Flyover: Ταφόπλακα του κυκλοφοριακού και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης της Θεσσαλονίκης

του Κώστα Νικολάου στην Parallaxi, 3.9.2023

Οι περισσότερες μετακινήσεις των κατοίκων της Θεσσαλονίκης γίνονταν μέχρι περίπου το 1990 με το μοναδικό μέσο μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ), που διαθέτει μέχρι και σήμερα η πόλη, δηλ. τα λεωφορεία του ΟΑΣΘ. Αυτό ανατράπηκε τη δεκαετία 1990-2000 και από τότε οι περισσότερες μετακινήσεις γίνονται με ΙΧ, με την αναλογία αυτή να χειροτερεύει συνεχώς σε βάρος των ΜΜΜ μέχρι και σήμερα.

Παρά την κυριαρχία κάποτε των ΜΜΜ, η πόλη είχε πρόβλημα κυκλοφοριακό και ιδίως ατμοσφαιρικής ρύπανσης με τραγικά υψηλές συγκεντρώσεις αιωρουμένων σωματιδίων. Η κατάσταση βελτιώθηκε ελαφρώς με τις εξής κυρίως επιλογές: την κατασκευή της Ανατολικής Εσωτερικής Περιφερειακής Οδού, τη μεταφορά των σταθμών ΚΤΕΛ εκτός πόλης, τη μείωση της ηλικίας των λεωφορείων του ΟΑΣΘ, την απαγόρευση κυκλοφορίας φορτηγών εντός πόλης χωρίς άδεια με υποχρεωτική χρήση από αυτά της περιφερειακής και τη σταδιακή βελτίωση της ποιότητας του πετρελαίου κίνησης.

Οι επιλογές αυτές ήταν και αποδείχθηκαν ανεπαρκείς με βάση τις γνώσεις της συγκοινωνιακής και της περιβαλλοντικής επιστήμης.

Προσθέτοντας άλλη μια οδό, την Περιφερειακή, δόθηκε κι άλλος χώρος στα ΙΧ. Γνωρίζουμε όμως από τη συγκοινωνιολογία, ότι όσο περισσότερο χώρο δίνεις στα ΙΧ, τόσο περισσότερα ΙΧ τείνουν να τον καταλάβουν. Στο προκύπτον κυκλοφοριακό πρόβλημα, τα λεωφορεία του ΟΑΣΘ δεν είχαν ούτε τις κατάλληλες λεωφορειολωρίδες για να κινούνται γρήγορα, ούτε τον απαραίτητο αριθμό (μειώνονταν συνεχώς), ούτε τηρήθηκε η χαμηλή ηλικία τους για να είναι αξιοπρεπή και χαμηλών εκπομπών ρύπων. Κινούνται πλέον απελπιστικά αργά, στοιβάζουν τους επιβάτες και ρυπαίνουν ασύστολα. Απαξιωμένα πλήρως δίνουν την κυριαρχία στα ΙΧ κάθε χρόνο όλο και περισσότερο.

Από την άλλη μεριά, η Εσωτερική Περιφερειακή Οδός υπάρχει για να καλύπτει ανάγκες της πόλης και γι’ αυτό βρίσκεται σε επαφή με την πόλη. Όμως, δέχεται και διαμπερή κυκλοφορία από φορτηγά και άλλα οχήματα επαγγελματικής χρήσης, που τη χρησιμοποιούν για να παρακάμψουν την πόλη, αφού οι μετακινήσεις τους δεν αφορούν τη Θεσσαλονίκη. Αυτό οδηγεί σε υπερφόρτωση της Περιφερειακής, μποτιλιαρίσματα και ατμοσφαιρική ρύπανση για όλη την πόλη και ιδίως για τις παρακείμενες περιοχές.

Με βάση τα παραπάνω, αυτό που η πόλη έχει ανάγκη, κυκλοφοριακά και περιβαλλοντικά, είναι δύο παράλληλες επιλογές:

1) μια Εξωτερική Περιφερειακή Οδό, σε σημαντική απόσταση από την πόλη, στην οποία θα διοχετευθεί όλη η διαμπερής κυκλοφορία (φορτηγών κλπ), που θα τη χρησιμοποιούν για να παρακάμπτουν την πόλη, αφού οι μετακινήσεις τους δεν αφορούν τη Θεσσαλονίκη. Θα είναι ουσιαστικά η συνέχεια της Εγνατίας Οδού και με τα ίδια χαρακτηριστικά.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο που η σημερινή Περιφερειακή ονομάζεται Εσωτερική Περιφερειακή Οδός. Επιστημονικά είχε σχεδιαστεί ότι προφανώς χρειάζεται να υπάρξει και μια Εξωτερική Περιφερειακή Οδός. Εγκαταλείφθηκε όμως με το επιχείρημα ότι είναι ακριβή. Αλήθεια, σε σύγκριση με τι είναι ακριβή; Όχι βέβαια με τα σχετικά έργα της Αθήνας. Τότε ας σταματήσουν οι προσδιορισμοί για τη Θεσσαλονίκη του τύπου «συμπρωτεύουσα», «πρωτεύουσα των Βαλκανίων» και άλλα τέτοια καθρεφτάκια και χάντρες για τους ιθαγενείς. Να τη λένε με τον πραγματικό προσδιορισμό: «αποικία της Αθήνας».

2) μια άμεση δραστική αύξηση των απαραίτητων αξιοπρεπών και χαμηλής ρύπανσης λεωφορείων, που να κινούνται σε ένα πλήρες και ολοκληρωμένο δίκτυο λεωφορειολωρίδων (προστατευμένων με εμπόδια) αποκλειστικής κυκλοφορίας για τα λεωφορεία, απλωμένο σε όλη την πόλη και με προτεραιότητα σε όλες τις διασταυρώσεις (με διπλά φανάρια και αξιοποιώντας υπάρχουσες εφαρμογές τηλεματικής) έναντι όλων των άλλων οχημάτων. Με αυτήν την επιλογή, τα λεωφορεία θα κινούνται σαν μετρό, χωρίς εμπόδια και έξω από τη γενικότερη κυκλοφοριακή κίνηση. Αυτό θα φέρει κυριαρχία των ΜΜΜ έναντι των ΙΧ, χωρίς κανένα διοικητικό μέτρο. Η επιλογή αυτή συμβάλλει στην άμεση αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού, ώσπου να κατασκευαστεί στην πόλη ένα πλήρες δίκτυο τραμ, που θα αναβαθμίσει οριστικά την κυριαρχία των ΜΜΜ.

Κι όμως, αντί αυτών των επιλογών, βασισμένων στον συγκοινωνιακό και περιβαλλοντικό επιστημονικό σχεδιασμό, δρομολογούν έναν Flyover (Υπερυψωμένη Ταχεία Λεωφόρος – ΥΤΛ) στην Ανατολική Εσωτερική Περιφερειακή και σε άμεση επαφή με την πόλη, στον οποίο δεν θα μπορούν να κυκλοφορήσουν φορτηγά κλπ, αλλά μόνο ΙΧ. Επαναλαμβάνουν το ίδιο λάθος: προσθέτουν δηλαδή, άλλη μια οδό, δίνοντας κι άλλο χώρο στα ΙΧ, ενώ ήδη γνωρίζουν και έχει αποδειχτεί ότι όσο περισσότερο χώρο δίνεις στα ΙΧ, τόσο περισσότερα ΙΧ τείνουν να τον καταλάβουν.

Εκτιμάται ότι θα διέρχονται από τον Flyover περίπου 220 χιλιάδες αυτοκίνητα κάθε μέρα, ενώ για την κατασκευή του θα καταστραφούν συνολικά 82.000 τ.μ. περιαστικού δάσους. Ένας μεγάλος αριθμός οχημάτων θα έρθει να προστεθεί στον υπάρχοντα εκπέμποντας ακόμα περισσότερους ρύπους στην ατμόσφαιρα, τους οποίους η απόγειος αύρα που έρχεται από το βουνό θα τους μεταφέρει σε όλη την πόλη. Αυτήν την κινηματογραφική ταινία την έχουμε ήδη δει στη Θεσσαλονίκη.

