Fly Over: Σε μια πόλη με λιγοστό πράσινο επιχειρούν να κόψουν 30.000 δέντρα

του Κώστα Νικολάου στην Parallaxi, 21.4.2024

Η πρώτη μελέτη για τον Flyover προέβλεπε ότι θα υλοτομηθούν 45 στρέμματα του δάσους του Σέιχ Σου. Με την πρώτη τροποποίησή της τα στρέμματα έγιναν 75. Η δεύτερη τροποποίηση της μελέτης τα ανέβασε σε 82 στρέμματα και είναι η ισχύουσα σήμερα, με βάση την οποία δόθηκαν οι διάφορες σχετικές εγκρίσεις και άδειες.

Στις 16.4.2024, στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) κατά την εκδίκαση των προσφυγών αναστολής εργασιών του Flyover, που κατατέθηκαν από τον Σύνδεσμο κατοίκων Οικισμού Κωνσταντινουπολιτών, την Επιτροπή Προστασίας του Σέιχ Σου και τον Σύλλογο Δρομέων Υγείας Θεσσαλονίκης, αποκαλύφθηκε με βάση έγγραφο του Δασαρχείου Θεσσαλονίκης ότι σχεδιάζεται στην πραγματικότητα να υλοτομηθούν 187 στρέμματα δάσους.

Είναι αποκαλυπτική η δήλωση των εκπροσώπων του έργου (κατά τη διαδικασία εκδίκασης στο ΣτΕ) ότι η διαφορά οφείλεται σε λανθασμένους τεχνικούς υπολογισμούς (sic!) της αρχικής μελέτης, προς επιδιόρθωση της οποίας κατατέθηκε ήδη αίτηση τροποποίησης (η τρίτη κατά σειρά για την κοπή δέντρων) της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ).

Προφανώς, τίθεται αυτομάτως το ερώτημα για το πως είναι δυνατόν να συνεχιστούν οι εργασίες του Flyover αφού οι υπάρχουσες εγκρίσεις αφορούν 82 στρ. δάσους και η σχεδιαζόμενη τροποποίηση της ΜΠΕ αφορά υπερδιπλάσια έκταση υλοτόμησης.

Τίθεται όμως ένα ακόμα μεγαλύτερο και τραγικότερο πρόβλημα.

Η υλοτόμηση 187 στεμμάτων δάσους σημαίνει ότι θα κοπούν πάνω από 30.000 δέντρα. Τα δέντρα αυτά δεν θα κοπούν διάσπαρτα μέσα στο δάσος, έτσι ώστε να ισχύει ο ισχυρισμός των εκπροσώπων του έργου ότι πρόκειται για λιγότερο από 1% της έκτασης του δάσους, οπότε η ζημία δεν είναι πολύ μεγάλη.

Πρόκειται για πολύ μεγάλο αριθμό δέντρων που θα κοπούν γραμμικά κατά μήκος της όδευσης του Flyover, και τα οποία βρίσκονται σε άμεση επαφή με την πόλη. Τα δέντρα αυτά συμμετέχουν (προσμετρώνται) στο αστικό πράσινο της πόλης, ακριβώς ένεκα την επαφής τους με την πόλη.

Η πόλη όμως έχει τραγικά ελάχιστο πράσινο: περίπου 2 τ.μ./κάτοικο όταν το βέλτιστο όριο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) είναι 20 τ.μ./κάτοικο και το ελάχιστο αποδεκτό όριο είναι 10 τ.μ./κάτοικο.

Με την επιχειρούμενη κοπή αυτών των δέντρων το πράσινο στην πόλη θα μειωθεί τραγικά, την ώρα που η πόλη έχει ανάγκη από μια άμεση φύτευση εκατοντάδων χιλιάδων δέντρων. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα 30.000 δέντρα που θα κοπούν είναι περίπου όσα και τα δέντρα που έχει ολόκληρος ο Δήμος Θεσσαλονίκης!

