Για την προστασία του περιβάλλοντος στο Δήμο Θεσσαλονίκης

του Κώστα Νικολάου *

Το κείμενο αυτό επιχειρεί να συμβάλλει στο δημόσιο διάλογο για τη διαμόρφωση μιας ιεραρχημένης περιβαλλοντικής πολιτικής και ενός προγράμματος προστασίας του περιβάλλοντος στο Δήμο Θεσσαλονίκης (ΔΘ).

   Η προτεινόμενη περιβαλλοντική πολιτική και οι περιβαλλοντικές δράσεις για το Δήμο Θεσσαλονίκης συνδέονται αναπόφευκτα με όσα έχουν ήδη προταθεί για τη Μητροπολιτική Περιοχή Θεσσαλονίκης (ΜΠΘ), της οποίας τα γεωγραφικά όρια (σύμφωνα με πρόσφατες και εμπεριστατωμένες επιστημονικές έρευνες και μελέτες) είναι οπωσδήποτε ολόκληροι οι Νομοί Θεσσαλονίκης – Χαλκιδικής – Κιλκίς, ως κύριος κορμός και τουλάχιστον οι όμοροι δήμοι των Νομών Πέλλας, Ημαθίας, Πιερίας και ενδεχομένως των Σερρών, αν όχι ολόκληροι αυτοί οι νομοί (βλ. σχετικά κείμενα για τη ΜΠΘ στο ιστολόγιο ‘Διαλεκτικά’ και στον ‘Αγγελιοφόρο της Κυριακής’ στις 7.3.2010).

   Γίνεται αυτή η αναφορά στη συγκεκριμένη ΜΠΘ, διότι αποτελεί οικονομικά – κοινωνικά – περιβαλλοντικά ένα ολοκληρωμένο και συναρθρωμένο σύνολο (ανεξάρτητα από τη σημερινή και μελλοντική τεχνητή διοικητική διαίρεση), οπότε με τη διατύπωση μιας περιβαλλοντικής πολιτικής στη ΜΠΘ μπορεί να εξαχθεί η περιβαλλοντική πολιτική στις υποκείμενες περιοχές: στα όρια του Νομού, του πολεοδομικού συγκροτήματος, του Δήμου Θεσσαλονίκης κλπ. Άλλωστε, οι πολιτικές στις υποκείμενες περιοχές δεν μπορεί να είναι ούτε ανεξάρτητες ούτε ασύνδετες με την πολιτική στη ΜΠΘ.

Πλαίσιο ανάπτυξης της περιβαλλοντικής πολιτικής

   Το βασικό πλαίσιο ανάπτυξης της προτεινόμενης περιβαλλοντικής πολιτικής για το Δήμο Θεσσαλονίκης (ΔΘ) προσδιορίζεται από την επιδίωξη μιας οικονομικής ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης με κοινωνική δικαιοσύνη (και όχι απλά κοινωνική συνοχή) και ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος, δηλαδή, της διεθνώς ονομαζόμενης πράσινης ανάπτυξης.

   Βασικά θεσμικά εργαλεία και θεμελιώδη τεκμηρίωση παρέχουν: ο νόμος για την προστασία του περιβάλλοντος, το ισχύον Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης καθώς και η μελέτη επικαιροποίησής του συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσμάτων του σχετικού δημόσιου διαλόγου, οι κατευθύνσεις της Ελληνικής Στρατηγικής για την Αειφόρο Ανάπτυξη, το Στρατηγικό Σχέδιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης, οι αποφάσεις των διασκέψεων του ΟΗΕ, οι σχετικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα κείμενα και τα αποτελέσματα του δημόσιου διαλόγου για την Πράσινη Ανάπτυξη, οι περιβαλλοντικές έρευνες και μελέτες που αφορούν σε θέματα της Θεσσαλονίκης.