Παράλληλα, προβάλλεται το επιχείρημα ότι συνδυαστικά με τον Flyover το Μετρό θα λύσει το κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης. Τι μπορεί όμως να περιμένει η Θεσσαλονίκη την επόμενη μέρα της λειτουργίας του Μετρό, δηλαδή, της γραμμής των 9,6 χλμ, όταν (άγνωστο πότε) αυτή θα δοθεί σε κυκλοφορία;

Αυτό που δεν θα συμβεί σίγουρα, είναι η εξάλειψη του κυκλοφοριακού προβλήματος. Αυτό το Μετρό με τα χαρακτηριστικά του (μέγιστη μεταφορική ικανότητα 18.000 επιβάτες/ώρα/κατεύθυνση, κάλυψη κεντρικής και ανατολικής Θεσσαλονίκης) θα επιδράσει κυρίως στη ζώνη όδευσης και επιρροής του έργου. Η αλλαγή αυτή όμως θα προέλθει κυρίως από τους κατοίκους που σήμερα μετακινούνται έτσι κι αλλιώς με τα λεωφορεία του ΟΑΣΘ. Εκτιμάται ότι μόνον ένα 15% των κατοίκων που σήμερα χρησιμοποιούν ΙΧ θα στραφούν στο Μετρό, κι αυτό το ποσοστό αφορά μόνον όσους βρίσκονται κατά μήκος της γραμμής του Μετρό. Στο σύνολο της πόλης, η βελτίωση του κυκλοφοριακού δεν θα ξεπεράσει το 5%.

Η λειτουργία ενός μέσου μεταφοράς όπως το Μετρό, προϋποθέτει παράλληλες, ριζοσπαστικές συγκοινωνιακές αλλαγές και πολιτικές επιλογές (που προαναφέρθηκαν) και οι οποίες αποσκοπούν στη βέλτιστη λειτουργία και αλληλοσυμπληρωματικότητα των ΜΜΜ, αλλά έχουν επιπλέον κι ένα βασικό και ξεκάθαρο στόχο: την αύξηση της ελκυστικότητας των ΜΜΜ και τη μείωση της ελκυστικότητας χρήσης του ΙΧ, ιδίως για μετακινήσεις από και προς το κέντρο της πόλης.

Με βάση τα παραπάνω, ο Flyover θα αποτελέσει την ταφόπλακα της επίλυσης του κυκλοφοριακού ζητήματος και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης της Θεσσαλονίκης.

Πηγές:

1. ”Flyover”, consortis.gr

2. Basbas S., Toskas G., Nikolaou K., "Planning of a transportation study for the improvement of urban traffic and environment", Journal of Environmental Protection and Ecology, 1(3): 293-299, 2000

3. Nikolaou K., Basbas S., Toskas G., "Air pollutant emissions and concentrations based on urban traffic modelling", Fresenius Environmental Bulletin, 11(8): 494-498, 2002

4. Nikolaou K., Basbas S., "Urban traffic and air quality evolution under economic recession conditions", Global NEST Journal, 16(5): 866-872, 2014

5. Nikolaou K., Toskas G., Mizaras V., Basbas S., "Planning of telematics applications for transport and environment in an urban area", Journal of Environmental Protection and Ecology, 1(3): 300-305, 2000

6. Nikolaou K., Toskas G., Vougias S., "A transferability plan of telematics applications for traffic and environment in Thessaloniki", Proceedings of the International Conference on Road Transport Telematics Q+ ‘97, Gothenburg, Sweden, 27-28 August 1997

7. Terzi E., Argyropoulos G., Bougatioti A., Mihalopoulos N., Nikolaou K., Samara C., "Chemical composition and mass closure of ambient PM10 at urban sites", Atmospheric Environment, 44(18): 2231-2239, 2010

8. Moussiopoulos N., Achillas Ch., Vlachokostas Ch., Spyridi D., Nikolaou K., "Environmental, social and economic information management for the evaluation of sustainability in urban areas: A system of indicators for Thessaloniki, Greece", Cities, 27(5): 377-384, 2010

 

* Ο Κώστας Νικολάου είναι Διδάκτωρ Περιβαλλοντολόγος και συνεταιριστής, Επισκέπτης Καθηγητής ΑΠΘ, υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης με την Πόλη Ανάποδα

Πυρκαγιές δασών: Μανία της φύσης ή μανία ανορθολογισμού;

του Κώστα Νικολάου στην Parallaxi, 28.7.2023

«Απέναντι στη μανία της φύσης κανένα μέτρο δεν θα είναι ποτέ αρκετό» (Ο πρωθυπουργός για τις πυρκαγιές των δασών, ΕΡΤ News, 24.7.2023).

Μανία της φύσης; Δεν έχει ψυχολογικά προβλήματα η φύση για να διακατέχεται από μανίες. Η φύση ούτε εκδικείται, ούτε τιμωρεί, ούτε έχει καμιά μανία. Έχει τους δικούς της νόμους και λειτουργεί σταθερά με βάση αυτούς. Δεν προσαρμόζεται στους ανθρώπινους νόμους και πράξεις. Ένας χείμαρρος ακολουθεί τη διαδρομή που πάντα ακολουθούσε. Δεν στρίβει όταν βρει μπροστά του κτίσματα. Τα παίρνει μαζί του.

Οι άνθρωποι οφείλουν να προσαρμοστούν στη φύση, αφού αποτελούν μέρος της. «Διαθέτουμε απέναντι σ' όλα τ' άλλα δημιουργήματα της φύσης το πλεονέκτημα, ότι μπορούμε να διακρίνουμε και να εφαρμόζουμε σωστά τους νόμους της. Και πραγματικά, κάθε μέρα που περνά μαθαίνουμε να κατανοούμε όλο και πιο σωστά τους νόμους της και να αναγνωρίζουμε τόσο τις πιο κοντινές όσο και τις απόμακρες συνέπειες των επεμβάσεών μας στην πορεία της φύσης» (Engels F., Η διαλεκτική της φύσης).

Γιατί δεν πράττουμε έτσι;

Αύξηση, αναβάθμιση και κοινωνικά δίκαιη κατανομή του πράσινου στην πόλη

του Κώστα Νικολάου στο Alterthess, 1.7.2023

Το πλαίσιο: Η συγκυρία σήμερα

Η κλιματική κρίση είναι πλέον εδώ και μας απειλεί.

Στη Θεσσαλονίκη, τα ακραία και σφοδρά καιρικά φαινόμενα τριπλασιάστηκαν, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Το ίδιο φυσικά και οι συνέπειες τους εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, των ανθρωπογενών παρεμβάσεων και της ανυπαρξίας των αντιπλημμυρικών μέτρων.

Με βάση το πιθανότερο σενάριο προβλέπεται να εμφανίζονται 5-8 πλημμυρικά επεισόδια κάθε χρόνο στη Θεσσαλονίκη στην επόμενη δεκαετία, όταν παλιότερα, δεν εμφανίζονταν καθόλου ή το πολύ 1-2 φορές το χρόνο.

Δεν είμαστε όμως μόνοι στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Εκατομμύρια άνθρωποι σε χιλιάδες πόλεις του πλανήτη, συμμετέχουν σε κινητοποιήσεις για το κλίμα, απαιτώντας κλιματική δικαιοσύνη και άμεσες δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και με ηχηρό το σύνθημα: "Αλλαγή του συστήματος –  Όχι κλιματική αλλαγή".

Για τη Θεσσαλονίκη υπάρχουν δύο κρίσιμες προτεραιότητες:

Κοινά, περιφράξεις και ιδιωτικοποιήσεις: Η περίπτωση του νερού

του Κώστα Νικολάου στο Alterthess, 12.6.2023

Χωρίς νερό δεν υπάρχει ζωή στον πλανήτη. Αυτή η διαπίστωση οδηγεί αναπόφευκτα σε μια ακόμη: όποιος ελέγχει το νερό, ελέγχει τη ζωή, ελέγχει τα πάντα.

Η ιδιωτικοποίηση του νερού αποτελεί μέρος της επιχειρούμενης ιδιωτικοποίησης των κοινών αγαθών (των κοινών – commons). Η ιδιωτικοποίηση των κοινών αγαθών είναι συστατικό στοιχείο της πολιτικής του νεοφιλελευθερισμού, ο οποίος είναι εδώ και χρόνια η κυρίαρχη επιλογή του συστήματος, διότι εξασφαλίζει υπερσυσσώρευση κεφαλαίου και κερδών στα χέρια λίγων εταιρειών διαμέσου του μηχανισμού της υπερχρέωσης κρατών και πολιτών (χρεοκρατία) και συνεπακόλουθα, ακόμα μεγαλύτερη συγκέντρωση πολιτικής εξουσίας στα χέρια των ιδίων (εταιρειοκρατία αντί για δημοκρατία).

Το νερό αντιμετωπίζεται ως κοινό αγαθό ανά τους αιώνες, από τα αρχαία χρόνια σε όλους τους πολιτισμούς του κόσμου και μέχρι σήμερα σε αρκετά μέρη του πλανήτη. Κι αυτό συνέβαινε και συμβαίνει όταν η διαχείρισή του είναι κοινωνική και αποκεντρωμένη σε επίπεδο κοινότητας με άμεση συμμετοχή των πολιτών, με ελεύθερη πρόσβαση για όλους και με σεβασμό στον κύκλο του νερού στη φύση.