Κάθε μέρα που περνάει, με τις τροποποιήσεις που γίνονται στον πρόχειρα σχεδιασμένο Flyover, αναδεικνύεται ότι το έργο αυτό εξελίσσεται σε έναν εφιάλτη για τους κατοίκους της πόλης. Στην αυξανόμενη κυκλοφοριακή συμφόρηση (διεθνώς αποδεδειγμένο), που θα προκαλέσει το έργο τόσο στη φάση κατασκευής όσο και της λειτουργίας του, στην αύξηση μιας αχρείαστης κατανάλωσης καυσίμων (που θα πληρώσουν οι κάτοικοι), στις επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων ένεκα της αύξησης των ατμοσφαιρικών ρύπων [1-3], έρχεται να προστεθεί και η δραματική μείωση του απαράδεκτα λιγοστού πράσινου της Θεσσαλονίκης.

Για περισσότερα:

1. Νικολάου Κ., Flyover: Ταφόπλακα του κυκλοφοριακού και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης της Θεσσαλονίκης, Parallaxi, 3.9.2023

2. Νικολάου Κ., Η αβάσταχτη ελαφρότητα της περιβαλλοντικής αντιμετώπισης του Flyover, Parallaxi, 17.12.2023

3. Νικολάου Κ., Αλλού κατεδαφίζουν Flyovers επειδή απέτυχαν να δώσουν λύση στο κυκλοφοριακό, Parallaxi, 14.4.2024

Αλλού κατεδαφίζουν Flyovers επειδή απέτυχαν να δώσουν λύση στο κυκλοφοριακό

του Κώστα Νικολάου στην Parallaxi, 14.4.2024

Στα μέσα του περασμένου αιώνα άρχισαν να κατασκευάζονται υπερυψωμένες ταχείας κυκλοφορίας λεωφόροι (Flyovers) σε διάφορες πόλεις του κόσμου. 

Η βασική ιδέα της κατασκευής Flyover σε μια πόλη ήταν ότι θα μετριάσει την κυκλοφοριακή συμφόρηση. Σύντομα όμως διαπιστώθηκε ότι τελικά, αντιμετώπισε τα ίδια προβλήματα συμφόρησης που επρόκειτο να λύσει. Η αυξημένη κυκλοφορία ΙΧ οχημάτων –που προκάλεσε η ύπαρξή του- οδήγησε στον κορεσμό του Flyover, καθιστώντας τoν αναποτελεσματικό στη μείωση των καθυστερήσεων. Παρατηρήθηκε ότι κάθε νεόδμητος Flyover επιλύει το ζήτημα της κυκλοφοριακής συμφόρησης σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία για ένα πρώτο έτος και μετά, λόγω της αύξησης του αριθμού των οχημάτων, αντιμετωπίζει και ο Flyover την ίδια συμφόρηση [1].

Μελετήθηκε ο αντίκτυπος ενός Flyover στην καθυστέρηση των οχημάτων, την κατανάλωση καυσίμου και τις εκπομπές ρύπων. Διαπιστώθηκε ότι πρόκειται για μια βραχυπρόθεσμη λύση, καθώς ένας Flyover φθάνει επίσης στο ίδιο επίπεδο συμφόρησης λόγω της αυξημένης κυκλοφορίας IX οχημάτων (που ο ίδιος προκαλεί), προκαλώντας εκ νέου καθυστέρηση των οχημάτων (μποτιλιάρισμα), αύξηση της κατανάλωσης καυσίμων και των εκπομπών ρύπων [1].

Μετά από εκτεταμένες επιτόπιες μελέτες στις πόλεις του κόσμου που είχαν Flyovers, διαπιστώθηκε ότι οι Flyovers δεν είναι σε θέση να λύσουν το ζήτημα της κυκλοφοριακής συμφόρησης, παρά το γεγονός ότι ξοδεύονται τεράστια ποσά χρημάτων για την κατασκευή και τη συντήρησή τους. Κατέληξαν ότι η κατασκευή Flyovers είναι μια προσέγγιση με επίκεντρο τα οχήματα που προσανατολίζεται στη ζήτηση και όχι στις βιώσιμες μεταφορές με μέσα μαζικής μεταφοράς, με μετρό, τραμ, λεωφορεία, ποδηλατόδρομους, πεζόδρομους, που αντιμετωπίζουν επιτυχώς και τα θέματα της ρύπανσης και της κλιματικής κρίσης [2].