   Η περιβαλλοντική πολιτική στηρίζεται στο πέρασμα των ευαισθητοποιημένων και περιβαλλοντικά εκπαιδευμένων πολιτών στο προσκήνιο της κοινωνίας, ως τη μοναδική ελπίδα για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα, αφού είναι πλέον φανερό ότι χωρίς την ενεργό συμμετοχή των πολιτών δεν μπορούν να εφαρμοστούν αποτελεσματικά τα όποια θετικά μέτρα αποφασίζονται από τις κυβερνήσεις.

Στόχοι της περιβαλλοντικής πολιτικής

   Γενικός στόχος είναι η προστασία και αναβάθμιση του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος της Θεσσαλονίκης.

   Ειδικοί στόχοι είναι: η βελτίωση της ποιότητας ζωής για όλους τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης, ο περιορισμός της ρύπανσης από κάθε πηγή για να εξασφαλισθεί η επιθυμητή ποιότητα των φυσικών αποδεκτών, η οικολογική ανασυγκρότηση της Θεσσαλονίκης και προστασία όλων των στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος, η προστασία του τοπίου, των ακτών και των ειδικών περιοχών φυσικού κάλλους, η προστασία της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, η βελτίωση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής με ανακατανομή λειτουργιών και δραστηριοτήτων, ενίσχυση του συστήματος μαζικών μεταφορών, απομάκρυνση οχληρών εγκαταστάσεων και λειτουργιών από τις περιοχές κατοικίας, η αναβάθμιση ιδιαίτερα υποβαθμισμένων περιοχών, η οικονομική ανασυγκρότηση της Θεσσαλονίκης με αναπτυξιακά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια

Βασική επιλογή της περιβαλλοντικής πολιτικής και υλοποίησή της

   Βασική επιλογή της περιβαλλοντικής πολιτικής είναι η πρόληψη και όχι απλά η καταστολή της ρύπανσης του περιβάλλοντος.

   Η επιλογή αυτή πραγματοποιείται με τον περιβαλλοντικό σχεδιασμό, την αναδιάταξη χρήσεων γης, τις πολεοδομικές ρυθμίσεις, την επιβολή μέτρων προστασίας, την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο μιας περιβαλλοντικής πολιτικής και παρέχει το περιβαλλοντικό κριτήριο για την υλοποίηση τόσο των διαφόρων σχεδίων, προγραμμάτων και πολιτικών (στρατηγική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων) όσο και των έργων και δραστηριοτήτων (προμελέτη και μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων).

   Η συνεχής παρακολούθηση της ποιότητας του περιβάλλοντος καθώς και των περιβαλλοντικών δεικτών, κατέχουν κεντρική θέση στην ανάπτυξη της περιβαλλοντικής πολιτικής και στην εκπλήρωση του στόχου της.

   Ο έλεγχος της αποτελεσματικότητας των μέτρων σε συνδυασμό με τις προαναφερόμενες δράσεις, εξασφαλίζουν την υλοποίηση του στόχου για ένα αναβαθμισμένο και προστατευόμενο περιβάλλον.

Βασικός άξονας υλοποίησης της περιβαλλοντικής πολιτικής και των στόχων του προγράμματος είναι η επιδίωξη με κάθε τρόπο της συνεργασίας του Δήμου Θεσσαλονίκης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (όπως η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση Θεσσαλονίκης, οι Δήμοι της Μητροπολιτικής Περιοχής Θεσσαλονίκης) για την υλοποίηση του υπάρχοντος σχεδιασμού καθώς και για την επικαιροποίησή του, όπου είναι απαραίτητο.