Σε υποστήριξη της Πόλης Ανάποδα για τον Δήμο Θεσσαλονίκης

Επειδή:

• Είναι ένα ενωτικό δημοτικό σχήμα, στο οποίο συμμετέχει διψήφιος αριθμός διαφορετικών οργανώσεων και μεγάλος αριθμός ανένταχτων αγωνιστών των κοινωνικών κινημάτων.

• Δεν έχει αρχηγό-παράγοντα της πόλης, αλλά λειτουργεί συλλογικά με γενικές συνελεύσεις και συντονιστικό όργανο.

• Η δημοκρατική της λειτουργία προεικονίζει την επιδιωκόμενη άμεση δημοκρατία των πολιτών, για να λαμβάνουν οι ίδιοι οι πολίτες τις αποφάσεις για τον δήμο.

• Δεν στέκεται μπροστά, ούτε από πάνω, αλλά δίπλα στις πρωτοβουλίες των πολιτών: Μαζί  – Μέσα – Υπέρ των πολιτών και όχι των οικονομικών συμφερόντων της ελίτ.

• Ήταν και είναι παρούσα σε όλους τους αγώνες της τετραετίας και στις νίκες των πρωτοβουλιών των πολιτών.

• Ως δημοτικό σχήμα έχει ιστορία 4 ετών μεν, αλλά τα μέλη της έρχονται από παλιά: από το ριζοσπαστικό κίνημα της μεταπολίτευσης μέχρι τους σημερινούς κοινωνικούς αγώνες για το περιβάλλον, την παιδεία, την υγεία, την ποιότητα ζωής του κόσμου της εργασίας, τη στέγαση, τους ελεύθερους και πράσινους χώρους, τις γειτονιές της πόλης.

• Στην πραγματικότητα, τα μέλη της έρχονται από ακόμα παλιότερα, αφού "προχωρώντας στον ατέλειωτο χωματόδρομο του χρόνου απαντούμε τις χιλιάδες ροδεσιές απ’ τ’ άλλα κάρα"(1).

Για όλα αυτά και τόσα άλλα: ενεργός υποστήριξη της Πόλης Ανάποδα για αγώνες μέσα στο δημοτικό συμβούλιο και ταυτόχρονα στις γειτονιές της πόλης, για νέες νίκες των πολιτών και μέχρι την τελική νίκη.

______________________________

(1) Τίτος Πατρίκιος, "Χωματόδρομος"

* Φωτογραφία επάνω: από την ανακοίνωση των πρώτων υποψηφίων της Πόλης Ανάποδα στις 31.5.2023

Επιπτώσεις από τον σχεδιαζόμενο πλωτό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στη Θεσσαλονίκη

του Κώστα Νικολάου στο Alterthess, 30.5.2023

Πλωτός τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) σχεδιάζεται να εγκατασταθεί στον Θερμαϊκό κόλπο, σε μικρή απόσταση από τη Θεσσαλονίκη.

Συγκεκριμένα, η εταιρία Elpedison υπέβαλε πριν λίγες μέρες νέο αίτημα στην ΡΑΑΕΥ (Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Υδάτων και Ενέργειας) για εγκατάσταση δύο πλοίων (αντί για ένα που είχε ζητήσει αρχικά) με την απαιτούμενη επιφάνεια για τη χωροθέτηση των πλωτών μονάδων και λοιπών εγκαταστάσεων να ανέρχεται σε περίπου 80 στρέμματα μέσα στον Θερμαϊκό κόλπο, σε απόσταση 3,4 χλμ από τον 6^ο προβλήτα του λιμένα Θεσσαλονίκης και 3,1 χλμ από την πλησιέστερη ακτή στα δυτικά [1].

Εφαρμογή μεθοδολογιών μέτρησης Κοινωνικού Αντίκτυπου. Ένα παράδειγμα: UnivSSE Coop

"Εφαρμογή μεθοδολογιών μέτρησης Κοινωνικού Αντίκτυπου. Ένα παράδειγμα: UnivSSE Coop" ήταν το θέμα εισήγησης στο 6ο Σεμινάριο για την ανάπτυξη δεξιοτήτων Κοινωνικής Καινοτομίας του προγράμματος SEED, 7.4.2023.

Το  αρχείο της παρουσίασης υπάρχει εδώ:

https://www.researchgate.net/publication/369857586_Epharmoge_methodologion_metreses_Koinonikou_Antiktypou_Ena_paradeigma_UnivSSE_Coop

Στην "TV 100" για την αύξηση και κοινωνικά δίκαιη κατανομή του πράσινου στην πόλη

Συνέντευξη για την αύξηση, αναβάθμιση και κοινωνικά δίκαιη κατανομή του πράσινου στην πόλη διαμέσου του υπάρχοντος Στρατηγικού και Επιχειρησιακού Σχεδίου για το Πράσινο της Θεσσαλονίκης, στο δελτίο ειδήσεων της "TV 100", καθώς και των "The Opinion" και "ThessToday" στις 31.3.2023.

Το σχετικό βίντεο εδώ:

https://www.youtube.com/watch?v=x-YTTO6ftAo

Συνέντευξη Τύπου για την κοπή και το κλάδεμα των δέντρων της Θεσσαλονίκης

Θεοχάρης Ζάγκας, καθηγητής Σχολής Δασολογίας  και
 Φυσικού Περιβάλλοντος ΑΠΘ, Βασίλης Πάγκαλος, δημοσιογράφος,
Σάκης Κούγκολος, καθηγητής Διαχείρισης Περιβάλλοντος-
Περιβαλλοντικής Μηχανικής του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ,
Κώστας Νικολάου, επισκέπτης καθηγητής  Οικολογίας  και
Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας ΑΠΘ

της Κίνησης Πολιτών «ΔΕΘ - Μητροπολιτικό Πάρκο για μια βιώσιμη Θεσσαλονίκη»

 «Εγκληματική πράξη», «βάναυση παρέμβαση», «κακοποίηση». Αυτούς τους χαρακτηρισμούς χρησιμοποίησε ο καθηγητής του τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ Θεοχάρης Ζάγκας για να περιγράψει τα αποτελέσματα της κλάδευσης και κοπής δέντρων, όπως διενεργείται τα τελευταία χρόνια στη Θεσσαλονίκη και σε πολλές άλλες αστικές περιοχές της χώρας. Αυτό ακριβώς ήταν και το θέμα της συνέντευξης Τύπου που διοργάνωσε σήμερα 31 Μαρτίου 2023 η κίνηση πολιτών «ΔΕΘ - Μητροπολιτικό Πάρκο για μια Βιώσιμη Θεσσαλονίκη», με σκοπό την ενημέρωση των πολιτών από ειδικούς επιστήμονες και το άνοιγμα ενός διαλόγου για ένα ζήτημα που αφορά όλους τους κατοίκους.

Προς μια κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά δίκαιη χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)

του Κώστα Νικολάου στο Περιοδικό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, 23-24(68-69), 2023

Από τα περιεχόμενα του άρθρου:

- Γιατί ενεργειακή φτώχεια και ακρίβεια;

- Το μεγάλο λάθος στον λογαριασμό και το πραγματικό κόστος των διαφόρων μορφών ενέργειας.

- Το δρομολογούμενο «αντίο» στα ορυκτά καύσιμα και η άναρχη ανάδυση των ΑΠΕ με φόντο την κερδοσκοπία.

- Δέκα χρόνια ερευνών για τη χωροθέτηση ΑΠΕ (αιολικών και φωτοβολταϊκών) με κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια στις περιοχές της Θράκης, Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Κυκλάδων και Κρήτης.

Διαπιστώθηκε ότι:

- η εγκατάσταση αιολικών και φωτοβολταϊκών συστημάτων στις προτεινόμενες περιοχές χωροθέτησης μπορεί να καλύψει από 3,5 έως 13 φορές τις υπάρχουσες τοπικές ανάγκες

- είναι εφικτή η χωροθέτηση των ΑΠΕ χωρίς επιπτώσεις κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές

- είναι εφικτή η ενεργειακή αυτονομία των περιοχών σε επίπεδο περιφέρειας

- είναι εφικτή η αποκεντρωμένη παραγωγή και κατανάλωση της ενέργειας, δηλαδή, εκεί που παράγεται η ενέργεια, εκεί να καταναλώνεται

- με δεδομένο ότι υπάρχει δυνατότητα υπερκάλυψης των αναγκών μιας περιφέρειας προκύπτει ότι δεν χρειάζονται μεγάλης κλίμακας Α/Γ και Φ/Β. Είναι ικανοποιητικά επαρκής η χρήση ΑΠΕ σε μικρή κλίμακα και με ήπιους τρόπους. Υπογραμμίζονται:

- Ανάκτηση της ενέργειας ως κοινό αγαθό στα χέρια των πολιτών – Δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα που οδηγεί σε ενεργειακή φτώχεια

- Κοινωνική ιδιοκτησία και διαχείριση από τους ίδιους τους πολίτες, κυρίως δια μέσου ενεργειακών συνεταιρισμών

- Λειτουργία έξω από το χρηματιστήριο ενέργειας και από διακυμάνσεις τιμών

- Δεν κερδοσκοπούμε με την ενέργεια - Καλύπτουμε μόνον τις ανάγκες μας.

