Τρίτη 21 Μαρτίου 2023

Προς μια κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά δίκαιη χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)

του Κώστα Νικολάου στο Περιοδικό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, 23-24(68-69), 2023

Από τα περιεχόμενα του άρθρου:

- Γιατί ενεργειακή φτώχεια και ακρίβεια;

- Το μεγάλο λάθος στον λογαριασμό και το πραγματικό κόστος των διαφόρων μορφών ενέργειας.

- Το δρομολογούμενο «αντίο» στα ορυκτά καύσιμα και η άναρχη ανάδυση των ΑΠΕ με φόντο την κερδοσκοπία.

- Δέκα χρόνια ερευνών για τη χωροθέτηση ΑΠΕ (αιολικών και φωτοβολταϊκών) με κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια στις περιοχές της Θράκης, Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Κυκλάδων και Κρήτης.

Διαπιστώθηκε ότι:

- η εγκατάσταση αιολικών και φωτοβολταϊκών συστημάτων στις προτεινόμενες περιοχές χωροθέτησης μπορεί να καλύψει από 3,5 έως 13 φορές τις υπάρχουσες τοπικές ανάγκες

- είναι εφικτή η χωροθέτηση των ΑΠΕ χωρίς επιπτώσεις κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές

- είναι εφικτή η ενεργειακή αυτονομία των περιοχών σε επίπεδο περιφέρειας

- είναι εφικτή η αποκεντρωμένη παραγωγή και κατανάλωση της ενέργειας, δηλαδή, εκεί που παράγεται η ενέργεια, εκεί να καταναλώνεται

- με δεδομένο ότι υπάρχει δυνατότητα υπερκάλυψης των αναγκών μιας περιφέρειας προκύπτει ότι δεν χρειάζονται μεγάλης κλίμακας Α/Γ και Φ/Β. Είναι ικανοποιητικά επαρκής η χρήση ΑΠΕ σε μικρή κλίμακα και με ήπιους τρόπους. Υπογραμμίζονται:

- Ανάκτηση της ενέργειας ως κοινό αγαθό στα χέρια των πολιτών – Δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα που οδηγεί σε ενεργειακή φτώχεια

- Κοινωνική ιδιοκτησία και διαχείριση από τους ίδιους τους πολίτες, κυρίως δια μέσου ενεργειακών συνεταιρισμών

- Λειτουργία έξω από το χρηματιστήριο ενέργειας και από διακυμάνσεις τιμών

- Δεν κερδοσκοπούμε με την ενέργεια - Καλύπτουμε μόνον τις ανάγκες μας.


Κυριακή 19 Μαρτίου 2023

Στο "ΕΡΤ News" για το νερό σε Ευρώπη και Ελλάδα

Συνέντευξη στο πλαίσιο της εκπομπής "Συμβαίνει στην Ευρώπη" του τηλεοπτικού σταθμού "ΕΡΤ News" (18.3.2023) για το νερό στην Ευρώπη και στην Ελλάδα: ποιότητα και επάρκεια νερού, επιπτώσεις της ιδιωτικοποίησης, καταλληλότερη διαχείριση, εμφιαλωμένα νερά, δωρεάν πόσιμο νερό σε δημόσιες βρύσες και στην εστίαση.

Η εκπομπή είναι διαθέσιμη στο Ertflix μέχρι τις 25.3.2023:

https://www.ertflix.gr/vod/vod.256718-sumbainei-sten-europe-62


Παρασκευή 10 Μαρτίου 2023

Όχι στην κερκόπορτα για την ιδιωτικοποίηση του νερού, που επιχειρείται με το νομοσχέδιο για τη νέα ρυθμιστική αρχή!

Από κοινού δήλωση της Πρωτοβουλίας 62 φορέων και συλλογικοτήτων για τη συνεργατική διαχείριση του νερού της Θεσσαλονίκης από τους πολίτες

10 Μαρτίου 2023

Όχι στην κερκόπορτα για την ιδιωτικοποίηση του νερού, που επιχειρείται με το νομοσχέδιο για τη νέα ρυθμιστική αρχή!

Με αφορμή την κατάθεση στη Βουλή του πολυνομοσχεδίου με τίτλο: «Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων και διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων κ.ά.», οι παρακάτω αναφερόμενοι 62 φορείς και συλλογικότητες, που υπογράψαμε διακήρυξη και συμμετέχουμε στην “Πρωτοβουλία για τη συνεργατική διαχείριση του νερού της Θεσσαλονίκης από τους πολίτες”, δηλώνουμε ότι θα σταθούμε και πάλι μπροστά για να μην ανοίξει η κερκόπορτα για την ιδιωτικοποίηση του νερού, που επιχειρείται με αυτό το νομοσχέδιο για τη νέα ρυθμιστική αρχή.

Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο (η διαβούλευση για το οποίο είχε διάρκεια μόλις 4 ημέρες, συμπεριλαμβανομένου του τριήμερου της αργίας της Καθαράς Δευτέρας) ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για την ιδιωτικοποίηση του νερού, παρά τις αντίθετες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Στο πλαίσιο αυτό, αφαιρείται από το αρμόδιο Υπουργείο η διαχείριση της υπηρεσίας ύδρευσης και αποχέτευσης, η οποία μεταφέρεται στη ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας), η οποία μετονομάζεται σε ΡΑΑΕΥ (Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων).

Με το νομοσχέδιο σχεδιάζεται να δημιουργηθεί «αγορά» για την παροχή των υπηρεσιών ύδρευσης – αποχέτευσης και θεσμοθετείται η Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων, ανοίγοντας δηλαδή την κερκόπορτα για την ιδιωτικοποίηση του νερού.

Για άλλη μία φορά επιχειρείται η παραβίαση των αποφάσεων του ΣτΕ, που από το 2014 μέχρι και σήμερα, εμπόδισαν την ιδιωτικοποίηση του νερού και την πώληση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ αναφέροντας ρητά ότι το νερό είναι δημόσιο αγαθό και ότι δεν μπορεί να είναι στο ΤΑΙΠΕΔ και στο Υπερταμείο.

Το νερό είναι κοινό μας αγαθό (δημόσιο/κοινωνικό) και όχι εμπόρευμα για να κερδοσκοπούν οι εταιρίες.

Η ιδιωτικοποίηση του νερού δεν θα περάσει!

Κινήματα, φορείς, συλλογικότητες που υπογράφουν:

Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2023

Μπορεί η κυκλική οικονομία να δώσει λύση στην επισιτιστική κρίση;

του Κώστα Νικολάου στην Parallaxi, 18.2.2023

Κάθε φορά που εμφανίζονται πανδημίες, πυρκαγιές, καύσωνες, πλημμύρες, παγετοί, ενεργειακές κρίσεις, πόλεμοι, που καταστρέφουν σοδειές και μειώνουν φυσικούς πόρους, εμφανίζεται στο προσκήνιο και το ζήτημα της επισιτιστικής κρίσης.

Δεν είναι όμως όλα αυτά που προκαλούν την επισιτιστική κρίση. Αυτά επιδεινώνουν την προϋπάρχουσα επισιτιστική κρίση, η οποία αποτελεί τη ντροπή κάθε κοινωνίας και οικονομίας.

Το 1/3 των ανθρώπων παγκοσμίως βρίσκεται αντιμέτωπο με επισιτιστική ανασφάλεια διατρέχοντας κίνδυνο λιμοκτονίας. Στην Ελλάδα, πάνω από 12,5% του πληθυσμού είναι σε κατάσταση επισιτιστικής ανασφάλειας (πέμπτοι στην ΕΕ)[1], ενώ πολλοί Ευρωπαίοι πολίτες αδυνατούν να πληρώσουν ένα υγιεινό γεύμα.

Η τροφή είναι ανθρώπινο δικαίωμα[2]. Η εξασφάλιση αυτού του ανθρώπινου δικαιώματος συνεπάγεται την κοινωνική υποχρέωση παροχής τροφής σε όλους.

Η αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης προϋποθέτει έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό από και υπέρ των πολιτών και όχι υπέρ της κερδοσκοπίας. Δύο είναι οι βασικές προτεραιότητες (μεταξύ άλλων):

1) Η προστασία της αγροτικής γης, η οποία μειώνεται διαρκώς ένεκα ενεργειακών, τουριστικών και αστικών έργων κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με ταυτόχρονη προστασία του εδαφικού περιβάλλοντος, των νερών και της βιοποικιλότητας για να είναι εφικτή μια παραγωγή υγιεινών τροφίμων.

Η ρύπανση του εδάφους, των νερών με τη συνεπαγόμενη απώλεια βιοποικιλότητας, καθώς και η ατμοσφαιρική ρύπανση με τη συνεπαγόμενη κλιματική κρίση αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες μείωσης της αγροτικής γης και της παραγωγής υγιεινών τροφίμων.