Θεμελιώδη κριτήρια για την ανάδειξη των προτεραιοτήτων

• οξύτητα των αντίστοιχων περιβαλλοντικών προβλημάτων

• ευρύτερη κοινωνική αναγνώριση της σοβαρότητάς τους και αναμενόμενη συναίνεση

• ύπαρξη των ελαχίστων αναγκαίων προϋποθέσεων επέμβασης

• επιπτώσεις των περιβαλλοντικών προβλημάτων στην αναπτυξιακή διαδικασία της Θεσσαλονίκης

• αναζήτηση και εφαρμογή ολοκληρωμένων μεθόδων πρόληψης και ελέγχου της ρύπανσης

Προτεραιότητες

1. Αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και του θορύβου

2. Αναβάθμιση και αύξηση του αστικού πράσινου στο πολεοδομικό συγκρότημα

3. Μείωση και ορθολογική διαχείριση των αστικών απορριμμάτων

4. Αντιμετώπιση της ρύπανσης του Θερμαϊκού Κόλπου

5. Προστασία και αναβάθμιση του περιαστικού δάσους

6. Προώθηση και υποστήριξη του ελέγχου των πηγών ρύπανσης

7. Προώθηση της ενεργού συμμετοχής των πολιτών με την περιβαλλοντική πληροφόρηση, ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση

ΔΡΑΣΕΙΣ

1. Για την προστασία της ατμόσφαιρας και την αντιμετώπιση του θορύβου

Η Θεσσαλονίκη παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης (πχ τα επίπεδα των αιωρουμένων σωματιδίων υπερβαίνουν κατά πολύ τα όρια ποιότητας της ατμόσφαιρας).

Τα οχήματα αποτελούν μια πηγή ρύπανσης, που ο ρόλος της αυξάνεται συνεχώς και δυναμικά. Κάθε χρόνο, χρησιμοποιούνται για τις μετακινήσεις όλο και περισσότερο τα ΙΧ και όλο και λιγότερο τα μέσα μαζικής μεταφοράς, με αναπόφευκτες δυσμενείς επιπτώσεις στην κυκλοφορία και στη ρύπανση.

Στην τελευταία εικοσαετία, η ανανέωση του στόλου τόσο των ΙΧ αυτοκινήτων με καινούργια καταλυτικής τεχνολογίας, όσο και των λεωφορείων και των ΤΑΧΙ, καθώς και η βελτίωση της ποιότητας των καυσίμων οδήγησαν σε πολύ σημαντική πτώση ορισμένων ατμοσφαιρικών ρύπων. Αυτό όμως δεν συμβαίνει για όλους τους ρύπους, πράγμα που δείχνει ότι οι τεχνολογικοί νεωτερισμοί δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν όλα τα προβλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Στις περισσότερες ελληνικές πόλεις τα αιωρούμενα σωματίδια είναι πάνω από τα επιτρεπτά όρια.

Πρώτη προτεραιότητα της περιβαλλοντικής πολιτικής αποτελεί η αντιμετώπιση της αστικής ρύπανσης (κυρίως ατμοσφαιρική ρύπανση και θόρυβος), η οποία συνδέεται ιδιαίτερα με το κυκλοφοριακό ζήτημα αλλά και με τη βιομηχανία και την κεντρική θέρμανση.

Ο θόρυβος έχει ιδιαίτερη σημασία σε μια αστική περιοχή όπως αυτή του Δήμου Θεσσαλονίκης. Οι λόγοι είναι προφανείς: πυκνή δόμηση, παλιά κτίρια χωρίς ηχομόνωση, μεγάλη κυκλοφορία οχημάτων, έλλειψη πρασίνου, θορυβώδεις χρήσεις σε περιοχές κατοικίας.

Ο κυκλοφοριακός θόρυβος θεωρείται το πιο σημαντικό είδος θορύβου από την άποψη των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η σημασία του έγκειται στο γεγονός ότι παρουσιάζει συνέχεια τόσο κατά τη διάρκεια της ημέρας όσο και της νύχτας. Καθορίζεται από το επίπεδο του κυκλοφοριακού φόρτου, τη σύνθεση της κυκλοφορίας (και ιδίως από την ύπαρξη βαρέων οχημάτων και μοτοσικλετών), τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του δρόμου (κλίση, πλάτος δρόμου σε σχέση με την ύπαρξη υψηλών κτιρίων), την ποιότητα του οδοστρώματος, την ταχύτητα των οχημάτων και την οδική συμπεριφορά των οδηγών.