Στο "ΕΡΤ News" για το νερό σε Ευρώπη και Ελλάδα

Συνέντευξη στο πλαίσιο της εκπομπής "Συμβαίνει στην Ευρώπη" του τηλεοπτικού σταθμού "ΕΡΤ News" (18.3.2023) για το νερό στην Ευρώπη και στην Ελλάδα: ποιότητα και επάρκεια νερού, επιπτώσεις της ιδιωτικοποίησης, καταλληλότερη διαχείριση, εμφιαλωμένα νερά, δωρεάν πόσιμο νερό σε δημόσιες βρύσες και στην εστίαση.

Η εκπομπή είναι διαθέσιμη στο Ertflix μέχρι τις 25.3.2023:

https://www.ertflix.gr/vod/vod.256718-sumbainei-sten-europe-62

Όχι στην κερκόπορτα για την ιδιωτικοποίηση του νερού, που επιχειρείται με το νομοσχέδιο για τη νέα ρυθμιστική αρχή!

Από κοινού δήλωση της Πρωτοβουλίας 62 φορέων και συλλογικοτήτων για τη συνεργατική διαχείριση του νερού της Θεσσαλονίκης από τους πολίτες

10 Μαρτίου 2023

Όχι στην κερκόπορτα για την ιδιωτικοποίηση του νερού, που επιχειρείται με το νομοσχέδιο για τη νέα ρυθμιστική αρχή!

Με αφορμή την κατάθεση στη Βουλή του πολυνομοσχεδίου με τίτλο: «Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων και διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων κ.ά.», οι παρακάτω αναφερόμενοι 62 φορείς και συλλογικότητες, που υπογράψαμε διακήρυξη και συμμετέχουμε στην “Πρωτοβουλία για τη συνεργατική διαχείριση του νερού της Θεσσαλονίκης από τους πολίτες”, δηλώνουμε ότι θα σταθούμε και πάλι μπροστά για να μην ανοίξει η κερκόπορτα για την ιδιωτικοποίηση του νερού, που επιχειρείται με αυτό το νομοσχέδιο για τη νέα ρυθμιστική αρχή.

Μπορεί η κυκλική οικονομία να δώσει λύση στην επισιτιστική κρίση;

του Κώστα Νικολάου στην Parallaxi, 18.2.2023

Κάθε φορά που εμφανίζονται πανδημίες, πυρκαγιές, καύσωνες, πλημμύρες, παγετοί, ενεργειακές κρίσεις, πόλεμοι, που καταστρέφουν σοδειές και μειώνουν φυσικούς πόρους, εμφανίζεται στο προσκήνιο και το ζήτημα της επισιτιστικής κρίσης.

Δεν είναι όμως όλα αυτά που προκαλούν την επισιτιστική κρίση. Αυτά επιδεινώνουν την προϋπάρχουσα επισιτιστική κρίση, η οποία αποτελεί τη ντροπή κάθε κοινωνίας και οικονομίας.

Το 1/3 των ανθρώπων παγκοσμίως βρίσκεται αντιμέτωπο με επισιτιστική ανασφάλεια διατρέχοντας κίνδυνο λιμοκτονίας. Στην Ελλάδα, πάνω από 12,5% του πληθυσμού είναι σε κατάσταση επισιτιστικής ανασφάλειας (πέμπτοι στην ΕΕ)[1], ενώ πολλοί Ευρωπαίοι πολίτες αδυνατούν να πληρώσουν ένα υγιεινό γεύμα.

Η Μεγάλη Αρπαγή

του Κώστα Νικολάου

Πάνω από 700.000 ακίνητα (κυρίως πρώτη κατοικία) δρομολογήθηκε να βγουν σε πλειστηριασμό -ένεκα κόκκινων δανείων- με απόφαση του Αρείου Πάγου (ψήφοι 56 έναντι 9).

Τα δάνεια αυτά τα πούλησαν σε εξευτελιστική τιμή (περίπου 5% της αξίας τους) οι τράπεζες σε funds και στη συνέχεια δημιούργησαν μαζί νέες ΑΕ (servicers), στις οποίες επιτρέπεται πλέον να κάνουν πλειστηριασμούς.

Οι τράπεζες αρνήθηκαν να τα πουλήσουν στους δανειολήπτες σε αυτές τις τιμές διότι θα χαλούσε η ηθική (sic!) του δανεισμού.

Η αρπαγή των ακινήτων αφορά περίπου 2.000.000 ανθρώπους, μέλη αυτών των νοικοκυριών των ακινήτων, σε μια χώρα, που το 36,4% του πληθυσμού ζει σε νοικοκυριό με ληξιπρόθεσμες οφειλές σε ενυπόθηκα δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας.

Πρόκειται για μια τεράστια μεταφορά πλούτου από τα χέρια των πολλών στα χέρια των λίγων της οικονομικής ελίτ.

Μας καταπλήσσει η δικαιοσύνη;

Πάμε πάλι: "Όταν κυρίαρχη είναι η αστική τάξη, τότε το δίκαιό της είναι η θέληση της τάξης της που αναγορεύτηκε σε νόμο" (Marx K., Engels F., "Κομμουνιστικό Μανιφέστο").

Διοίκηση και διακυβέρνηση εγχειρημάτων Κοινωνικής Καινοτομίας

"Διοίκηση και διακυβέρνηση εγχειρημάτων Κοινωνικής Καινοτομίας" ήταν το θέμα εισήγησης στο 4ο Σεμινάριο για την ανάπτυξη δεξιοτήτων Κοινωνικής Καινοτομίας του προγράμματος SEED, 22.12.2022.

Το  αρχείο της παρουσίασης υπάρχει εδώ:

https://www.researchgate.net/publication/366400507_Dioikese_kai_diakybernese_encheirematon_Koinonikes_Kainotomias

Κοινωνική Επιχειρηματικότητα. Παραδείγματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό

"Κοινωνική Επιχειρηματικότητα. Παραδείγματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό: Κλιματική αλλαγή - Κοινωνική καινοτομία και κυκλική οικονομία - Πράσινη κοινωνική καινοτομία - Δίκαιη ενεργειακή μετάβαση – καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας"   ήταν το θέμα εισήγησης στο 3ο Σεμινάριο για την ανάπτυξη δεξιοτήτων Κοινωνικής Καινοτομίας του προγράμματος SEED, 7.12.2022.

Το  αρχείο της παρουσίασης υπάρχει εδώ:

https://www.researchgate.net/publication/366066449_Koinonike_Epicheirematikoteta_Paradeigmata_apo_ten_Ellada_kai_to_exoteriko

GreenWave Festival 2022: Προς μια κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά δίκαιη χρήση των ΑΠΕ

Αποσπάσματα από την εισήγηση με θέμα "Προς μια κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά δίκαιη χρήση των ΑΠΕ", GreenWave Festival, 15.9.2022, πάρκο ΧΑΝΘ:

".... Όλες οι μορφές ενέργειας έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία των ανθρώπων. Όμως, η διαφορά μεταξύ τους είναι τεράστια. Το λεγόμενο εξωτερικό κόστος (περιβαλλοντικό - υγείας) συγκριτικά είναι:

- 20 έως 32 φορές μεγαλύτερο για τον λιγνίτη σε σχέση με ΑΠΕ (αιολικά)

- 12 έως 20 φορές μεγαλύτερο για το πετρέλαιο σε σχέση με ΑΠΕ (αιολικά)

- 4 φορές μεγαλύτερο για το φυσικό αέριο σε σχέση με ΑΠΕ (αιολικά)...."

