του Κώστα Νικολάου
1. Η Κομμούνα του Παρισιού
Τον Μάιο του 1871, ενώ τα στρατεύματα των Βερσαλλιών βρίσκονταν στις πύλες του Παρισιού, η Κομμούνα του Παρισιού (η «έφοδος στον ουρανό» - από επιστολή του Marx στον Kugelmann) οργάνωσε δωρεάν εκστρατεία εμβολιασμού κατά της ευλογιάς.
(Εικόνα 1. Αφίσα-ανακοίνωση της Κομμούνας στο 14ο διαμέρισμα του Παρισιού για τον εμβολιασμό, 10 Μαΐου 1871).
2. Η Οκτωβριανή Επανάσταση
Η Λαϊκή Επιτροπή Δημόσιας Υγείας ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 1918 και ο έλεγχος των μολυσματικών ασθενειών έγινε μία από τις κύριες προτεραιότητές της. Το 1918 εκδόθηκε διάταγμα "Για τα μέτρα καταπολέμησης των επιδημιών". Οι επιδημίες θεωρήθηκαν από τους Μπολσεβίκους ως μια από τις κύριες απειλές. Τον επόμενο χρόνο ο Lenin εξέδωσε το διάταγμα "Για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό κατά της ευλογιάς". Αυτό ήταν η αρχή του υποχρεωτικού εμβολιασμού και της θεραπείας των λοιμωδών ασθενών. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, ένα δίκτυο υγιεινής ιδρύθηκε σε διάφορα επίπεδα καλύπτοντας ολόκληρη τη χώρα κατά της πανώλης, χολέρας, ευλογιάς, ελονοσίας κλπ.
(Εικόνα 2. Σοβιετική αφίσα ενθάρρυνσης των πολιτών για εμβολιασμό κατά της χολέρας).
3. Το Λαϊκό Μέτωπο στον Ισπανικό Εμφύλιο
Μήνες μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου, στις 4 Νοεμβρίου 1936, η κυβέρνηση του δημοκρατικού Λαϊκού Μετώπου (σοσιαλιστές, κομμουνιστές και αναρχικοί) -που είχε κερδίσει τις εκλογές το 1936- δημιούργησε μεσούντος του εμφυλίου και για πρώτη φορά στην ιστορία της Ισπανίας, ένα νέο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας. Η αναρχική Federica Montseny τέθηκε επικεφαλής. Εφαρμόσθηκε σχέδιο που περιελάμβανε διατάξεις και εκστρατείες για την πρόληψη των επιδημιών. Ο εμβολιασμός κατά της ευλογιάς ήταν υποχρεωτικός. Αυτή η πολιτική αντανακλούσε μια ιδεολογία κοινωνικής προστασίας που δεν είχε προηγούμενο στην ιστορία της Ισπανίας.
(Εικόνα 3. Αφίσα των Δημοκρατικών στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο 1936-39: «Αμυνθείτε από τον αόρατο εχθρό - Εμβολιαστείτε!»).
_________________________________
Πηγές:
1. Les Amies et Amis de la Commune de Paris 1871, commune1871.org
2. Izmailova E.S., “The system of epidemic control in the USSR: short essay on its history”. In: Waast Roland (ed.), Moulin A.M. (ed.). Les sciences hors d'Occident au 20ème siècle, Colloquium, ORSTOM, Paris, 1996
3. Josep L. Barona and Enrique Perdiguero-Gil, “Health and the war. Changing schemes and health conditions during the Spanish civil war”, Dynamis, vol.28, Granada, 2008