Η Βοστώνη της Μασαχουσέτης είχε κυκλοφοριακό πρόβλημα λόγω κυκλοφοριακής συμφόρησης στην πόλη. Ένας υπερυψωμένος αυτοκινητόδρομος κατασκευάστηκε το 1959 και μετέφερε 75.000 οχήματα την ημέρα. Αργότερα στη δεκαετία του 1990, μετέφερε σχεδόν 200.000 οχήματα την ημέρα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα κακό επίπεδο εξυπηρέτησης και κυκλοφοριακή συμφόρηση διάρκειας 10–16 ωρών. Το ποσοστό ατυχημάτων στον επιδεινούμενο υπερυψωμένο αυτοκινητόδρομο ήταν τετραπλάσιο από τον εθνικό μέσο όρο για τις αστικές περιοχές [3].

Στις ΗΠΑ κατέληξαν ότι η κατεδάφιση των Flyovers είναι η καλύτερη εναλλακτική λύση και μάλιστα, η μόνη εναλλακτική λύση που βοηθά στην αντιμετώπιση διαφαινόμενων περιβαλλοντικών προβλημάτων όπως η κλιματική κρίση. Είναι εντυπωσιακό ότι κατέληξαν επίσης στο συμπέρασμα ότι όταν οι Flyovers είναι σε πόλεις, υπάρχουν τεράστια οικονομικά οφέλη από την κατεδάφισή τους! Το Milwaukee ξόδεψε 25 εκατομμύρια δολάρια για να κατεδαφίσει έναν Flyover, ενώ θα κόστιζε 100 εκατομμύρια δολάρια για την ανακαίνισή του. Η απομάκρυνση του Flyover τόνωσε την ανάπτυξη ολόκληρων νέων γειτονιών. Το San Francisco έκανε το ίδιο. Πέτυχαν έτσι, να ξεφύγουν από το πρόβλημα της αυξανόμενης ζήτησης κυκλοφορίας ΙΧ και να περάσουν σε μια κατάσταση μείωσης της ζήτησης αυτής [4].

Προκρίθηκε παντού η λύση της κατεδάφισης των Flyovers, διότι η άλλη λύση που υπήρχε για την αντιμετώπιση της συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης της κυκλοφορίας οχημάτων (που οι ίδιοι οι Flyovers προκαλούσαν), θα ήταν να κατασκευάζονται διαρκώς και άλλοι Flyovers χωρίς τέλος [5].

Μερικά ενδεικτικά -και μόνον- παραδείγματα Flyovers, που κατασκευάστηκαν την περίοδο 1950-1970 και κατεδαφίστηκαν (αναφέρεται και το έτος κατεδάφισης) σε διάφορες πόλεις του κόσμου τα τελευταία 30 χρόνια [1]:

- San Francisco -1, CA (USA): 1991

- San Francisco -2, CA (USA): 1992

- Milwaukee, WI (USA): 1999

- Toronto, Ontario (Canada): 2001

- Niagara Falls, NY (USA): 2017

- Boston, MA (USA): 1995

- Paris (France): 2002

- Seoul (South Korea): 2003

Συμπερασματικά, έχει διαπιστωθεί διεθνώς ότι η κατασκευή Flyover είναι μια αναχρονιστική και αποτυχημένη λύση για το κυκλοφοριακό πρόβλημα μιας πόλης. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, ένας Flyover καταλήγει να επιδεινώνει την κυκλοφοριακή συμφόρηση, που υποτίθεται ότι θα έλυνε.

Όπως σε όλες τις πόλεις του κόσμου, έτσι και στη Θεσσαλονίκη, η εναλλακτική λύση των κυκλοφοριακών και περιβαλλοντικών προβλημάτων βρίσκεται στις βιώσιμες μεταφορές με μέσα μαζικής μεταφοράς, με μετρό, τραμ, λεωφορεία, ποδηλατόδρομους, πεζόδρομους και αστικές αναπλάσεις δραστικής αύξησης του πράσινου.

