγκροτεί ένα υπερτοπικό πάρκο) και ανατολικά, δημιουργούνται γήπεδο, χώροι γραφείων, εμπορικό κέντρο, κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου, αναψυχής και στάθμευσης.

Ο σχεδιασμός για παραμονή και αναβάθμιση του γηπέδου του ΠΑΟΚ στην εξίσου πυκνοδομημένη περιοχή της Τούμπας αποτελεί ένα βήμα πίσω. Ίδιες είναι οι ανάγκες των κατοίκων της Τούμπας, ίδιος οφείλει να είναι και ο σχεδιασμός. Δηλαδή, μεταφορά του γηπέδου από την πυκνοδομημένη περιοχή Τούμπας σε χώρο εκτός πόλης στα δυτικά με διπλή ανάπλαση: στη θέση του γηπέδου να δημιουργηθεί ελεύθερος χώρος πρασίνου και στα δυτικά να δημιουργηθεί το γήπεδο και όλες οι άλλες δραστηριότητες που σχεδιάζονται.

Η προωθούμενη δήθεν ανάπλαση του χώρου της ΔΕΘ στο πυκνοδομημένο κέντρο της πόλης, με τη δημιουργία φαραωνικού μεγέθους κτιρίων, εμπορικού κέντρου και ξενοδοχείου αποτελεί ακόμα ένα βήμα πίσω. Η μετατροπή του χώρου της ΔΕΘ σε ένα μεγάλο Μητροπολιτικό Πάρκο με κυρίαρχο το πράσινο και η μετεγκατάσταση της ΔΕΘ εκτός πόλης στα δυτικά είναι βασικός παράγοντας για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στο κέντρο της πόλης.

Η υλοποίηση αυτών των τριών διπλών αναπλάσεων μπορεί να αλλάξει την κατάσταση του πρασίνου και της ποιότητας ζωής τόσο στην πόλη (κέντρο, Χαριλάου, Τούμπα), όσο και εκτός πόλης στα ανατολικά και δυτικά.


Παρασκευή 27 Αυγούστου 2021

Εμβολιασμός ιδωμένος από επαναστατικά κινήματα

του Κώστα Νικολάου 


1. Η Κομμούνα του Παρισιού

Τον Μάιο του 1871, ενώ τα στρατεύματα των Βερσαλλιών βρίσκονταν στις πύλες του Παρισιού, η Κομμούνα του Παρισιού (η «έφοδος στον ουρανό» - από επιστολή του Marx στον Kugelmann) οργάνωσε δωρεάν εκστρατεία εμβολιασμού κατά της ευλογιάς.

(Εικόνα 1. Αφίσα-ανακοίνωση της Κομμούνας στο 14ο διαμέρισμα του Παρισιού για τον εμβολιασμό, 10 Μαΐου 1871).

2. Η Οκτωβριανή Επανάσταση

Η Λαϊκή Επιτροπή Δημόσιας Υγείας ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 1918 και ο έλεγχος των μολυσματικών ασθενειών έγινε μία από τις κύριες προτεραιότητές της. Το 1918 εκδόθηκε διάταγμα "Για τα μέτρα καταπολέμησης των επιδημιών". Οι επιδημίες θεωρήθηκαν από τους Μπολσεβίκους ως μια από τις κύριες απειλές. Τον επόμενο χρόνο ο Lenin εξέδωσε το διάταγμα "Για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό κατά της ευλογιάς". Αυτό ήταν η αρχή του υποχρεωτικού εμβολιασμού και της θεραπείας των λοιμωδών ασθενών. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, ένα δίκτυο υγιεινής ιδρύθηκε σε διάφορα επίπεδα καλύπτοντας ολόκληρη τη χώρα κατά της πανώλης, χολέρας, ευλογιάς, ελονοσίας κλπ.

(Εικόνα 2. Σοβιετική αφίσα ενθάρρυνσης των πολιτών για εμβολιασμό κατά της χολέρας).

3. Το Λαϊκό Μέτωπο στον Ισπανικό Εμφύλιο

Μήνες μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου, στις 4 Νοεμβρίου 1936, η κυβέρνηση του δημοκρατικού Λαϊκού Μετώπου (σοσιαλιστές, κομμουνιστές και αναρχικοί) -που είχε κερδίσει τις εκλογές το 1936- δημιούργησε μεσούντος του εμφυλίου και για πρώτη φορά στην ιστορία της Ισπανίας, ένα νέο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας. Η αναρχική Federica Montseny τέθηκε επικεφαλής. Εφαρμόσθηκε σχέδιο που περιελάμβανε διατάξεις και εκστρατείες για την πρόληψη των επιδημιών. Ο εμβολιασμός κατά της ευλογιάς ήταν υποχρεωτικός. Αυτή η πολιτική αντανακλούσε μια ιδεολογία κοινωνικής προστασίας που δεν είχε προηγούμενο στην ιστορία της Ισπανίας.

(Εικόνα 3. Αφίσα των Δημοκρατικών στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο 1936-39: «Αμυνθείτε από τον αόρατο εχθρό - Εμβολιαστείτε!»).