2) Ο τερματισμός της σπατάλης και της απώλειας τροφίμων, αφού το ένα τρίτο του συνόλου των τροφίμων που παράγονται παγκοσμίως (περίπου 1,3 δισ. τόνοι, αξίας 1 τρισ. δολαρίων) καταλήγει ως απόβλητα ή αλλοιώνεται ένεκα κακών πρακτικών μεταφοράς και συγκομιδής. Στην Ελλάδα, παράγουμε περίπου 150 κιλά απόβλητα τροφίμων ανά κάτοικο κάθε χρόνο, τη στιγμή που πολλοί συμπολίτες μας βρίσκονται σε επισιτιστική ανασφάλεια [3].

Η υλοποίηση αυτών των προτεραιοτήτων μπορεί να επιτευχθεί διαμέσου της κυκλικής οικονομίας και ταυτόχρονα, της τοπικής-περιφερειακής παραγωγής και κατανάλωσης των τροφίμων, με έμφαση στη συνεργατική -από κοινού- διαχείρισή τους με συνεταιριστικά εγχειρήματα παραγωγών και καταναλωτών.

Η στρατηγική «από το χωράφι στο ράφι και από εκεί στο πιάτο», σημαίνει στήριξη σε συνεργατικά τοπικά-περιφερειακά συστήματα παραγωγής και κατανάλωσης, για να είναι αυτά ανθεκτικά και βιώσιμα και να παρέχουν διατροφική επάρκεια χωρίς κερδοσκοπία.

Το υπάρχον γραμμικό μοντέλο της οικονομίας: πρώτες ύλες, παραγωγή προϊόντων, διανομή, κατανάλωση και απόρριψη στο περιβάλλον δεν μπορεί να υπηρετήσει τα παραπάνω.

Αντιθέτως, το μοντέλο της κυκλικής οικονομίας, πέρα από την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων (έως και μηδενικά απόβλητα) με την ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση των πόρων, δεν παρεμβαίνει μόνο στο τελευταίο στάδιο των απορριμμάτων, αλλά και σε όλα τα προηγούμενα στάδια, για αποτελεσματική χρήση των πρώτων υλών και για την επιμήκυνση του χρόνου ζωής του προϊόντος, με τελικό στόχο την αποφυγή της σπατάλης φυσικών πόρων και την προστασία του περιβάλλοντος.

Με την κυκλική οικονομία τερματίζεται η απώλεια αγροτικής γης ένεκα της ρύπανσης του εδάφους, των νερών, της απώλειας βιοποικιλότητας και της κλιματικής κρίσης και σε συνάρθρωση με την προστασία της αγροτικής γης από κερδοσκοπικά έργα, μπορεί να οδηγήσει συνεργατικά σε διατροφική επάρκεια με ταυτόχρονη παραγωγή υγιεινών τροφίμων.

________________________________________________

Το κείμενο είναι από εισαγωγική ομιλία σε ομότιτλη εκδήλωση του InCommOn, Θεσσαλονίκη, 14.2.2023

Σημειώσεις:
[1] Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) και Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας, 2022
[2] Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, Άρθρο 25: «Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στο ίδιο και στην οικογένειά του υγεία και ευημερία, ειδικότερα τροφή….», Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, 10.12.1948.
[3] Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), 2022


Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2023

Η Μεγάλη Αρπαγή

του Κώστα Νικολάου

Πάνω από 700.000 ακίνητα (κυρίως πρώτη κατοικία) δρομολογήθηκε να βγουν σε πλειστηριασμό -ένεκα κόκκινων δανείων- με απόφαση του Αρείου Πάγου (ψήφοι 56 έναντι 9).

Τα δάνεια αυτά τα πούλησαν σε εξευτελιστική τιμή (περίπου 5% της αξίας τους) οι τράπεζες σε funds και στη συνέχεια δημιούργησαν μαζί νέες ΑΕ (servicers), στις οποίες επιτρέπεται πλέον να κάνουν πλειστηριασμούς.

Οι τράπεζες αρνήθηκαν να τα πουλήσουν στους δανειολήπτες σε αυτές τις τιμές διότι θα χαλούσε η ηθική (sic!) του δανεισμού.

Η αρπαγή των ακινήτων αφορά περίπου 2.000.000 ανθρώπους, μέλη αυτών των νοικοκυριών των ακινήτων, σε μια χώρα, που το 36,4% του πληθυσμού ζει σε νοικοκυριό με ληξιπρόθεσμες οφειλές σε ενυπόθηκα δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας.

Πρόκειται για μια τεράστια μεταφορά πλούτου από τα χέρια των πολλών στα χέρια των λίγων της οικονομικής ελίτ.

Μας καταπλήσσει η δικαιοσύνη;

Πάμε πάλι: "Όταν κυρίαρχη είναι η αστική τάξη, τότε το δίκαιό της είναι η θέληση της τάξης της που αναγορεύτηκε σε νόμο" (Marx K., Engels F., "Κομμουνιστικό Μανιφέστο").