".... Τίθεται το κρίσιμο ερώτημα: Αν αφαιρέσουμε τα φυσικά οικοσυστήματα, τα δάση, την παραγωγική γη, τους αρχαιολογικούς χώρους, τις τουριστικές περιοχές, τα λατομεία, τα δίκτυα, τους οικισμούς και επιχειρήσουμε να βάλουμε ΑΠΕ μόνο σε άγονα μέρη που δεν επηρεάζουν τίποτα και κανέναν, οι ελάχιστες εκτάσεις που απομένουν, μπορούν να καλύψουν καθόλου ενεργειακές ανάγκες;

Με έρευνες 10 ετών προσδιορίσθηκε η δυνατότητα χωροθέτησης αιολικών και φωτοβολταϊκών συστημάτων στις περιοχές της Θράκης, Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Κυκλάδων και Κρήτης με κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια και διαπιστώθηκε ότι μια τέτοια χωροθέτηση μπορεί να καλύψει από 3,5 έως 13 φορές τις υπάρχουσες τοπικές ανάγκες στις υπό μελέτη Περιφέρειες...."

Το νερό από το κράτος και τους ιδιώτες, στα χέρια των πολιτών

του Κώστα Νικολάου στην εφημερίδα "Χορτιάτης 570", Φύλλο 178, Σεπτέμβρης 2022

 Το νερό αντιμετωπίζεται ως κοινό αγαθό ανά τους αιώνες, από τα αρχαία χρόνια σε όλους τους πολιτισμούς του κόσμου και μέχρι σήμερα σε αρκετά μέρη του πλανήτη. Κι αυτό συνέβαινε και συμβαίνει όταν η διαχείρισή του είναι κοινωνική και αποκεντρωμένη σε επίπεδο κοινότητας με άμεση συμμετοχή των πολιτών, με ελεύθερη πρόσβαση για όλους και με σεβασμό στον κύκλο του νερού στη φύση.

Το πρώτο βήμα για την ιδιωτικοποίηση του νερού έγινε ιστορικά και σε όλο τον κόσμο, όταν η ιδιοκτησία και η διαχείρισή του πέρασε σε κάποια συγκεντρωτική δομή: είτε κεντρικό κράτος είτε τοπικές και περιφερειακές αρχές.

Στη Θεσσαλονίκη, η ιδιωτικοποίηση του νερού ξεκίνησε όταν (1998-99) οι δημόσιοι οργανισμοί ύδρευσης (ΟΥΘ) και αποχέτευσης (ΟΑΘ) έγιναν Α.Ε. και συγχωνεύθηκαν με τη δημιουργία της ΕΥΑΘ Α.Ε. και της ΕΥΑΘ Παγίων, την εισαγωγή της ΕΥΑΘ στο χρηματιστήριο και την πώληση περίπου του 25% των μετοχών της σε ιδιώτες.

Με τα μνημόνια, έγινε το 2011 μεταβίβαση μετοχών της ΕΥΑΘ (και της ΕΥΔΑΠ στην Αθήνα) στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ).

Το ιστορικό μαζικό δημοψήφισμα «από τα κάτω», που έγινε στις 18 Μάη 2014, με το 98% των πολιτών να ψηφίζει ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ μπλόκαρε κοινωνικά και πολιτικά αυτή τη διαδικασία. Την ίδια χρονιά, το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) έκρινε αντισυνταγματική την ένταξη ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ στο ΤΑΙΠΕΔ.

Οι 3 φάσεις καταστροφής και κλοπής-ιδιωτικοποίησης των κοινών μας αγαθών των Εθνικών Πάρκων

του Κώστα Νικολάου

Τα Εθνικά Πάρκα της Ελλάδας (Εθνικοί Δρυμοί, Θαλάσσια Πάρκα) είναι προστατευόμενες περιοχές που έχουν κηρυχθεί σύμφωνα με τον νόμο 1650/1986. Όλα είναι ενταγμένα στο ευρύτερο δίκτυο Natura 2000 και αποτελούν κοινά μας αγαθά, δηλαδή, ανήκουν σε όλους μας από κοινού και εξ αδιαιρέτου.

Με ένα παράδειγμα:

Το Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου είναι μια από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Είναι μία από τις πρώτες περιοχές στην Ελλάδα που τέθηκαν σε καθεστώς προστασίας, καθώς σε αυτό συμβιώνουν και ευδοκιμούν συγκεντρωμένα πολλά είδη της χλωρίδας και της πανίδας της Βαλκανικής χερσονήσου, της Ευρώπης και της Ασίας.

Η καταστροφή και η κλοπή-ιδιωτικοποίηση σε 3 φάσεις:

1. Κατάργηση των φορέων διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών (Δεκέμβριος 2021), μεταξύ αυτών και του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Δάσους Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου, που θεσμοθετήθηκε το 1999 και ιδρύθηκε το 2002.

2. Καταστροφική πυρκαγιά στο Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς (Ιούλιος 2022).

3. Κατάθεση νομοσχεδίου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, που μειώνει τη θωράκιση των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, την ώρα που τα δάση καίγονται (Ιούλιος 2022).

Το νομοσχέδιο αλλοιώνει τον διεθνώς αποδεκτό θεσμό των προστατευόμενων περιοχών, επιτρέποντας εντός των ορίων τους δραστηριότητες που είναι ασύμβατες με κάθε έννοια αυστηρής προστασίας, όπως η κατασκευή δρόμων, εγκαταστάσεων αποθήκευσης και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και τηλεπικοινωνιών, τουριστικών καταλυμάτων και άλλων τουριστικών υποδομών, εγκαταστάσεων ΑΠΕ, εξορυκτικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των εξορύξεων υδρογονανθράκων.

Μα είναι δυνατόν;

Είναι, διότι «η πραγματική διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στη δημοκρατία και την ολιγαρχία, είναι η φτώχεια κι ο πλούτος. Κι αναγκαστικά επομένως, όπου κυβερνούν οι πλούσιοι … έχουμε ολιγαρχία, όπου οι άποροι, έχουμε δημοκρατία» (Αριστοτέλης, “Πολιτικά”).

Μετρήσεις του κοινωνικού αντίκτυπου ενός εκπαιδευτικού συνεταιρισμού - Η περίπτωση του UnivSSE Coop

Προκαταρκτικές μετρήσεις του κοινωνικού αντίκτυπου ενός εκπαιδευτικού συνεταιρισμού με μελέτη περίπτωσης τον UnivSSE Coop ήταν το θέμα εισήγησης στο Διεθνές Συνέδριο της Επιτροπής Συνεταιριστικής Έρευνας της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA CCR), με γενικό τίτλο “Rethinking co-operatives: From local to global and from the past to the future”, 13-15.7.2022, Αθήνα, με διοργανωτές: ICA - CCR, ΑΠΘ, Γεωπονικό Πανεπ. Αθηνών, ΕΚΚΕ, ΕΑΠ, ΙΣΕΜ, Λαϊκό Πανεπ. Κ.ΑΛ.Ο., Πανεπ. Δυτ. Μακεδονίας, Πάντειο Πανεπ., Πανεπ. Πατρών, Co-opability Institute.

Η εισήγηση έγινε από τον Κώστα Νικολάου (Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας "UnivSSE Coop").

Το αρχείο της παρουσίασης είναι στη διεύθυνση:

https://www.researchgate.net/publication/361904055_Preliminary_metrics_of_the_social_impact_of_an_education_cooperative_The_case_of_UnivSSE_Coop

Εκπαιδευτικό υλικό για την ανάπτυξη συνεταιριστικών δεξιοτήτων των νέων - Το πρόγραμμα «YOUTHShare»

Εκπαιδευτικό υλικό για την ανάπτυξη συνεταιριστικών δεξιοτήτων των νέων στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «YOUTHShare» ήταν το θέμα εισήγησης στο Διεθνές Συνέδριο της Επιτροπής Συνεταιριστικής Έρευνας της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA CCR), με γενικό τίτλο “Rethinking co-operatives: From local to global and from the past to the future”, 13-15.7.2022, Αθήνα, με διοργανωτές: ICA - CCR, ΑΠΘ, Γεωπονικό Πανεπ. Αθηνών, ΕΚΚΕ, ΕΑΠ, ΙΣΕΜ, Λαϊκό Πανεπ. Κ.ΑΛ.Ο., Πανεπ. Δυτ. Μακεδονίας, Πάντειο Πανεπ., Πανεπ. Πατρών, Co-opability Institute.

Η εισήγηση έγινε από τον Σάββα Παυλίδη (Πανεπιστήμιο Αιγαίου) με συν-συγγραφείς: Κάρολο-Ιωσήφ Καβουλάκο (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Κώστα Νικολάου (Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας "UnivSSE Coop") και Στέλιο Γκιάλη (Πανεπιστήμιο Αιγαίου).