_________________________________

Πηγές:

1. Les Amies et Amis de la Commune de Paris 1871, commune1871.org

2. Izmailova E.S., “The system of epidemic control in the USSR: short essay on its history”. In: Waast Roland (ed.), Moulin A.M. (ed.). Les sciences hors d'Occident au 20ème siècle, Colloquium, ORSTOM, Paris, 1996

3. Josep L. Barona and Enrique Perdiguero-Gil, “Health and the war. Changing schemes and health conditions during the Spanish civil war”, Dynamis, vol.28, Granada, 2008


Σάββατο 17 Ιουλίου 2021

Ο εμβολιασμός παρέα με τον πλούτο στον κόσμο

του Κώστα Νικολάου

Είναι ανθρωπιστικά ανατριχιαστική η ταύτιση σχεδόν της παγκόσμιας κατανομής του πλούτου (Χάρτης 1) και του εμβολιασμού (Χάρτης 2) μεσούσης της πανδημίας του κορωνοϊού.

Στις φτωχές χώρες η πλειονότητα της κοινωνίας ξεσηκώνεται ζητώντας εμβόλια. Οι πολυεθνικές εταιρίες και οι πολιτικές ελίτ του κόσμου αδιαφορούν και ούτε λόγος να γίνεται για απελευθέρωση των πατεντών των εμβολίων για να καλυφθούν όλες οι ανάγκες. Διότι τα κέρδη είναι πάνω από τις ανθρώπινες ζωές.

Στις πλούσιες χώρες μικρές μειονότητες αρνούνται τον εμβολιασμό. Οι ελίτ ακολουθούν πολιτικές που στην πράξη ενισχύουν την άρνηση, ενώ στα λόγια φωνασκούν για το αντίθετο.

Οι δυνάμεις που ευαγγελίζονται κοινωνικό μετασχηματισμό χάνονται στη μετάφραση μεταξύ του παγκόσμιου και του εθνικού.

Η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών τόσο στις πλούσιες όσο και στις φτωχές χώρες δεν δείχνουν εμπιστοσύνη στις πολιτικές ηγεσίες και κρατούν μια στάση ζωής, που επιφανειακά φαίνεται να είναι ένεκα φόβου, αλλά μια προσεκτική ανάλυση δείχνει ότι πρόκειται για πολιτική στάση αυτοπροστασίας και αλληλεγγύης, «ὅτι ὁ ἄνθρωπος φύσει πολιτικὸν ζῷον» (3).

Διανύουμε μια μακρά περίοδο, που η πλειονότητα της κοινωνίας είναι πιο μπροστά από τις πολιτικές ηγεσίες.

«Η ζωή αλλάζει δίχως να κοιτάζει τη δική σου μελαγχολία»….

___________________________

1. Credit Suisse Research Institute, “Global Wealth Report 2021”, June 2021

2. Edouard Mathieu, Hannah Ritchie, Esteban Ortiz-Ospina, Max Roser, Joe Hasell, Cameron Appel, Charlie Giattino & Lucas Rodés-Guirao, “A global database of COVID-19 vaccinations”, Nature Human Behaviour, 10 May 2021

3. Αριστοτέλης, Πολιτικά 1


Τετάρτη 7 Ιουλίου 2021

Εφαρμόστε τον νόμο και διαθέστε δημόσιες κοινόχρηστες βρύσες για δωρεάν πόσιμο νερό στους πολίτες!

Αντιπροσωπεία της Πρωτοβουλίας 62 φορέων
στο ιστορικό Συντριβάνι της Θεσσαλονίκης:
Κ. Μαριόγλου, Σ. Κυπριανίδου, Γ. Μπλέκας,
Κ. Νικολάου (Φωτο: Α. Τζάκου)
Ανοικτή Επιστολή της Πρωτοβουλίας 62 φορέων και συλλογικοτήτων προς τους Δημάρχους και τα Δημοτικά Συμβούλια της περιοχής Θεσσαλονίκης.

Εφαρμόστε τον νόμο και διαθέστε δημόσιες κοινόχρηστες βρύσες για δωρεάν πόσιμο νερό στους πολίτες!

Οι παρακάτω αναφερόμενοι 62 φορείς και συλλογικότητες, που υπογράψαμε διακήρυξη και συμμετέχουμε στην πρωτοβουλία για τη συνεργατική διαχείριση του νερού της Θεσσαλονίκης από τους πολίτες, απευθυνόμαστε σήμερα στους Δημάρχους και τα Δημοτικά Συμβούλια της ευρύτερης περιοχής Θεσσαλονίκης, καλώντας τους να εφαρμόσουν τον νόμο και να διαθέσουν δημόσιες κοινόχρηστες βρύσες για δωρεάν πόσιμο νερό στους πολίτες.