Τα μέτρα, τα έργα και τα προγράμματα κινούνται σε 2 βασικούς άξονες : 1) την άμεση αντιμετώπιση της σημερινής κατάστασης και 2) την πρόληψη των προβλημάτων, που αναπόφευκτα θα προκύψουν από τη συνεχή και δραματική αύξηση του στόλου των οχημάτων.

Με βάση το γεγονός ότι συνολικά η κυκλοφορία οχημάτων (τα πετρελαιοκίνητα και βενζινοκίνητα οχήματα και η επαναιώρηση της σκόνης δρόμου) έχει το σημαντικότερο ποσοστό συμμετοχής στις συγκεντρώσεις των ατμοσφαιρικών ρύπων στη Θεσσαλονίκη και ότι επόμενες σημαντικές πηγές είναι οι βιομηχανίες και η θέρμανση, διαμορφώθηκαν οι παρακάτω άξονες προτεραιότητας και δράσεις ανά άξονα προτεραιότητας του σχεδιασμού μιας ιεραρχημένης περιβαλλοντικής πολιτικής για την αναβάθμιση της ποιότητας της ατμόσφαιρας της Θεσσαλονίκης.

Δράσεις 1ου άξονα προτεραιότητας ‘‘Κυκλοφορία οχημάτων’’

Βασική αρχή : Διευκόλυνση της κυκλοφορίας των ανθρώπων και όχι των οχημάτων.

1.1 Επικαιροποίηση της Γενικής Κυκλοφοριακής Μελέτης για τη Θεσσαλονίκη και προώθηση της εφαρμογής των έργων και παρεμβάσεών της

1.2 Καθιέρωση συνεχούς και κλιμακωτού ωραρίου

1.3 Απομάκρυνση σκόνης από τους δρόμους της πόλης

1.4 Έλεγχος καυσαερίων οχημάτων στο δρόμο και τηλεμέτρηση των εκπομπών οχημάτων

1.5 Ωράριο φορτοεκφορτώσεων εκτός ωρών κυκλοφοριακής αιχμής

1.6 Προτεραιότητα ΜΜΜ: Πλήρες δίκτυο λεωφορειολωρίδων - Προτεραιότητα στις διασταυρώσεις - Τηλεματική - Σιδηροδρομικές συνδέσεις και προαστιακός σιδηρόδρομος – Θαλάσσια αστική και υπεραστική συγκοινωνία

1.7 Εφαρμογή ενιαίου σχεδίου στάθμευσης στο Δήμο Θεσσαλονίκης με έμφαση στη δημιουργία χώρων στάθμευσης περιφερειακά του κέντρου της πόλης . Κατασκευή υπόγειων χώρων στάθμευσης – Συστηματική αστυνόμευση παράνομης στάθμευσης

1.8 Αστικά λεωφορεία με φυσικό αέριο

1.9 Υβριδικά δημόσια οχήματα και Taxi

1.10 Αναβάθμιση και αύξηση του αστικού πράσινου και των ανοικτών χώρων

1.11 Κατασκευή δικτύου ποδηλατοδρόμων και πεζοδρόμων

1.12 Εφαρμογή προγραμμάτων πληροφόρησης των πολιτών και των οδηγών με χρήση τηλεματικής τεχνολογίας αξιοποιώντας υπάρχοντα πιλοτικά ευρωπαϊκά προγράμματα

1.13 Προώθηση πράσινης οδήγησης

Δράσεις 2ου άξονα προτεραιότητας ‘‘Σταθερές πηγές ρύπανσης’’

2.1 Άμεση εφαρμογή της ορθολογικής χρήσης και εξοικονόμησης ενέργειας παντού

2.2 Προώθηση κατά προτεραιότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