Το αρχείο της παρουσίασης είναι στη διεύθυνση:

https://www.researchgate.net/publication/361904117_Educational_material_for_advancing_youth_cooperative_skills_The_case_of_the_project_YOUTHShare

Συνεταιρισμοί, ψηφιοποίηση και ο ρόλος του θεσμικού περιβάλλοντος: Μια συζήτηση μεταξύ συνεταιριστών και ερευνητών

Συνεταιρισμοί, ψηφιοποίηση και ο ρόλος του θεσμικού περιβάλλοντος - Μια συζήτηση μεταξύ συνεταιριστών και ερευνητών ήταν το θέμα στρογγυλού τραπεζιού στο Διεθνές Συνέδριο της Επιτροπής Συνεταιριστικής Έρευνας της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA CCR), με γενικό τίτλο “Rethinking co-operatives: From local to global and from the past to the future”, 13-15.7.2022, Αθήνα, με διοργανωτές: ICA - CCR, ΑΠΘ, Γεωπονικό Πανεπ. Αθηνών, ΕΚΚΕ, ΕΑΠ, ΙΣΕΜ, Λαϊκό Πανεπ. Κ.ΑΛ.Ο., Πανεπ. Δυτ. Μακεδονίας, Πάντειο Πανεπ., Πανεπ. Πατρών, Co-opability Institute.

Στο στρογγυλό τραπέζι συμμετείχαν: Hagen Henrÿ (University of Helsinki, Finland), Γιώργος Σταμπουλής (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) και Κώστας Νικολάου (Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας "UnivSSE Coop").

Συντόνισε η Cynthia Giagnocavo (ICA CCR European Board, University of Almería, COEXPHAL-UAL Chair in Agricultural, Cooperative Studies and Sustainable Development).

Η βελτίωση της απασχόλησης των νέων με τη δημιουργία συνεταιρισμών - Το πρόγραμμα «YES!»

Η βελτίωση της απασχόλησης των νέων με τη δημιουργία συνεταιρισμών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «YES!» ήταν το θέμα εισήγησης στο Διεθνές Συνέδριο της Επιτροπής Συνεταιριστικής Έρευνας της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA CCR), με γενικό τίτλο “Rethinking co-operatives: From local to global and from the past to the future”, 13-15.7.2022, Αθήνα, με διοργανωτές: ICA - CCR, ΑΠΘ, Γεωπονικό Πανεπ. Αθηνών, ΕΚΚΕ, ΕΑΠ, ΙΣΕΜ, Λαϊκό Πανεπ. Κ.ΑΛ.Ο., Πανεπ. Δυτ. Μακεδονίας, Πάντειο Πανεπ., Πανεπ. Πατρών, Co-opability Institute.

Η εισήγηση έγινε από τον Γιώργο Αλεξόπουλο (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) με συν-συγγραφείς: Βασίλη Μπέλλη (ΑΝΚΑ - Αναπτυξιακή Καρδίτσας) και Κώστα Νικολάου (Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας "UnivSSE Coop").

Το αρχείο της παρουσίασης είναι στη διεύθυνση:

https://www.researchgate.net/publication/361903960_Improving_youth_employment_by_cooperative_creation_The_project_YES

Η συνεταιριστική συμβολή στη δημιουργία κέντρου κοινωνικής καινοτομίας - Το πρόγραμμα «SEED»

Η συνεταιριστική συμβολή στη δημιουργία κέντρου δεξιοτήτων κοινωνικής καινοτομίας στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «SEED» ήταν το θέμα εισήγησης στο Διεθνές Συνέδριο της Επιτροπής Συνεταιριστικής Έρευνας της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA CCR), με γενικό τίτλο “Rethinking co-operatives: From local to global and from the past to the future”, 13-15.7.2022, Αθήνα, με διοργανωτές: ICA - CCR, ΑΠΘ, Γεωπονικό Πανεπ. Αθηνών, ΕΚΚΕ, ΕΑΠ, ΙΣΕΜ, Λαϊκό Πανεπ. Κ.ΑΛ.Ο., Πανεπ. Δυτ. Μακεδονίας, Πάντειο Πανεπ., Πανεπ. Πατρών, Co-opability Institute.

Η εισήγηση έγινε από τον Βασίλη Μπέλλη (ΑΝΚΑ - Αναπτυξιακή Καρδίτσας) με συν-συγγραφείς: Γιώργο Αλεξόπουλο (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και Κώστα Νικολάου (Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας "UnivSSE Coop").

Το αρχείο της παρουσίασης είναι στη διεύθυνση:

https://www.researchgate.net/publication/361903796_Cooperative_contribution_in_establishing_competence_centre_for_social_innovation_The_project_SEED

Το τελικό πρόγραμμα του συνεδρίου ICA CCR European Research Conference, 13-15 July 2022, Athens

Το τελικό πρόγραμμα του συνεδρίου

ICA CCR EUROPEAN RESEARCH CONFERENCE 2022

“Rethinking co-operatives: From local to global and from the past to the future”

13-15 July 2022, Athens Greece

είναι αναρτημένο στη διεύθυνση:

https://ica-ccr-athens.gr/program/

Η ανάγκη για ένα μητροπολιτικό πάρκο πρασίνου και πολιτισμού στη ΔΕΘ

Η σχεδιαζόμενη "ανάπλαση" της ΔΕΘ και η ανάγκη να δημιουργηθεί στη θέση της ένα μητροπολιτικό πάρκο πρασίνου και πολιτισμού ήταν το θέμα εκδήλωσης που διοργανώθηκε από την Πρωτοβουλία Πολιτών «Η ΔΕΘ Μητροπολιτικό Πάρκο για μια Βιώσιμη Θεσσαλονίκη» και το δημοτικό σχήμα «Η Πόλη Ανάποδα» στις 22.6.2022 στο Πάρκο Τσέπης της Γειτονιάς Αλ. Σβώλου.

Εισηγητές/τριες ήταν:

– Χάρις Χριστοδούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πολεοδομικού-Αστικού Σχεδιασμού Σύγχρονων Ζητημάτων Αστικής Γεωγραφίας (Πρωτοβουλία Πολιτών)

– Κώστας Νικολάου, Επισκέπτης Καθηγητής Οικολογίας και Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας ΑΠΘ (Πρωτοβουλία Πολιτών)

– Λουκία Αργυριάδου, Δημοτική Σύμβουλος Δήμου Θεσσαλονίκης (Η Πόλη Ανάποδα).

Η εκδήλωση βιντεοσκοπημένη υπάρχει εδώ:

https://www.facebook.com/ipolianapoda.SKG/videos/353188690308066

Νερό και κλίμα: το ποτήρι ξεχείλισε

"Νερό και κλίμα: το ποτήρι ξεχείλισε" ήταν ο τίτλος της εισήγησης στην ομότιτλη διαδικτυακή εκδήλωση που διοργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος (5 Ιουνίου) στις 6.6.2022, από τον Περιβαλλοντικό Πολιτιστικό Σύλλογο Ωραιοκάστρου.

Η εκδήλωση βιντεοσκοπημένη υπάρχει εδώ:

https://www.facebook.com/watch/live/?ref=watch_permalink&v=1169914443742670

Το ποτήρι ξεχείλισε

"Το ποτήρι ξεχείλισε" ήταν ο τίτλος της εισήγησης στην ομότιτλη εκδήλωση που διοργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νερού στις 22.3.2022, από τον Κύκλο-Εργαστήριo Αστικής Βιωσιμότητας και Κυκλικότητας, την Περιβαλλοντική Ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και την Περιβαλλοντική Ομάδα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Το αρχείο της παρουσίασης υπάρχει εδώ:

https://www.researchgate.net/publication/359415338_To_poteri_xecheilise

Δωρεάν πόσιμο νερό σε κοινόχρηστες βρύσες και σε κάθε τραπέζι εστίασης!

Από κοινού δήλωση της Πρωτοβουλίας 62 φορέων και συλλογικοτήτων για τη συνεργατική διαχείριση του νερού της Θεσσαλονίκης από τους πολίτες

22 Μαρτίου 2022

Εφαρμόστε τους νόμους!

Δωρεάν πόσιμο νερό σε κοινόχρηστες βρύσες και σε κάθε τραπέζι εστίασης!

Με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα Νερού στις 22.3.2022, οι παρακάτω αναφερόμενοι 62 φορείς και συλλογικότητες, που υπογράψαμε διακήρυξη και συμμετέχουμε στην “Πρωτοβουλία για τη συνεργατική διαχείριση του νερού της Θεσσαλονίκης από τους πολίτες”, καλούμε τους Δημάρχους και τα Δημοτικά Συμβούλια της ευρύτερης περιοχής Θεσσαλονίκης να εφαρμόσουν τους νόμους και να διαθέσουν δημόσιες κοινόχρηστες βρύσες για δωρεάν πόσιμο νερό στους πολίτες και να προωθήσουν την υποχρεωτική διάθεση δωρεάν πόσιμου νερού σε κάθε τραπέζι εστίασης (καφέ, μπαρ, εστιατόρια).