Συγκεκριμένα, τους καλούμε να εφαρμόσουν τον Νόμο 4736/2020 (ΦΕΚ 200Α/20.10.2020) και ειδικότερα την παράγραφο 10 του άρθρου 4 (Μείωση της κατανάλωσης), που ορίζει:

«Για τον σκοπό της μείωσης της κατανάλωσης των πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης του Μέρους ΣΤ΄ του Παραρτήματος Ι, από την 1η Ιουλίου 2021, οι Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού, οι οποίοι διαθέτουν δίκτυο πόσιμου νερού, υποχρεούνται να διαθέτουν κοινόχρηστες βρύσες προς δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και σε δημοτικές παιδικές χαρές, παρέχοντας κατάλληλη σήμανση στο κοινό που ενθαρρύνει τη χρήση επαναχρησιμοποιούμενων δοχείων νερού, καθώς και να επεκτείνουν το δίκτυο με κοινόχρηστες βρύσες προς δωρεάν διάθεση πόσιμου νερού σε κοινόχρηστους χώρους συνάθροισης κοινού εντός των ορίων της αρμοδιότητάς τους».

Αυτή η Επι–Στροφή στις δημόσιες βρύσες είναι ένα από τα αποτελέσματα του μακροχρόνιου αγώνα των κινημάτων νερού στην Ευρώπη (αλλά και σε όλο τον κόσμο), που οδήγησε στην έκδοση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2019/904/ΕΕ, η οποία υποχρεώνει τα κράτη μέλη να διαθέτουν κοινόχρηστες βρύσες προς δωρεάν διάθεση νερού σε χώρους συγκέντρωσης κοινού.

Κινήματα, φορείς, συλλογικότητες που υπογράφουν:

Πέμπτη 17 Ιουνίου 2021

5 εκπαιδευτικά βιβλία Κ.ΑΛ.Ο. σε 4 γλώσσες

5 βιβλία για την εκπαίδευση στην Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία (ΚΑΛΟ) εκπονήθηκαν συλλογικά από 10 συγγραφείς-μέλη του Λαϊκού Πανεπιστημίου ΚΑΛΟ “UnivSSE Coop” στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος “YOUTHShare: A Place for Youth in Mediterranean EEA: Resilient and Sharing Economies for NEETs (Active Youth ΕΟΧ και Νορβηγίας)”.

Τα βιβλία σχεδιάστηκαν ως κύριο εκπαιδευτικό υλικό για συμμετέχοντες σε σεμινάριο 40 ωρών σχετικά με τις δεξιότητες στην ΚΑΛΟ και περιλαμβάνουν 1 βιβλίο στα αγγλικά για τους εκπαιδευτές και 4 βιβλία για τους εκπαιδευόμενους στα αγγλικά, ελληνικά, ισπανικά και ιταλικά.

Είναι ελεύθερα προσβάσιμα στο διαδίκτυο στη διεύθυνση:

http://www.youthshare-project.org/training-manuals-and-handbooks/

Συνδυάζονται επίσης με πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης, που βρίσκεται στη διεύθυνση:

https://elearning.youthshare-project.org

Το ελληνικό βιβλίο (192 σελίδες) για τους εκπαιδευόμενους βρίσκεται στη διεύθυνση:

https://www.youthshare-project.org/wp-content/uploads/2020/10/Skills%20in%20Social%20Economy%20-%20Trainee's%20Handbook%20(GR).pdf

Τα βιβλία είναι οργανωμένα σε 10 μαθήματα κατανεμημένα σε 3 ενότητες:

ΕΝΟΤΗΤΑ 1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (Κ.ΑΛ.Ο.)

Μάθημα 1. Εισαγωγή στην Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία (Κ.ΑΛ.Ο.)

(Κάρολος-Ιωσήφ Καβουλάκος & Κώστας Νικολάου)

Μάθημα 2. Δουλεύοντας με τις συνεταιριστικές αρχές

(Άσπα Παπαφιλίππου & Κώστας Νικολάου)

Μάθημα 3. Νομοθεσία και κανόνες Κ.ΑΛ.Ο.

(Ιφιγένεια Δουβίτσα)

ΕΝΟΤΗΤΑ 2. ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΙΑΣ ΟΝΤΟΤΗΤΑΣ Κ.ΑΛ.Ο

Μάθημα 4. Επιλέγοντας νομικό και οικονομικό πεδίο

(Βασίλης Μπέλλης & Ιφιγένεια Δουβίτσα)

Μάθημα 5. Διαδικασίες ίδρυσης και στρατηγικός προγραμματισμός

(Λάζαρος Αγγέλου)

Μάθημα 6. Η ιδρυτική ομάδα

(Ανδρέας Οικονόμου)

Μάθημα 7. Διοίκηση και διακυβέρνηση Κ.ΑΛ.Ο.

(Κώστας Νικολάου)

ΕΝΟΤΗΤΑ 3. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ

Μάθημα 8. Χρηματοδότηση Κ.ΑΛ.Ο.

(Γιώργος Αλεξόπουλος)

Μάθημα 9. Κοινωνικό επιχειρηματικό σχέδιο και κοινωνικός αντίκτυπος

(Αθανάσιος Κ. Δεβετζίδης)

Μάθημα 10. Κοινωνικό franchising

(Βενετία Μπαρμποπούλου).