Τρίτη 5 Δεκεμβρίου 2017

Το νερό στα χέρια των πολιτών: η σιωπηλή επανάσταση

Συνέντευξη του Κώστα Νικολάου στην Ιωάννα Σωτήρχου, Εφημερίδα των Συντακτών, 4.12.2017
Οταν εδώ μιλάμε για ιδιωτικοποιήσεις φυσικών πόρων, σε κάποια άλλα μέρη οι πολίτες μέσω συνεταιρισμών έχουν κατορθώσει να τους διαχειρίζονται συλλογικά.
Η «δημοκρατία του νερού» εκτείνεται σε χιλιάδες παραδείγματα συνεταιρισμών νερού σε όλον τον κόσμο: ΗΠΑ, Καναδάς, Λατινική Αμερική -Χιλή, Κολομβία, Βραζιλία, Αργεντινή, Μεξικό, Βολιβία- και Ευρώπη -Φινλανδία, Δανία, Αυστρία κ.α.
Ομως αυτά τα παραδείγματα δεν απασχολούν τον δημόσιο λόγο που μονοπωλείται από άλλες επιταγές.
«Παρά τον σημαντικό αριθμό επιτυχημένων συνεταιρισμών νερού σε παγκόσμιο επίπεδο, οι διεθνείς πολιτικές συζητήσεις τούς έχουν παρακάμψει σε μεγάλο βαθμό. Γιατί άραγε;» αναρωτιέται ο συνομιλητής μας αφήνοντας το ερώτημα να αιωρείται για να μας βάζει σε σκέψεις.
Για αυτή τη «σιωπηλή επανάσταση», όπως τη χαρακτηρίζει, μιλήσαμε με τον καθηγητή Κώστα Νικολάου, συνιδρυτή του Λαϊκού Πανεπιστημίου Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας και μέλος αρκετών κοινωνικών συνεταιρισμών, με αφορμή το καινούργιο του βιβλίο «Το Νερό ως Κοινό Αγαθό, πέρα από τις Εταιρίες και το Κράτος», Εκδόσεις Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας «UnivSSE Coop».
Στην κουβέντα μας, πέρα από το παγκόσμιο κίνημα, θίξαμε το όραμα για τη δημοκρατία του νερού αλλά και την κατάσταση στην Ελλάδα. 