Πηγές:

1. Bedada L., Advani M., Chandra S., Juremalani J., “Estimating the Impact of Flyover on Vehicle Delay, Fuel Consumption, and Emissions—A Case Study”. In: Recent Advances in Traffic Engineering, Springer, 2020

2. Navlakha S.V., “Understanding the flyover phenomenon”. A report by Parisar Institute, Pune, 2016

3. Massachusetts Department of Transportation (MassDOT)'s Report, 2018

4. Siegel C., “Removing freeways—restoring cities from induced demand to reduced demand”. Report by Preservation Institute, 2016

5. Twarit, B., Kumar, S.N., Kumar, S.A., “A Case Study on Flyover in Urban Context”. In: Sustainable Infrastructure Development. Lecture Notes in Civil Engineering, vol 199, Springer, 2022

Για την προσωρινή αναστολή εργασιών του Flyover στην ΕΡΤ3

Στην εκπομπή "Μέρα με Χρώμα" της ΕΡΤ3 με τους δημοσιογράφους Έλσα Ποιμενίδου και Χάρη Αρβανιτίδη και σε τηλεφωνική σύνδεση με τον Αλέξανδρο Αδαμίδη συζητήσαμε στις 11.4.2024, για την προσωρινή αναστολή εργασιών του Flyover, που επέβαλε το Συμβούλιο της Επικρατείας.

Βιντεοσκοπημένο το απόσπασμα της συζήτησης εδώ:

https://www.ertnews.gr/roi-idiseon/flyover-20240411/?fbclid=IwAR2berPaw6KZ1mYyT8qeGZnIZaeXRKEILEp2TlQwXPZvkdn59yL1DMBVQ_g_aem_AZrtujNUW2okQs-4U6TLN55Bq2t_VoghPlWEP9Z4TgXYerBis4fnTUfjIYVwHd8v9tQI0n5_xIeQgr1hD7k4SXLN

Συνέντευξη για το Flyover στο δελτίο ειδήσεων του τηλεοπτικού σταθμού Kontra Channel

Συνέντευξη για το Flyover στο δελτίο ειδήσεων του τηλεοπτικού σταθμού Kontra Channel με τον δημοσιογράφο Πάνο Χαρίτο στις 9.4.2024

Το βιντεοσκοπημένο αρχείο (από 1:22:22 έως 1:37:10) εδώ:

https://www.youtube.com/watch?v=vReFg8z14gQ

Συνέντευξη τύπου του Συντονισμού 52 φορέων κατά του Flyover

Ο Συντονισμός 52 φορέων κατά του Flyover παρουσίασε στις 10.4.2024 σε συνέντευξη τύπου τις νεώτερες εξελίξεις του αγώνα κατά του Flyover, ενόψει της πρόσφατης προσωρινής διαταγής του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), με την οποία αναστέλλονται οι εργασίες του Flyover μέχρι την κατάθεση φακέλου από το Δημόσιο. Σημειωτέον ότι, οι δύο αιτήσεις ακύρωσης του έργου έχουν προσδιορισθεί να συζητηθούν στο ΣτΕ στις 17.4.2024. Παρουσιάστηκαν οι λόγοι ακύρωσης καθώς και η τεκμηρίωση του γεγονότος ότι δεν είναι έργο υπέρ του δημοσίου συμφέροντος.

Ημερίδα για το δάσος του Σέιχ Σου και το Flyover

"Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την κατασκευή και λειτουργία του Flyover", ήταν το θέμα εισήγησης στην πολύ μαζική διαδικτυακή ημερίδα με τίτλο: «Κλικ, προστάτευσε τη σχέση σου με το δάσος!: Η περίπτωση του Σέιχ Σου!», που διοργάνωσαν στις 27.2.2024, το Περιφερειακό Δίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κ. Μακεδονίας "Κλικ, προστάτευσέ το!" σε συνεργασία με τα ΚΕΠΕΑ Θέρμης και KEΠΕΑ Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου.

Το αρχείο της παρουσίασης εδώ:

https://www.researchgate.net/publication/378498014_Periballontikes_epiptoseis_apo_ten_kataskeue_kai_leitourgia_tou_Flyover?fbclid=IwAR1ohCvFJIvJz_jeWxRbHePeZeuCTZXNLnf9CeTSvOYURuZ80Df377P3WgA

Εκδήλωση για το Flyover, Τούμπα, 21.2.2024

Σε μια ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου Τούμπας πραγματοποιήθηκε χθες, 21.2.2024, η εκδήλωση με γενικό θέμα: "Flyover: πώς θα σταματήσουμε τον κυκλοφοριακό εφιάλτη - Οι καταστροφικές επιπτώσεις του έργου στο βιοτικό επίπεδο και το περιβάλλον. Oι εναλλακτικές προτάσεις".