Ακρίβεια: Ο μηχανισμός αρπαγής της μικρής λαϊκής αποταμίευσης

του Κώστα Νικολάου

Στην περίοδο της πανδημίας αυξήθηκε σχετικά η λαϊκή αποταμίευση, ένεκα της σχετικής μείωσης της κατανάλωσης.

Συγκεκριμένα, ενώ μόνον το 1,8% των πολιτών έχει τραπεζικές καταθέσεις άνω των 50.000 € (που αποτελούν το 53% της συνολικής αξίας των καταθέσεων), το 86% των πολιτών έχει τραπεζικές καταθέσεις κάτω των 5.000 € (που αποτελούν το 1,7% της συνολικής αξίας των καταθέσεων) και από αυτούς, το 72% έχει καταθέσεις κάτω από 1.000 €.

Η αύξηση των τιμών στα καύσιμα, ρεύμα και αγαθά γενικώς, έχει δύο μέρη: την κερδοσκοπία των εταιριών (πολυεθνικών και εθνικών) και την αύξηση των φόρων σε απόλυτους αριθμούς ευρώ.

Διότι όταν αυξάνεται η τιμή ενός πράγματος και παραμένει σταθερό το ποσοστό φόρου, ο φόρος που εισπράττει η κυβέρνηση είναι μεγαλύτερος σε απόλυτους αριθμούς ευρώ.

Η κυβέρνηση αρνείται να μειώσει το ποσοστό φόρου στα αγαθά εισπράττοντας τον ίδιο με πριν φόρο. Θέλει να εισπράξει μεγαλύτερα ποσά φόρου.

Το πως και από που, το μαρτυράει κυνικά ο Γ. Στουρνάρας, Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας: «Τα ελληνικά νοικοκυριά θα αντέξουν την ακρίβεια λόγω των αποθεματικών τους σε αποταμιεύσεις που έχουν συσσωρευτεί» (ΣΚΑΪ, 14.3.2022).

Ουδέν νεώτερον από το δυτικό και το ανατολικό μέτωπο

του Κώστα Νικολάου

"Όταν κανείς ακούει μόνο τη μια παράταξη, δε μαθαίνει παρά μόνο τη μισή αλήθεια" (Αισχύλος).

ΣΤΟ ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

1. Αυτοί (ΗΠΑ-ΕΕ-ΝΑΤΟ) που μετά τον Β’ΠΠ αιματοκύλισαν ή επέτρεψαν να αιματοκυλισθούν η Κύπρος και η Γιουγκοσλαβία προπαγανδίζουν ότι για πρώτη φορά μετά τον Β’ΠΠ γίνεται πόλεμος στην Ευρώπη (Ουκρανία). Μαζί τους και η δική μας πολιτική ελίτ (τόσο πολύ εθνικόφρονες πατριώτες!).

2. Αυτοί που στήριξαν και στηρίζουν φασιστικά, δικτατορικά και δολοφονικά καθεστώτα (και στην Ουκρανία) κατηγορούν τη ρώσικη ελίτ για φασισμό και δολοφονίες.

3. Αυτοί (ουκρανική ελίτ) που άφησαν και αφήνουν τους εγχώριους φασίστες να αιματοκυλίσουν τους ρωσόφωνους πολίτες της χώρας τους, καταγγέλλουν τους ρώσους για αιματοκύλισμα.

ΣΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

4. Αυτοί (ρώσικη ελίτ) που στη χώρα τους δεν τολμάει να πει κανείς τη σκέψη του για να μην καταλήξει σε κανένα χαντάκι, εισβάλλουν στην Ουκρανία εναντίον –λέει- των φασιστών (που πράγματι είναι, μόνο που και οι ίδιοι είναι).

5. Αυτοί που μέσα από ένα αντικομμουνιστικό, αντιλενινιστικό και αντισοβιετικό παραλήρημα θέλουν –λέει- να ελευθερώσουν τα αδέλφια τους, τους ρωσόφωνους φιλοσοβιετικούς κομμουνιστές του Ντονμπάς που ονειρεύονται μια ΕΣΣΔ, την οποία οι «ελευθερωτές» τους τη βρίζουν πατόκορφα!

ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΜΕΤΩΠΑ

6. Αυτοί, που αποτελούν το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, δηλ. αμερικανοί, ευρωπαίοι, ρώσοι κλπ εκατομμυριούχοι και κατέχουν περίπου το 50% του παγκόσμιου πλούτου, «σκοτώνονται» μεταξύ τους για να αυξήσει ο καθένας τον δικό του πλούτο. Μόνο που δεν πάνε να σκοτωθούν οι ίδιοι, αλλά βάζουν να σκοτωθεί το υπόλοιπο 99% του πληθυσμού για δικό τους λογαριασμό. Αυξάνουν τα κέρδη τους ακόμα και από τις συνέπειες των πολέμων.

7. Ποτέ στην ιστορία δεν ελευθερώθηκε ένας λαός από ξένα στρατεύματα. Η απελευθέρωση κάθε λαού (είτε εθνική είτε κοινωνική είτε και τα δύο) είναι δουλειά του ίδιου του λαού, αλλιώς είναι αλλαγή αφεντικού.

Τοξικό νέφος από ιδιωτικό εργοστάσιο ανακύκλωσης

 του Κώστα Νικολάου στην εφημερίδα "Πριν", 19.2.2022

Η πυρκαγιά που ξέσπασε στις 14.2.2022 σε ιδιωτικό εργοστάσιο ανακυκλώσιμων υλικών στη δυτική Θεσσαλονίκη, αφορά καύση στερεών απορριμμάτων (ιδίως πλαστικών, καλωδίων κλπ) σε ανοικτό αέρα, που είναι η χειρότερη περίπτωση καύσης απορριμμάτων, λόγω της εξαιρετικά υψηλής ποσότητας τοξικών ρύπων που εκπέμπονται στον αέρα και, ως εκ τούτου, διασκορπίζονται στο έδαφος και το νερό.

Η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία στον αντίποδα του καπιταλισμού

 "Η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία στον αντίποδα του καπιταλισμού"

του Κώστα Νικολάου

στο βιβλίο "Υπάρχει άλλος δρόμος! 18 συνεντεύξεις με αριστερούς εμπειρογνώμονες για την προοπτική της χώρας", Πέτρος Λινάρδος-Ρυλμόν, Βασίλης Ρόγγας, Δημήτρης Παπανικολόπουλος (επιμέλεια), Εκδ. "Εφημερίδα των Συντακτών", Ιανουάριος 2022, σελ. 95-100

 

Το Λαϊκό Πανεπ. ΚΑΛΟ στην Ημερίδα «Όχι στη σπατάλη της τροφής»

Ημερίδα με τίτλο «Όχι στη σπατάλη της τροφής» πραγματοποιήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2021 στην αίθουσα «Αιμίλιος Ριάδης» της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης και διοργανώθηκε από την Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης.

Παρουσιάστηκαν τα συμπεράσματα της δράσης για τη διάσωση της τροφής και την υποστήριξη κοινωνικά ευάλωτων ομάδων, καθώς και οι προοπτικές ανάπτυξης της Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Κοινωνικής Επισιτιστικής Βοήθειας «Social Plate» της Κ.Α.Θ. Η εκδήλωση εντάχθηκε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Μείωσης Αποβλήτων (20-28 Νοεμβρίου 2021).

Εισήγηση για βιώσιμα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης παρουσίασε -μετά από πρόσκληση- ο Κώστας Νικολάου από το Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κ.ΑΛ.Ο.

Η εκδήλωση βιντεοσκοπημένη εδώ:

https://www.facebook.com/socialplate.cmt.9/videos/429768645359038

Ευρωπαϊκό Συνέδριο Επιστημονικής Έρευνας της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας ICA CCR, Αθήνα, 13-15.7.2022

Το Ευρωπαϊκό Συνέδριο της Επιτροπής για τη Συνεταιριστική Έρευνα (CCR) της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA), διοργανώνεται στην Αθήνα, από 13 έως 15 Ιουλίου 2022:

ICA (International Co-operative Alliance) CCR (Committee on Co-operative Research) European Research Conference, “Rethinking co-operatives: From local to global and from the past to the future”, 13-15 July 2022, Athens Greece

Το συνέδριο θα γίνει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Συν-διοργανωτές: Πάντειο Πανεπιστήμιο, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας, Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας, Πανεπιστήμιο Πάτρας, ΕΚΚΕ, ΙΣΕΜ και Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κ.ΑΛ.Ο. "UnivSSE Coop".

