Ουδεμία έκπληξη με τον ανορθολογισμό κάποιων επιστημόνων

του Κώστα Νικολάου

Ουδεμία έκπληξη με τον ανορθολογισμό κάποιων επιστημόνων.
Από τη μια, ας μην ξεχνάμε τη λαϊκή σοφία “τα ράσα δεν κάνουν τον παπά”.
Από την άλλη, έτσι ήταν πάντα και παντού στον κόσμο.
“Οι επιστήμονες μπορούσαν να τα βολεύουν με τη βοήθεια της παλιάς μεταφυσικής … Οι επιστήμονες πιστεύουν πως ελευθερώνονται από τη φιλοσοφία, αγνοώντας ή υβρίζοντάς την. Ωστόσο τους είναι αδύνατο να προχωρήσουν χωρίς σκέψη … Έτσι δεν ξεφεύγουν από το ζυγό της φιλοσοφίας και τις περισσότερες φορές αλίμονο, της χειρότερης” (Engels F., Διαλεκτική της φύσης).



Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση ενός θέματος δεν μπορεί να είναι μόνο φιλοσοφική ή μόνον επιστημονική. "Η φιλοσοφία και η επιστήμη είναι άρρηκτα συνδεδεμένες, είναι και οι δύο εκφράσεις της ανθρώπινης κουλτούρας. Είναι αδύνατο να φιλοσοφούμε χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη την επιστήμη της εποχής μας, ή να ασχολούμαστε με την επιστήμη χωρίς να γνωρίζουμε ποια είναι τα προβλήματα που απασχολούν τους σύγχρονους στοχαστές" (Prigogine I., Οι νόμοι του χάους).
Κι αυτό γιατί η ενασχόληση με τη θεωρία, με τις ιδέες, δεν είναι μια ελιτίστικη και ξεκομμένη από την κοινωνία διαδικασία. "Η φιλοσοφία ... βοηθάει το λαό να ξεχωρίσει μέσα στη θεωρία και μέσα σ' όλες τις ιδέες (πολιτικές, ηθικές, αισθητικές κλπ) αυτές που είναι σωστές από κείνες που είναι λαθεμένες ... οι σωστές ιδέες υπηρετούν πάντα το λαό. Οι λαθεμένες ιδέες υπηρετούν πάντα τους εχθρούς του λαού" (Althusser L., Θέσεις).
Πάντως ομολογουμένως, γνωρίζοντας ότι την αντίληψη της καθολικής αλληλεξάρτησης των πραγμάτων την εισήγαγε πρώτη η ελληνική φιλοσοφία, “σε πιάνει ένα κάτι” για το που βρισκόμαστε σήμερα όταν διαβάζεις ότι: “Αυτός είναι ο πρώτος λόγος που μας αναγκάζει, τόσο στη φιλοσοφία όσο και σε τόσες άλλες σφαίρες, να καταφεύγουμε κάθε φορά στα επιτεύγματα του μικρού αυτού λαού [των Ελλήνων], που τα καθολικά του ταλέντα και η δραστηριότητα του εξασφάλισαν μια τέτοια θέση στην ιστορία της ανθρώπινης εξέλιξης, που κανένας άλλος λαός δεν μπορεί να διεκδικήσει” (Engels F., Παλιός πρόλογος στο «Αντι-Ντύρινγκ» για τη διαλεκτική).