Εισηγήθηκαν:

- Χρίστος Ταξιλτάρης, ομότιμος καθηγητής συγκοινωνιακών έργων ΑΠΘ

- Κώστας Νικολάου, διδάκτωρ περιβαλλοντολόγος, τ. επισκέπτης καθηγητής ΑΠΘ

- Χριστίνα Μακνέα, χημικός μηχανικός, αρχιτέκτονας τοπίου, μέλος κεντρικής αντιπροσωπείας ΤΕΕ

- Αλέξης Αδαμίδης, νομικός σύμβουλος συνοικισμού Κωνσταντινοπολιτών.

Συντόνισε: η Ρένα Μεζιλτσόγλου.

Διοργάνωσαν:

Η Πρωτοβουλία κατοίκων Μαλακοπής, ο Σύνδεσμος Κωνσταντινουπολιτών, η Πρωτοβουλία κατοίκων Κρυονερίου, ο Σύλλογος Δρομέων Υγείας Θεσσαλονίκης, η Επιτροπή Προστασίας Σέιχ Σου και η Πρωτοβουλία κατοίκων Πυλαίας.

Βιντεοσκοπημένη η εκδήλωση εδώ: 

https://thepressproject.gr/metadosi-tis-ekdilosis-flyover-pos-tha-stamatisoume-ton-kykloforiako-efialti-oi-katastrofikes-epiptoseis-tou-ergou-sto-viotiko-epipedo-kai-to-perivallon-oi-enallaktikes-protaseis/?fbclid=IwAR2d2L8xnEqcv3Xod5cMEIfybXlgjECn38wI0Rj5DxcqR73BK5a6AdBnMN0

Στο Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης για το Flyover

Ομιλία στο Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης, στην ειδική συνεδρίαση με μοναδικό θέμα την υπερυψωμένη περιφερειακή οδό - Flyover, που έγινε στις 20.2.2024.

Το βιντεοσκοπημένο αρχείο εδώ:

https://www.facebook.com/100007627714099/videos/2855301551290347

Στο "The Press Project" για τις επιπτώσεις του Fly Over στη Θεσσαλονίκη και τις εναλλακτικές λύσεις

Στον ραδιοφωνικό σταθμό "The Press Project", στην εκπομπή "Φάρμα των Ζώων", συζητήσαμε σήμερα (14.2.2024) με τους δημοσιογράφους Θάνο Καμήλαλη και Νεκταρία Ψαράκη για τις επιπτώσεις του Fly Over στη Θεσσαλονίκη και τις εναλλακτικές λύσεις.

Το βιντεοσκοπημένο αρχείο εδώ:

https://www.youtube.com/watch?v=HGIEXu6ppFc

Επιπτώσεις στην κυκλοφορία, την ατμόσφαιρα και την υγεία από την επιχειρούμενη υπερυψωμένη περιφερειακή οδό - Flyover στη Θεσσαλονίκη

του Κώστα Νικολάου στο The Press Project, 12.2.2024

1. Η γενική κατάσταση της κυκλοφορίας και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη Θεσσαλονίκη πριν την έναρξη εργασιών του Flyover

Οι περισσότερες μετακινήσεις των κατοίκων της Θεσσαλονίκης γίνονταν μέχρι περίπου το 1990 με το μοναδικό μέσο μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ), που διαθέτει μέχρι και σήμερα η πόλη, δηλαδή, τα λεωφορεία του ΟΑΣΘ. Αυτό ανατράπηκε τη δεκαετία 1990-2000 και από τότε οι περισσότερες μετακινήσεις γίνονται με ΙΧ, με την αναλογία αυτή να χειροτερεύει συνεχώς σε βάρος των ΜΜΜ μέχρι και σήμερα [1].

Κινήματα πολιτών και Δημοτικές αρχές

"Κινήματα πολιτών και Δημοτικές αρχές" ήταν το θέμα εισήγησης σε μαζική εκδήλωση με γενικό θέμα "Αυτοδιοίκηση και πολίτες", που διοργανώθηκε στο Μουζάκι, 19.1.2024

Το αρχείο της παρουσίασης εδώ:

https://www.researchgate.net/publication/377487442_Kinemata_politon_kai_demotikes_arches?fbclid=IwAR2lBe8mKwGpuBZaIBiaqzKvblLH-sZGwMCIFc5UtJSP7N0oAFvpLXhfFZA