Δευτέρα 25 Αυγούστου 2014

Κριτική της πολιτικής οικονομίας του νερού και η συνεργατική εναλλακτική

SAGUAPAC, Santa Cruz de la Sierra, Bolivia.
Ο μεγαλύτερος συνεταιρισμός νερού στον κόσμο
(183.000 μέλη, όσα και τα υδρόμετρα).
Εξυπηρετεί 1,2 εκατ. κατοίκους
με διεθνώς αναγνωρισμένη επιτυχία
του Κώστα Νικολάου

Η προσέγγιση και αναγνώριση του νερού (και γενικότερα, της ύδρευσης και αποχέτευσης) ως κοινού – κοινωνικού αγαθού και ως θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος ή αντίθετα, ως εμπορεύματος ή/και μέσου για τη φορολόγηση των πολιτών καθορίζει και την πολιτική διαχείρισής του: ιδιωτική, δημόσια, κοινωνική, βασισμένη ή όχι στη δημοκρατική συμμετοχή των πολιτών και των εργαζομένων [1].

Τα αποτελέσματα από την ιδιωτική διαχείριση του νερού, όπου αυτή εφαρμόσθηκε παγκόσμια, είναι πλέον γνωστά: υποβάθμιση της ποιότητας του νερού, αύξηση της απώλειας νερού, υποβάθμιση των υποδομών και αύξηση των τιμών [1, 2]. Τα αποτελέσματα από τη δημόσια ή κοινωνική ή τη σύμπραξη δημόσιου-κοινοτικού, που στηρίζεται στη συνεργασία μεταξύ δημόσιων και αυτοδιοικητικών φορέων, συνεταιρισμών, εργατικών σωματείων και άλλων συλλογικοτήτων μιας κοινότητας είναι επίσης γνωστά: επιτυγχάνεται εμπλοκή των πολιτών, ενδυναμώνονται ποιοτικά οι υπηρεσίες ύδρευσης και οι τιμές είναι χαμηλότερες [1, 3].

Οι κύριες πολιτικές διαχείρισης του νερού και γενικότερα, των φορέων ύδρευσης-αποχέτευσης είναι τέσσερις: 1) Ιδιωτική, 2) Κρατική, 3) Αυτοδιοικητική (δημοτική ή περιφερειακή) και 4) Συνεργατική – συνεταιριστική. Υπάρχουν και συνδυασμοί αυτών, που δεν αλλάζουν όμως τη βασική κατηγοριοποίηση.

Στο κείμενο που ακολουθεί, ασκείται μια κριτική της πολιτικής οικονομίας των σημερινών μοντέλων διαχείρισης του νερού και προσεγγίζεται η συνεργατική διαχείριση, ως η εναλλακτική στο πλαίσιο της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας και της άμεσης δημοκρατίας, που βασίζεται κύρια στη δημοκρατική συμμετοχή των πολιτών και παράλληλα, μπορεί να εξασφαλίσει τη συμμετοχή των εργαζομένων και της αυτοδιοίκησης.