2.3 Χρήση της Βέλτιστης Διαθέσιμης Τεχνολογίας και χρήση καυσίμων με χαμηλές εκπομπές

2.4 Έλεγχος τήρησης διαδικασίας Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων - Αξιολόγηση ΜΠΕ και συστηματικός έλεγχος τήρησης των περιβαλλοντικών όρων

2.5 Έλεγχος ρύθμισης – συντήρησης καυστήρων κεντρικής θέρμανσης

2.6 Προώθηση της χρήσης φυσικού αερίου για θέρμανση

Ειδικό πρόγραμμα μείωσης θορύβου

1. Μείωση θορύβου δικύκλων διαμέσου του Τεχνικού Ελέγχου Δικύκλων με την έκδοση της Κάρτας Τεχνικού Ελέγχου Δικύκλων (ΚΤΕΔ), καθώς και με ελέγχους πεδίου από ειδικά συνεργεία.

2. Κατασκευή ηχοπεσμάτων και δενδροφυτεύσεις τριών επιπέδων (φράκτες) κατά μήκος επιλεγμένων οδικών αξόνων μεγάλης κυκλοφορίας, με στόχο τον περιορισμό του θορύβου με έμφαση στις ιδιαίτερα θορυβώδεις περιοχές.

2. Για την αναβάθμιση και αύξηση του αστικού πράσινου

Το πράσινο στο ΔΘ κυμαίνεται σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα με βάση τις διεθνείς προδιαγραφές. Η εφαρμογή ενός Στρατηγικού και Επιχειρησιακού Σχεδίου για την αναβάθμιση και αύξηση του πράσινου είναι πρώτη προτεραιότητα.

Ένα από τα κατά προτεραιότητα μέτρα ανάσχεσης της υποβάθμισης της ποιότητας ζωής στην πόλη είναι η περιφρούρηση και αναβάθμιση των δημόσιων ελεύθερων χώρων με βασική επιλογή την αύξηση του πράσινου, διότι μεταξύ άλλων, βελτιώνονται οι κλιματικές συνθήκες ιδίως κατά την περίοδο καυσώνων, υποβοηθείται ο αερισμός της πόλης και διασπείρονται ευκολότερα οι ατμοσφαιρικοί ρύποι.

Από περιβαλλοντική και πολεοδομική άποψη, το θέμα του πράσινου είναι από τα κρισιμότερα. Σύμφωνα με μια άποψη, η δημιουργία ελεύθερων δημόσιων χώρων και πρασίνου υψηλής ποιότητας αναβαθμίζει πολύ περισσότερο μια αστική περιοχή απ’ ότι η ίδρυση ενός πολιτιστικού κτιρίου.

Η αναβάθμιση και αύξηση του πράσινου δεν μπορεί να περιορίζεται σε ένα εγχείρημα «εξωραϊσμού» του δημόσιου χώρου, αλλά οφείλει να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την έλλειψη ελεύθερων και πράσινων χώρων επιδιώκοντας ταυτόχρονα την αντιμετώπιση γεωγραφικά εντοπισμένων οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων, με στόχο τη ριζική αναδιάρθρωση και αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος και τη μείωση των γεωγραφικών και κοινωνικών ανισοτήτων, που σχετίζονται με αυτό.

Άξονες προτεραιότητας πολιτικής για το πράσινο

1. Δημιουργία ολοκληρωμένου συστήματος πράσινων δημόσιων χώρων

2. Προστασία και αύξηση των δημόσιων χώρων και του πρασίνου

3. Προώθηση της ισομερούς χωρικής και κοινωνικής κατανομής του πρασίνου

4. Εξασφάλιση της προσπελασιμότητας των πράσινων χώρων από τους πολίτες

5. Διασύνδεση των πράσινων χώρων μεταξύ τους (πράσινες διαδρομές)