Προθεσμία υποβολής εργασιών: 28 Φεβρουαρίου 2022.

Αναλυτικές πληροφορίες για το συνέδριο, υποβολή εργασιών, συμμετοχή:

Κατατέθηκε στο ΣτΕ αίτηση ακύρωσης του προεδρικού διατάγματος για τον χώρο της ΔΕΘ - Οι επτά λόγοι ακύρωσης

Στο πλαίσιο του πολύπλευρου αγώνα που έχει ξεκινήσει εδώ και πάνω από έναν χρόνο, η Κίνηση Πολιτών «ΔΕΘ - Μητροπολιτικό Πάρκο για μια Βιώσιμη Θεσσαλονίκη» περνά τώρα σε μια βαρυσήμαντη ενέργεια, καταθέτοντας στο Συμβούλιο της Επικρατείας διά του δικηγόρου Δημήτρη Μέλισσα, καθηγητή ΕΜΠ, αίτηση ακύρωσης του προεδρικού διατάγματος με το οποίο εγκρίθηκε το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) στην περιοχή της ΔΕΘ. Για τους λόγους αυτής της επιβεβλημένης ενέργειας, αλλά και για την παρουσίαση των νομικών επιχειρημάτων, δόθηκε την Τρίτη 16 Νοεμβρίου 2021 συνέντευξη Τύπου, στην οποία συμμετείχαν ως ομιλητές ο Κώστας Νικολάου, επισκέπτης καθηγητής Οικολογίας και Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας στο ΑΠΘ, η Ιφιγένεια Καμτσίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ, και ο Νίκος Παπαμίχος, καθηγητής Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης στο τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ.

Πράσινο: Ένα βήμα μπρος, δύο βήματα πίσω

του Κώστα Νικολάου

Το αστικό πράσινο για τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης δεν είναι κάποια πολυτέλεια. Δεν είναι γενικώς «κάτι το ωραίον». Είναι όρος επιβίωσης. Περίπου 1.000 πολίτες της Θεσσαλονίκης πεθαίνουν πρόωρα κάθε χρόνο, ένεκα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, με βάση διεθνώς αποδεκτούς αλγόριθμους του Π.Ο.Υ., τη στιγμή που το πράσινο στην πόλη κυμαίνεται σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα (4-8 φορές κάτω από τις διεθνείς προδιαγραφές), ενώ είναι αποδεδειγμένο ότι κατάλληλες ζώνες πρασίνου (πχ αστικά πάρκα) μπορούν να μειώσουν τους ατμοσφαιρικούς ρύπους από 30 μέχρι 60%.

Ο σχεδιασμός που ανακοινώθηκε για μεταφορά του γηπέδου του ΑΡΗ από την πυκνοδομημένη περιοχή Χαριλάου σε χώρο εκτός πόλης στα ανατολικά είναι ένα βήμα μπρος. Περιλαμβάνει διπλή ανάπλαση: στη θέση του γηπέδου, δημιουργείται ελεύθερος χώρος πρασίνου (που ενοποιημένα με το πάρκο της Νέας Ελβετίας συγκροτεί ένα υπερτοπικό πάρκο) και ανατολικά, δημιουργούνται γήπεδο, χώροι γραφείων, εμπορικό κέντρο, κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου, αναψυχής και στάθμευσης.

Ο σχεδιασμός για παραμονή και αναβάθμιση του γηπέδου του ΠΑΟΚ στην εξίσου πυκνοδομημένη περιοχή της Τούμπας αποτελεί ένα βήμα πίσω. Ίδιες είναι οι ανάγκες των κατοίκων της Τούμπας, ίδιος οφείλει να είναι και ο σχεδιασμός. Δηλαδή, μεταφορά του γηπέδου από την πυκνοδομημένη περιοχή Τούμπας σε χώρο εκτός πόλης στα δυτικά με διπλή ανάπλαση: στη θέση του γηπέδου να δημιουργηθεί ελεύθερος χώρος πρασίνου και στα δυτικά να δημιουργηθεί το γήπεδο και όλες οι άλλες δραστηριότητες που σχεδιάζονται.

Η προωθούμενη δήθεν ανάπλαση του χώρου της ΔΕΘ στο πυκνοδομημένο κέντρο της πόλης, με τη δημιουργία φαραωνικού μεγέθους κτιρίων, εμπορικού κέντρου και ξενοδοχείου αποτελεί ακόμα ένα βήμα πίσω. Η μετατροπή του χώρου της ΔΕΘ σε ένα μεγάλο Μητροπολιτικό Πάρκο με κυρίαρχο το πράσινο και η μετεγκατάσταση της ΔΕΘ εκτός πόλης στα δυτικά είναι βασικός παράγοντας για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στο κέντρο της πόλης.

Η υλοποίηση αυτών των τριών διπλών αναπλάσεων μπορεί να αλλάξει την κατάσταση του πρασίνου και της ποιότητας ζωής τόσο στην πόλη (κέντρο, Χαριλάου, Τούμπα), όσο και εκτός πόλης στα ανατολικά και δυτικά.

Εμβολιασμός ιδωμένος από επαναστατικά κινήματα

του Κώστα Νικολάου 

1. Η Κομμούνα του Παρισιού

Τον Μάιο του 1871, ενώ τα στρατεύματα των Βερσαλλιών βρίσκονταν στις πύλες του Παρισιού, η Κομμούνα του Παρισιού (η «έφοδος στον ουρανό» - από επιστολή του Marx στον Kugelmann) οργάνωσε δωρεάν εκστρατεία εμβολιασμού κατά της ευλογιάς.

(Εικόνα 1. Αφίσα-ανακοίνωση της Κομμούνας στο 14^ο διαμέρισμα του Παρισιού για τον εμβολιασμό, 10 Μαΐου 1871).

2. Η Οκτωβριανή Επανάσταση

Η Λαϊκή Επιτροπή Δημόσιας Υγείας ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 1918 και ο έλεγχος των μολυσματικών ασθενειών έγινε μία από τις κύριες προτεραιότητές της. Το 1918 εκδόθηκε διάταγμα "Για τα μέτρα καταπολέμησης των επιδημιών". Οι επιδημίες θεωρήθηκαν από τους Μπολσεβίκους ως μια από τις κύριες απειλές. Τον επόμενο χρόνο ο Lenin εξέδωσε το διάταγμα "Για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό κατά της ευλογιάς". Αυτό ήταν η αρχή του υποχρεωτικού εμβολιασμού και της θεραπείας των λοιμωδών ασθενών. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, ένα δίκτυο υγιεινής ιδρύθηκε σε διάφορα επίπεδα καλύπτοντας ολόκληρη τη χώρα κατά της πανώλης, χολέρας, ευλογιάς, ελονοσίας κλπ.

(Εικόνα 2. Σοβιετική αφίσα ενθάρρυνσης των πολιτών για εμβολιασμό κατά της χολέρας).

3. Το Λαϊκό Μέτωπο στον Ισπανικό Εμφύλιο

Μήνες μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου, στις 4 Νοεμβρίου 1936, η κυβέρνηση του δημοκρατικού Λαϊκού Μετώπου (σοσιαλιστές, κομμουνιστές και αναρχικοί) -που είχε κερδίσει τις εκλογές το 1936- δημιούργησε μεσούντος του εμφυλίου και για πρώτη φορά στην ιστορία της Ισπανίας, ένα νέο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας. Η αναρχική Federica Montseny τέθηκε επικεφαλής. Εφαρμόσθηκε σχέδιο που περιελάμβανε διατάξεις και εκστρατείες για την πρόληψη των επιδημιών. Ο εμβολιασμός κατά της ευλογιάς ήταν υποχρεωτικός. Αυτή η πολιτική αντανακλούσε μια ιδεολογία κοινωνικής προστασίας που δεν είχε προηγούμενο στην ιστορία της Ισπανίας.

(Εικόνα 3. Αφίσα των Δημοκρατικών στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο 1936-39: «Αμυνθείτε από τον αόρατο εχθρό - Εμβολιαστείτε!»).

_________________________________

Πηγές:

1. Les Amies et Amis de la Commune de Paris 1871, commune1871.org

2. Izmailova E.S., “The system of epidemic control in the USSR: short essay on its history”. In: Waast Roland (ed.), Moulin A.M. (ed.). Les sciences hors d'Occident au 20ème siècle, Colloquium, ORSTOM, Paris, 1996

3. Josep L. Barona and Enrique Perdiguero-Gil, “Health and the war. Changing schemes and health conditions during the Spanish civil war”, Dynamis, vol.28, Granada, 2008