• Το θεμελιώδες ερώτημα: Είναι το νερό κοινό αγαθό ή εμπόρευμα;
Χωρίς νερό δεν υπάρχει ζωή στον πλανήτη. Αυτή η διαπίστωση οδηγεί αναπόφευκτα σε μία ακόμη: όποιος ελέγχει το νερό, ελέγχει τη ζωή, ελέγχει τα πάντα.
Το νερό αντιμετωπίζεται ως κοινό αγαθό ανά τους αιώνες, από τα αρχαία χρόνια, σε όλους τους πολιτισμούς του κόσμου, και μέχρι σήμερα, σε αρκετά μέρη του πλανήτη.
Το πρώτο βήμα για την ιδιωτικοποίηση του νερού έγινε ιστορικά και σε όλο τον κόσμο όταν η ιδιοκτησία και η διαχείρισή του πέρασε σε κάποια συγκεντρωτική δομή: είτε κεντρικό κράτος είτε τοπικές και περιφερειακές αρχές.
Αυτό σηματοδότησε τη χρησιμοποίησή του για άδικη έμμεση φορολόγηση από τις συγκεντρωτικές δομές ή το άνοιγμα του δρόμου για την ιδιωτικοποίησή του και την αποκόμιση κερδών από εταιρείες.
• Στο βιβλίο σας αναφέρεστε στο δίπολο «ιδιωτική/κρατική ή αυτοδιοικητική διαχείριση». Ποια είναι η απάντηση απέναντι σε αυτό το δίπολο; Είναι, πέρα από εφικτή, αποτελεσματική η διαχείριση του νερού από τους πολίτες;
Ολες ανεξαιρέτως οι ιδιωτικές εταιρείες νερού, παγκοσμίως, λειτουργούν με στόχο τη μέγιστη δυνατή αποκόμιση κερδών. Δεν υπάρχει ούτε ένα παράδειγμα που να μη συμβαίνει αυτό.
Από την άλλη μεριά, στην Ελλάδα, είτε η διαχείριση του νερού ανήκει στο κράτος είτε στους δήμους, οι πολίτες πληρώνουν παραπάνω χρήματα απ’ ό,τι είναι το κόστος μεταφοράς νερού, συντήρησης υποδομών κ.λπ.
Αυτό το επιπλέον κόστος, που πληρώνουν οι πολίτες, είναι έμμεσος φόρος, δηλαδή ο πιο άδικος φόρος.
Οι συνεταιρισμοί νερού δεν είναι ένα μεμονωμένο τοπικό φαινόμενο. Είναι χιλιάδες και ευδοκιμούν σε χώρες με διάφορες περιβαλλοντικές και κοινωνικο-πολιτικο-οικονομικές συνθήκες, γεγονός που δείχνει την προσαρμοστικότητά τους.
Οι συνεταιρισμοί νερού έχουν την υψηλότερη βαθμολογία για την ικανοποίηση των πολιτών και τις λειτουργικές επιδόσεις τους σε παγκόσμιο επίπεδο, σε σύγκριση με την ιδιωτική και την κρατική διαχείριση.
• Ποια είναι η εμπειρία σας από το κίνημα νερού στη Θεσσαλονίκη;
Ολες οι υπάρχουσες εμπειρίες από όλο τον κόσμο, και από την Ελλάδα, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ανάθεση της διαχείρισης του νερού σε λίγα χέρια ιδιωτικά ή κρατικά καταλήγει τελικά σε ρύπανση, υποβάθμιση, στέρηση και αυξημένα τιμολόγια νερού. Κάθε είδους αυταπάτη ανάθεσης έχει πλέον τελειώσει.
• Πώς θα περιγράφατε τη «δημοκρατία του νερού» και ποιος είναι ο ρόλος των συνεταιρισμών κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας και άμεσης δημοκρατίας;
Η πιο συμβατή υπάρχουσα δομή για την υλοποίηση της κοινωνικής-κοινοτικής διαχείρισης του νερού, για την άμεση συμμετοχή των πολιτών, για τη δημοκρατία του νερού και για την επανάκτησή του ως κοινού αγαθού με σεβασμό στον φυσικό νόμο του κύκλου του νερού, είναι οι μη κερδοσκοπικοί συνεταιρισμοί.
Η συνεργατική διαχείριση του νερού από τους πολίτες δεν αποκλείει τη διακριτή συμμετοχή των εργαζομένων στην ύδρευση-αποχέτευση ή/και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αλλά σε κάθε περίπτωση και όποια μορφή κι αν έχει μια συνεργασία κοινωνικών φορέων, η βάση της δημοκρατίας του νερού και της κοινωνικής διαχείρισης είναι οι συνεταιρισμοί νερού των ίδιων των πολιτών της κοινότητας, οι οποίοι τελικά θα αποφασίζουν.
Αν υπάρχει μια εγγύηση για να μην παραβιάζεται ο φυσικός νόμος του κύκλου του νερού και να μη γίνει ποτέ ιδιωτικοποίησή του, αυτό μπορεί να διασφαλιστεί μόνον με τη συνεργατική διαχείριση του νερού από τους ίδιους τους πολίτες, διότι εκεί μπορεί να γίνει συνείδηση και πράξη ότι είμαστε μέρος της φύσης και όχι κατακτητές της· εκεί μπορεί να αναπτυχθεί μια νέα κοινωνική συνείδηση για τη συλλογική διαχείριση των κοινών αγαθών και για το κοινό καλό.
Εκεί μπορεί να αναπτυχθεί μια νέα ηθική που βάζει τον άνθρωπο πάνω από τα κέρδη, που η συσσώρευση χρήματος δεν είναι αυτοσκοπός.
Εκεί μπορεί να αναπτυχθεί η σύνδεση της ηθικής με την πολιτική, γιατί αυτή η σύνδεση είναι η προϋπόθεση για την έλευση ενός καλύτερου κόσμου.
Αρνούμενοι αυτό, σημαίνει ότι αγνοούμε την ιστορία της ανθρωπότητας.

1 σχόλιο:

  1. Το άρθρο
    "Το νερό στα χέρια των πολιτών: η σιωπηλή επανάσταση"
    δημοσιεύθηκε επίσης στους παρακάτω ιστότοπους:

    1) https://www.efsyn.gr
    2) http://www.enallaktikos.gr
    3) http://www.inewsgr.com
    4) http://newsone.gr

    ΑπάντησηΔιαγραφή