6. Εμπλουτισμός των χώρων πρασίνου με τα κατάλληλα φυτικά είδη

7. Προώθηση και εφαρμογή ορθών πρακτικών διαχείρισης

Ειδικές δράσεις για τον υπερδιπλασιασμό του αστικού πράσινου

1. Πρόγραμμα προστασίας και αναβάθμισης του περιαστικού δάσους

2. Δέσμευση στρατοπέδων και μετατροπή τους σε αστικά πάρκα και δημιουργία κεντρικού Μητροπολιτικού Πάρκου στην περιοχή ΧΑΝΘ – ΔΕΘ – Γ΄ΣΣ – ΑΠΘ με απομάκρυνση των λειτουργιών της ΔΕΘ και του Γ΄ΣΣ

3. Δημιουργία δημόσιου πράσινου θαλάσσιου μετώπου (περιαστικού και αστικού)

4. Πράσινες σχολικές αυλές

5. Πράσινο στους οδικούς άξονες

6. Πράσινες ζώνες ρεμάτων

7. Πράσινο στους ακάλυπτους χώρους των οικοδομών

3. Για τα αστικά απορρίμματα

Κεντρικός στόχος είναι η ολοκληρωμένη διαχείριση στερεών αποβλήτων, που δημιουργεί μια αγορά και ποιοτικές θέσεις εργασίας στην έρευνα και την ανάπτυξη τεχνολογίας, στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, στα προγράμματα ανακύκλωσης, στην κατασκευή και τη λειτουργία μονάδων επεξεργασίας και εγκαταστάσεων διάθεσης αποβλήτων.

Άξονες απόλυτης προτεραιότητας της πολιτικής για τα στερεά απορρίμματα

1. Μείωση

2. Επαναχρησιμοποίηση

3. Ανακύκλωση

4. Ενεργειακή αξιοποίηση

5. Υγειονομική ταφή υπολειμμάτων

Ελαχιστοποίηση της ποσότητας των στερεών απορριμμάτων, που καταλήγουν για διάθεση

Υλοποίηση πολιτικής με πρώτη προτεραιότητα τις δράσεις μείωσης των απορριμμάτων (πχ μείωση όγκου συσκευασιών). Δεύτερη κατά σειρά προτεραιότητα αποτελούν οι δράσεις ανάκτησης και επαναχρησιμοποίησης μέρους των αστικών απορριμμάτων, που μπορούν να εισέλθουν ξανά στον οικονομικό κύκλο και να μην καταλήγουν στις χωματερές. Τρίτη προτεραιότητα αποτελούν οι δράσεις αποτελεσματικής επέκτασης και διάδοσης των δραστηριοτήτων ανακύκλωσης γεωγραφικά σε όλη τη Θεσσαλονίκη καθώς και ένταξης στο πρόγραμμα περισσότερων υλικών.

4. Για την αναβάθμιση του Θερμαϊκού κόλπου

Είναι αναμφισβήτητη η σημασία του Θερμαϊκού Κόλπου για τους κατοίκους ολόκληρης της παράκτιας περιοχής του. Η ταυτόχρονα οικονομική, πολιτιστική και περιβαλλοντική του αξία δίνει το περίγραμμα των δυνατοτήτων αλλά και των περιορισμών, που υφίστανται για τη βιώσιμη αξιοποίησή του.

Βέβαια, η αστικο-βιομηχανικής και γεωργικής προέλευσης ρύπανσή του, συμπεριλαμβανομένης και της διασυνοριακής, έχει σαν αποτέλεσμα τη διατάραξη της ισορροπίας των αξιών του με αλυσιδωτές επιπτώσεις τόσο στην οικονομία όσο και στο περιβάλλον.

Παρά την αποτελεσματική ολοκλήρωση των έργων και τη λειτουργία του συστήματος καθαρισμού των αστικών αποβλήτων της Θεσσαλονίκης, αρκετά προβλήματα παραμένουν ενώ παράλληλα, η εμπλοκή πολλών φορέων με ασυντόνιστο τρόπο δεν συμβάλλει στην αποδοτική αντιμετώπιση των υφισταμένων θεμάτων και δυνατοτήτων.

Η αναγκαιότητα λοιπόν ύπαρξης ενός σχεδίου και ενιαίας διαχείρισης της ευρύτερης περιοχής του Θερμαϊκού Κόλπου είναι προφανής και ο ΔΘ οφείλει να κινηθεί προς αυτήν την κατεύθυνση σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

5. Για την προστασία και αναβάθμιση του περιαστικού δάσους

Βασικές επιλογές είναι η υποστήριξη με κάθε τρόπο των υπαρχουσών πρωτοβουλιών και ο συντονισμός των απαιτούμενων ενεργειών για την προστασία και αναβάθμιση του περιαστικού δάσους, καθώς και η αποτελεσματική προώθηση σχεδίου διαχείρισης για την αντιμετώπιση ειδικών περιβαλλοντικών θεμάτων και την αποκατάστασή του, που αποτελεί βάση για την προστασία και αναβάθμισή του.

6. Για τον έλεγχο των πηγών ρύπανσης

• Υλοποίηση προγράμματος σταδιακής συγκρότησης μηχανισμών ελέγχου των πηγών ρύπανσης του περιβάλλοντος του Δήμου Θεσσαλονίκης

• Προώθηση οριζόντιων περιβαλλοντικών πολιτικών με ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών κριτηρίων στο σχεδιασμό, έτσι ώστε να γίνεται εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων τόσο για επιμέρους έργα (Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων), όσο και για σχέδια, προγράμματα και πολιτικές (Στρατηγική Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) με ενεργό συμμετοχή του ΔΘ

• Εφαρμογή συστήματος περιβαλλοντικών δεικτών για την παρακολούθηση της εξέλιξης και αποτελεσματικότητας των μέτρων και παρεμβάσεων.

7. Για την προώθηση της συμμετοχής των πολιτών στην προστασία του περιβάλλοντος

Η περιβαλλοντική πολιτική στηρίζεται στο πέρασμα των ευαισθητοποιημένων και περιβαλλοντικά εκπαιδευμένων πολιτών στο προσκήνιο της κοινωνίας, ως τη μοναδική ελπίδα για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα, αφού είναι πλέον φανερό ότι χωρίς την ενεργό συμμετοχή των πολιτών δεν μπορούν να εφαρμοστούν αποτελεσματικά τα όποια θετικά μέτρα αποφασίζονται από τις κυβερνήσεις.

Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο στα πλαίσια των γενικότερων δραστηριοτήτων μιας περιβαλλοντικής πολιτικής να συμπεριληφθούν δράσεις ενεργοποίησης των πολιτών για το περιβάλλον, με αναφορά τόσο στο ευρύ κοινό (ΜΜΕ, εκδηλώσεις κλπ) όσο και στους χώρους εκπαίδευσης (δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης).

Η ενεργοποίηση των πολιτών οφείλει να περιστρέφεται γύρω από δύο βασικούς άξονες :

1. Αξιοποίηση-ανάδειξη-προβολή της αξίας και της εθνικής - ευρωπαϊκής σημασίας του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος της Θεσσαλονίκης.

2. Ανάπτυξη προγραμμάτων ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης των πολιτών με τα θέματα προτεραιότητας της αναβάθμισης του περιβάλλοντος και πρόληψης των επιπτώσεων.

Μόνιμη δραστηριότητα οφείλει να είναι η διάδοση της σχεδιαζόμενης περιβαλλοντικής πολιτικής και των μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος, σε διάλογο με το σύνολο των πολιτών και η ενίσχυση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στη Θεσσαλονίκη σε στενή συνεργασία με όλους τους φορείς της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.

__________________

* Ο Κώστας Νικολάου είναι Δρ. Χημικός Περιβαλλοντολόγος, Καθηγητής-Σύμβουλος Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού Πόλεων του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου